Portal Orzeczeń Sądu Okręgowego w Lublinie

POSTANOWIENIE

Dnia 7 maja 2018 roku

Sąd Okręgowy w Lublinie I Wydział Cywilny w składzie

Przewodniczący: SSO Maria Stelska

Protokolant: protokolant sądowy Piotr Słomiński

po rozpoznaniu w dniu 7 maja 2018 roku w Lublinie

na rozprawie

z powództwa D. P. i M. P.

przeciwko (...) Bank S.A. z siedzibą we W.

o stwierdzenie nieważności umowy

w przedmiocie zarzutu niewłaściwości miejscowej sądu

postanawia:

stwierdzić swoją niewłaściwość i sprawę przekazać Sądowi Okręgowemu we Wrocławiu jako miejscowo właściwemu do jej rozpoznania.

Sygn. akt I C 181/18

UZASADNIENIE

postanowienia z dnia 7 maja 2018r.

W pozwie z dnia 2 marca 2018 roku, wniesionym przeciwko (...) Bank S.A z siedzibą we W., powodowie D. P. i M. P. domagali się

1.stwierdzenia nieważności umowy kredytowej z dnia 1 lipca 2008 r., nr (...);

2.zasądzenia od Pozwanego na rzecz Powodów kwoty nienależnie pobranych od nich przez Pozwanego świadczeń w wysokości 161.540, 92 zł wraz z odsetkami za opóźnienie w wysokości określonej w art. 481 § 1 i §2 k.c., od dnia 10 listopada 2017 r. do dnia zapłaty;

ewentualnie

3. uznanie umowy kredytowej za nieważną wobec jej sprzeczności z art. 58§2 k.c.

ewentualnie

4. uznania za bezskuteczne postanowień umownych stosowanych przez Pozwanego zawartych §2 ust. 1 umowy kredytowej;

5. zapłatę dotychczas nienależnie pobranych przez Pozwanego świadczeń w wysokości 161.540,92 złotych

albo

6. ukształtowania umowy kredytowej z dnia 1 lipca 2008 r. nr (...) zawartej zgodnie z regułami udzielania przez Bank (...) kredytów złotowych , tj. konwersję tejże umowy w trybie art.58 § 3 k.c. w zw. z 65 § 2 k.c. w zw. z art. .69 ust. 1 ustawy Prawo bankowe w zw. z art. 353 ¹ k.c. poprzez nadanie poszczególnym paragrafom brzmienia dokładnie określonego w treści pozwu;

7. ustalenia ,że saldo zadłużenia Powodów wobec Pozwanego jest niższe o kwotę 110 140,35 zł na skutek rozliczenia umowy kredytowej według zasad umowy kredytu hipotecznego udzielonego w złotych(PLN), obowiązujących w (...) Bank S.A, przy założeniu, że suma kwoty kredytu wynosiła 202.204,02 zł z zachowaniem zmiennego oprocentowania ustalonego w umowie kredytowej;

8.zapłatę dotychczas nienależnie pobranych przez Bank-kredytodawcę świadczeń, tj. nienależnie pobranych (nadpłaconych) rat kredytowych w kwocie 67 655,62 zł , nadpłaconych przez Powodów różnic kursowych, tzw. spreadów w kwocie 4 157,41 zł wraz z odsetkami za opóźnienie w wysokości określonej w art. 481 § 1 i 2 k.c. od dnia 10.11.2017 do dnia zapłaty z tytułu kwot pobranych przez Pozwanego na podstawie nieważnych kwot waloryzacyjnych zawartych w umowie kredytowej.

Uzasadniając właściwość miejscową Sądu Okręgowego w Lublinie powodowie podnieśli, że podstawę prawną może stanowić zarówno art. 33 k.p.c., (roszczenie powodów pozostaje w ścisłym związku z działalnością (...) oddziału pozwanego), jak i art. 34 k.p.c. (zawarcie i czynności stanowiące wykonanie umowy kredytowej mieszczą się w obrębie właściwości miejscowej Sądu Okręgowego w Lublinie). Dodatkowo wskazali, że w odpowiedzi pozwanego z dnia 18 października 2017r. na wystosowane przez powodów wezwanie do podjęcia negocjacji z dnia 26 września 2016r., zawarte zostało sformułowanie, zgodnie z którym „klient ma możliwość wystąpienia z powództwem do sądu właściwości ogólnej pozwanego lub do sądu, w którego okręgu znajduje się oddział Banku albo do sądu miejsca swojego zamieszkania”, co według powodów winno być uznane za klauzulę prorogacyjną ( pozew k 3-19).

W odpowiedzi na pozew, przed wdaniem się w spór co do istoty sprawy, pozwany (...) Bank S.A. podniósł zarzut niewłaściwości miejscowej Sądu Okręgowego w Lublinie i na podstawie art. 34 k.p.c. w zw. z art. 454§1 k.c. wskazał, że sądem właściwym dla rozstrzygnięcia sporu jest Sąd Okręgowy we Wrocławiu (odpowiedź na pozew k 158-184).

Uzasadniając swoje stanowisko pozwany podniósł, że pozew składa się do sądu, w którego okręgu znajduje się siedziba strony pozwanej ( art. 30 k.p.c. – właściwość ogólna) albo do sądu miejsca wykonania umowy w sprawach o jej unieważnienie (art. 34 k.p.c. – właściwość przemienna). Zarówno właściwość ogólna, jak i przemienna wskazują na Sąd Okręgowy we Wrocławiu, ponieważ siedziba pozwanego znajduje się we W., a wykonanie umowy miało nastąpić poprzez spełnianie świadczeń pieniężnych na rachunek bankowy (...) Bank S.A. prowadzony przez Centralę we W.. Powodowie domagają się ustalenia nieważności umowy kredytowej, a skutkiem ewentualnej nieważności jest nieistnienie umowy ex tunc, zatem okoliczność, że pozwany posiada oddział w L. nie ma żadnego znaczenia dla prawidłowego oznaczenia właściwości sądu. Art. 33 k.p.c. zezwala na wytoczenie powództwa o roszczenie majątkowe przeciwko przedsiębiorcy przed sąd, w którego okręgu znajduje się zakład główny lub oddział ale tylko wówczas, gdy roszczenie pozostaje w związku z działalnością tego zakładu lub oddziału. Skoro powodowie swoje żądanie opierają na nieważności umowy, to roszczenie nie ma związku z działalnością oddziału w L..

Sąd Okręgowy zważył , co następuje:

Podniesiony przez pozwanego zarzut niewłaściwości miejscowej Sądu Okręgowego w Lublinie, jest w przekonaniu sądu słuszny, co skutkuje przekazaniem niniejszej sprawy Sądowi Okręgowemu we Wrocławiu jako właściwemu do jej rozpoznania.

W myśl art. 202 k.p.c. niewłaściwość sądu dającą się usunąć za pomocą umowy stron, sąd bierze pod rozwagę na zarzut pozwanego, zgłoszony i należycie uzasadniony przed wdaniem się w spór co do istoty sprawy.

Uzasadniając właściwość miejscową tut. Sądu powodowie powołali się na treść art. 33 i art. 34 k.c.

Zgodnie z treścią art. 33 k.p.c., powództwo o roszczenie majątkowe przeciwko przedsiębiorcy można wytoczyć przed sąd, w którego okręgu znajduje się zakład główny lub oddział, jeżeli roszczenie pozostaje w związku z działalnością tego zakładu lub oddziału. Przepis ten przewiduje właściwość przemienną w sprawach o roszczenia majątkowe przeciwko przedsiębiorcy, w tym również przeciwko bankom. Potwierdził to Sąd Najwyższy w uzasadnieniu swojego postanowienia z dnia 17 kwietnia 1986r. (II CZ 41/86), gdzie podniósł, iż przeciwko bankowi (osobie prawnej), prowadzącemu działalność na obszarze całego kraju, można wytoczyć powództwo o roszczenie majątkowe według siedziby oddziału wojewódzkiego, z którego działalnością wiąże się dochodzone roszczenie (OSNC 1987, Nr 7, poz. 103). Oddział stanowi wyodrębnioną i samodzielną organizacyjnie część działalności gospodarczej, wykonywaną przez przedsiębiorcę poza siedzibą przedsiębiorcy lub głównym miejscem wykonywania działalności. Dla skorzystania z właściwości przemiennej w sprawach przeciwko przedsiębiorcy, dochodzone roszczenie musi pozostawać w związku z działalnością danego zakładu lub oddziału. Oznacza to, że roszczenie takie powinno wynikać z czynności podjętej w bezpośrednim związku z funkcjonowaniem danego oddziału lub zakładu.

Nie jest sporna pomiędzy stronami okoliczność, iż do zawarcia umowy kredytu hipotecznego nominowanego do (...), Nr (...) z dnia 1 lipca 2008r. doszło w L., mimo, iż z treści samej umowy wynika, że jej zawarcie miało miejsce we W. ( umowa kredytu hipotecznego k 25-27). Istotne jest natomiast, że miejscem zawarcia umowy i dokonania przez powodów wszystkich czynności warunkujących jej zawarcie, był nie (...) Bank S.A., lecz jego Filia, co potwierdza pieczęć i podpis kierownika tej Filii złożony na ostatniej stronie umowy ( k 27v). Faktem jest, że w rozumieniu klientów, oddział banku i jego filia nie różnią się pod względem organizacyjnym, zwłaszcza, że świadczą podobnego typu usługi bankowe, to w sensie prawnym rozróżnienie to ma istotne znaczenie, skoro przepis art. 33 k.p.c. wyraźnie odsyła do oddziału przedsiębiorcy, a nie innej formy działalności gospodarczej przez tegoż przedsiębiorcę prowadzonej.

Na rozprawie w dniu 07 maja 2018r. powódka M. P. utrzymywała wprawdzie, że zawarcie umowy miało miejsce w Oddziale pozwanego Banku przy ul. (...) w L., to jej twierdzenia, wobec podpisu złożonego pod umową przez kierownika Fili, nie mogą przekonywać. Nawet gdyby uznać, że w 2008r., tj. w dacie zawarcia przez strony umowy kredytowej istniał (...) Banku przy ul. (...), to aktualnie Oddział ten już nie istnieje. (...) Bank S.A. posiada trzy Oddziały w L., Oddział I przy Aleja (...), Oddział II przy ul. (...) i Oddział III przy ul. (...). Oznacza, to, że nie istnieje Oddział bądź nawet Filia pozwanego Banku, z działalnością której dochodzone roszczenie pozostawałoby w związku.

Nie stanowi podstawy do przyjęcia właściwości Sądu Okręgowego w Lublinie także art. 34 k.p.c., zgodnie z którym powództwo o zawarcie umowy, ustalenie jej treści, o zmianę umowy oraz o ustalenie istnienia umowy, o jej wykonanie, rozwiązanie lub unieważnienie, a także o odszkodowanie z powodu niewykonania lub nienależytego wykonania umowy można wytoczyć przed sąd miejsca jej wykonania. W razie wątpliwości miejsce wykonania umowy powinno być stwierdzone dokumentem.

Wykonanie umowy miało następować poprzez spełnianie świadczeń pieniężnych na rachunek bankowy (...) Bank S.A prowadzony przez Centralę we W.. Zatem brak jest podstaw by uznać właściwość przemienną Sądu Okręgowego w Lublinie z uwagi na lokalizację Oddziału pozwanego Banku, chociażby lokalizację aktualną. Przyjęty w art. 34 k.p.c. łącznik w postaci "miejsca wykonania umowy" należy określać według przepisów prawa materialnego (art. 454 k.c), przy czym przy ustalaniu właściwości sądu rozstrzygające znaczenie może mieć miejsce wykonania umowy jako całości albo też tylko miejsce wykonania poszczególnych zobowiązań z niej wynikających. Określone w art. 454 § 2 kc miejsce spełnienia świadczenia należy rozumieć w ten sposób, że świadczenie pieniężne powinno być spełnione w zasadzie w miejscu zamieszkania lub siedzibie wierzyciela (por. postanowienie Sądu Apelacyjnego w Poznaniu z dnia 08.07.2013r. IACz 1075/13 (System Informacji Prawnej Legalis).

Poza przytoczoną w tym miejscu argumentacją, podkreślenia wymaga charakter roszczenia, z jakim powodowie wystąpili w obecnym procesie. Jest to bowiem przede wszystkim roszczenie o stwierdzenie nieważności umowy i zwrot nienależnie pobranych przez pozwanego świadczeń. Skoro tak, to art. 34 k.p.c., nie może być nawet analizowany jako podstawa ustalenia właściwości miejscowej sądu. Przepis ten nie dotyczy bowiem roszczeń które z umów nie wynikają ( patrz. postanowienie Sądu Apelacyjnego w Poznaniu z dnia 08.01.2013r., I ACz 2244/12).

Podobnie zagadnienie to ocenił Sąd Apelacyjny w Krakowie, stwierdzając w uzasadnieniu postanowienia z dnia 23.01.2013r. ( I ACz 2138/12), iż skutki odstąpienia od umowy, stanowią podstawę odrębnego roszczenia nie pokrywającego się z roszczeniami o wykonanie lub o odszkodowanie z tytułu niewykonania tej umowy (art. 471 k.c., art. 566 § 1 k.c.). Roszczenie o zwrot spełnionego świadczenia po odstąpieniu od umowy (art. 494 k.c.) nie mieści się w zakresie zastosowania art. 34 k.p.c., nie będąc już roszczeniem o wykonanie umowy lub odszkodowanie z powodu jej niewykonania, lecz roszczeniem wynikającym ze zniweczenia łączącego strony stosunku umownego na skutek jednostronnego oświadczenia woli jednej ze stron (System Informacji Prawnej Legalis). Argumentacja ta staje się tym bardziej aktualna, gdy w grę wchodzi żądania stwierdzenia nieważności umowy ze skutkiem ex tunc, jak w tym konkretnym przypadku.

Uwzględniając przytoczoną wyżej argumentację, bezsprzecznym pozostaje, że właściwym sądem do rozpoznania powyższej sprawy jest Sąd Okręgowy we Wrocławiu na podstawie art. 30 k.p.c..