Serwis Internetowy Portal Orzeczeń używa plików cookies. Jeżeli nie wyrażają Państwo zgody, by pliki cookies były zapisywane na dysku należy zmienić ustawienia przeglądarki internetowej. Korzystając dalej z serwisu wyrażają Państwo zgodę na używanie cookies , zgodnie z aktualnymi ustawieniami przeglądarki.

II Ca 451/16 - wyrok z uzasadnieniem Sąd Okręgowy w Lublinie z 2016-12-29

Sygn. akt II Ca 451/16

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 29 grudnia 2016 roku

Sąd Okręgowy w Lublinie II Wydział Cywilny Odwoławczy w składzie:

Przewodniczący Sędzia Sądu Okręgowego Ewa Bazelan (sprawozdawca)

Sędziowie: Sędzia Sądu Okręgowego Marta Postulska-Siwek

Sędzia Sądu Rejonowego Krzysztof Niezgoda (delegowany)

Protokolant Maciej Bielak

po rozpoznaniu w dniu 29 grudnia 2016 roku w Lublinie

na rozprawie

sprawy z powództwa K. W. (1)

przeciwko Towarzystwu (...) Spółce Akcyjnej w W.

o zapłatę

na skutek apelacji powoda i pozwanego

od wyroku Sądu Rejonowego w Białej Podlaskiej z dnia 13 listopada 2015 roku, sygn. akt I C 78/10

I.  oddala apelację pozwanego;

II.  odrzuca apelację powoda;

III.  znosi wzajemnie między stronami koszty postępowania odwoławczego.

Sygn. akt II Ca 451/16

UZASADNIENIE

K. W. (1) wniósł dnia 7 kwietnia 2010 roku pozew przeciwko (...) Spółce Akcyjnej w W. o zasądzenie kwoty 63.750 zł z ustawowymi odsetkami od dnia 10 sierpnia 2009 roku do dnia zapłaty oraz zasądzenie kosztów procesu według norm przepisanych.

W toku postepowania doszło do połączenia (...) Spółki Akcyjnej w W. z Towarzystwem (...) Spółką Akcyjną w W. poprzez przeniesienie całego majątku spółki przejmowanej na spółkę przejmującą - Towarzystwo (...).

Wyrokiem z dnia 13 listopada 2015 Sąd Rejonowy w Białej Podlaskiej:

I.  zasądził od pozwanego Towarzystwa (...) Spółki Akcyjnej w W. na rzecz powoda K. W. (1) kwotę 20.437 zł z ustawowymi odsetkami od dnia 10 sierpnia 2009 roku do dnia zapłaty;

II.  zasądził od powoda K. W. (1) na rzecz pozwanego Towarzystwa (...) Spółki Akcyjnej w W. kwot 966,45 zł tytułem zwrotu kosztów procesu;

III.  nakazał ściągnąć od powoda K. W. (1) na rzecz Skarby Państwa- Sądu Rejonowego w Białej Podlaskiej kwotę 4.519,99 zł tytułem zwrotu wydatków;

IV.  nakazał ściągnąć od pozwanego Towarzystwa (...) Spółki Akcyjnej w W. kwotę 2.131,95 zł tytułem zwrotu wydatków.

Sąd Rejonowy ustalił następujący stan faktyczny:

K. W. (2) stał się, na mocy umowy sprzedaży z dnia 23 czerwca 2006 roku sporządzonej w Kancelarii Notarialnej w B. przez notariusza D. M. Rep A nr 2142/2006, właścicielem nieruchomość oznaczonej nr (...) o pow. 0,0330 ha, położonej w B. przy ul. (...), zabudowanej wówczas budynkiem mieszkalnym drewnianym dwukondygnacyjnym, okrytym papą, przeznaczonym, jak wskazano w akcie notarialnym do remontu.

W dniu 2 stycznia 2009 roku, K. W. (1) zawarł z (...) Asekuracja Towarzystwem (...) w W. umowę ubezpieczenia (...) Rodzina seria (...) w wersji II, której przedmiotem był nabyty budynek mieszkalny posadowiony na działce nr (...) wraz ze stałymi elementami z przyjęciem jego wartości jako wartości rzeczywistej. Sumę ubezpieczenia określono na kwotę 75.000 zł. W polisie określono, że w umowie mają zastosowanie Ogólne Warunki Ubezpieczenia (...) Rodzina, które to zastrzeżenie podpisał K. W. (1).

Sąd Rejonowy ustalił, iż od nabycia nieruchomości, K. W. (1) nie poczynił na niej żadnych nakładów, nie przeprowadził również prac remontowych. Rozpoczął natomiast przygotowanie do wyremontowania nabytego budynku mieszkalnego, kupując materiały budowlane.

Sąd wskazał, że w dniu 5 czerwca 2009 roku doszło do pożaru objętego umową ubezpieczenia budynku, na skutek którego spaleniu uległ dach oraz lokale mieszkalne na poddaszu. W dniu 9 czerwca 2009 roku, Powiatowy Inspektor Nadzoru Budowlanego Miasta B. wszczął postępowanie administracyjne w sprawie nieodpowiedniego stanu technicznego objętego umową ubezpieczenia budynku, spowodowanego pożarem. Decyzją z dnia 8 lipca 2009 roku nakazała zaś K. W. (1) rozbiórkę budynku mieszkalnego, który uległ częściowemu nadpaleniu i uporządkowanie terenu po wykonanej rozbiórce. W dniu 9 lipca 2009 roku K. W. (1), wystąpił do Ubezpieczyciela o wypłatę odszkodowania. W związku zaś z wydaną decyzją dokonał rozbiórki budynku, będącego przedmiotem umowy ubezpieczenia.

W odpowiedzi na powyższe, (...) Spółka Akcyjna w W., dokonała wypłaty odszkodowania w wysokości 11.250 zł.

Sąd Rejonowy, mając na względzie ustalone okoliczności faktyczne, w pierwszej kolejności wyjaśnił, iż powoda i pozwanego łączyła umowa ubezpieczenia określona jako umowa ubezpieczenia (...) Rodzina w wariancie II. Na jej podstawie powód ubezpieczył budynek mieszkalny wraz z stałymi elementami według wartości rzeczywistej. Część zawartej umowy stanowiły Ogólne Warunki Ubezpieczenia (...) Rodzina, co wynikało wprost z zawartej przez powoda umowy i w tym zakresie przez niego podpisanej.

Sąd Rejonowy podniósł, iż przy ustalaniu wysokości odszkodowania, zastosowanie będą miały umowa oraz Ogólne Warunki Ubezpieczenia (...) Rodzina, które określały jednoznacznie sposób ustalenia szkody.

Zgodnie z § 2 pkt 29 Ogólnych Warunków Ubezpieczenia (...) wartość rzeczywista mienia to wartość odtworzeniowa przedmiotu pomniejszona o kwotę odpowiadająca technicznemu zużyciu. W myśl zaś § 39 pkt 1 (...) ustala odszkodowanie w kwocie odpowiadającej wysokości szkody , nie większej jednak niż suma ubezpieczenia określona w umowie. W myśl zaś pkt 3 powyższego paragrafu, jeśli wartość ubezpieczonego mienia jest niższa niż sumy ubezpieczenia określonej w umowie, (...) odpowiada za szkody tylko do wartość ubezpieczonego mienia.

Natomiast zgodnie zaś z § 40 pkt 1 ppkt 1 w budynkach ubezpieczonych według wartości rzeczywistej, wysokość szkody to wartość kosztów odbudowy lub remontu z uwzględnieniem zakresu rzeczywistych uszkodzeń, dotychczasowych wymiarów, konstrukcji, materiałów, stopnia technicznego zużycia, cen rynkowych za usługi i materiały stosowane w danych terenie.

Zgodnie z opinią biegłego T. R. z dnia 4 sierpnia 2015 roku, wysokość szkody poniesiona przez powoda, obliczona według wartości odtworzeniowej budynku z uwzględnieniem jego stopnia zużycia oraz cen robocizny, materiałów budowlanych i sprzętu stosowanych na danym terenie wyniosła 31.687 zł. Biorąc pod uwagę, że wcześniej sporządzone opinie, nie zawierały szacowania wartości szkody zgodnie ze wspomnianymi wyżej paragrafami ogólnych warunków umów, Sąd Rejonowy nie uwzględnił ich w rozpoznawaniu niniejszej sprawy. Podobnie zresztą jak opinii biegłego K. J., która jest jedynie dokumentem prywatnym, a jako taka nie może stanowić podstawy na mocy której Sąd rozpoznałby powództwa K. W. (1).

Sąd wskazał, iż powód otrzymał od pozwanego tytułem odszkodowania kwotę 11.250 zł, do wypłaty zatem pozostała jeszcze kwota 20.437 zł, taką też kwotę Sąd zasądził od pozwanego na rzecz K. W. (1).

Następnie Sąd podniósł, iż zgłoszenie szkody przez powoda miało miejsce w dniu 9 lipca 2009 roku. Zgodnie zaś z § 43 pkt 3 umowy, (...) wypłaca odszkodowanie w terminie 30 dni licząc od dnia otrzymania zawiadomienia o wypadku. Żądanie zatem przez powoda, odsetek od dochodzonego roszczenia było w pełni uzasadnione skoro wyżej wskazany termin upłynął z dniem 9 sierpnia 2009 roku.

Rozstrzygnięcie o kosztach, Sąd oparł na treści art. 100 k.p.c. stosunkowo jej rozdzielając oraz art. 113 ust. 1 ustawy o kosztach sądowych w sprawach cywilnych.

Apelację od powyższego wyroku Sądu Rejonowego wniosły obie strony.

Apelacja powoda została odrzucona jako niedopuszczalna.

Natomiast pozwany Towarzystwo (...) Spółka Akcyjna w W. zaskarżyła wyrok w części, tj. co do punktu I zasądzającego od pozwanego na rzecz powoda odsetki ustawowe od kwoty 20.437 zł za okres od dnia 10 sierpnia 2009 roku do dnia 12 listopada 2015 roku.

Pozwany zarzucił zaskarżonemu wyrokowi naruszenie art. 481 k.c. w zw. z art. 817 k.c. oraz art. 16 ustawy z dnia 22 maja 2003 roku o działalności ubezpieczeniowej, poprzez ich niewłaściwe zastosowanie i przyjęcie, że pozwany opóźnił się z zapłatą odszkodowania od dnia 10 sierpnia 2009 roku, gdy w rzeczywistości pozwany w ustawowym terminie ustalił wysokość należnego powodowi odszkodowania i je wypłacił, a ustalona przez pozwanego kwota odszkodowania mieściła się w zakresie kwot odszkodowania ustalonych przez biegłych w opiniach sporządzonych na zlecenie Sądu Rejonowego, zatem odsetki od zasądzonej przez Sąd Rejonowy kwoty odszkodowania winny być zasądzone od daty wyrokowania, gdyż dopiero od tej daty pozwany pozostawał w opóźnieniu w spełnieniu świadczenia.

Mając na uwadze powyższe zarzuty, skarżący domagał się zmiany zaskarżonego wyroku i oddalenia powództwa we wskazanym zakresie oraz zasądzenia od powoda na rzecz pozwanego kosztów procesu, w tym kosztów zastępstwa procesowego za obie instancje według norm przepisanych.

Sąd Okręgowy zważył, co następuje:

Apelacja pozwanego jako bezzasadna podlegała oddaleniu.

Stanowisko strony pozwanej jakoby pozostawała w opóźnieniu dopiero w dacie wyrokowania i jakoby dopiero od tej daty mogły być zasądzone odsetki nie jest uzasadnione.

Zgodnie z treścią art. 481 § 1 k.p.c. jeżeli dłużnik opóźnia się ze spełnieniem świadczenia pieniężnego, wierzyciel może żądać odsetek za czas opóźnienia, chociażby nie poniósł żadnej szkody i chociażby opóźnienie było następstwem okoliczności, za które dłużnik odpowiedzialności nie ponosi.

Dłużnik pozostaje w opóźnieniu jeśli nie spełnia świadczenia w terminie, w którym stało się ono wymagalne.

Należy zwrócić uwagę, że stosunek zobowiązaniowy łączący strony wynika z umowy, wobec czego o zakresie odpowiedzialności ubezpieczyciela, w szczególności o sposobie ustalania wysokości świadczenia ubezpieczeniowego i terminie jego wypłaty (wymagalności) decyduje umowa stron, w tym stanowiące jej element i ustalone przez pozwany zakład ubezpieczeń, ogólne warunki ubezpieczenia – tu (...) Rodzina (dalej jako o.w.u.)

W myśl § 41 ust. 3 o.w.u. ubezpieczyciel wypłaca odszkodowanie w terminie 30 dni od daty otrzymania zawiadomienia o wypadku (k. 295). Dodać też trzeba, że taki termin wypłaty świadczenia jest zbieżny z treścią art. 817 § 1 k.c. (ubezpieczyciel obowiązany jest spełnić świadczenie w terminie trzydziestu dni od daty otrzymania zawiadomienia o wypadku)

W konsekwencji pozwany zakład ubezpieczeń winien spełnić świadczenie w powyższym terminie i pozostawał w opóźnieniu już po upływie terminu z § 41 ust. 3 o.w.u. i już od tego momentu uprawnionemu powodowi przysługiwały odsetki.

Zgłoszenie szkody nastąpiło w dniu 9 lipca 2009 roku i pozwany w terminie wskazanym przez niego w o.w.u. – do 8 sierpnia 2009 roku mógł i powinien ustalić okoliczności niezbędne do określenia wysokości odszkodowania i ustalić tę wysokość. W konsekwencji przyjęta przez Sąd Rejonowy data opóźnienia i wymagalności odsetek – 10 sierpnia 2009 roku nie narusza ani art. 817 k.c. ani art. 481 k.c. wskazanych w apelacji.

Nie zmieniają powyższego okoliczności podniesione w apelacji.

Całkowicie chybione jest stanowisko jakoby to powód winien określić rozmiar i kwotę żądanego odszkodowania, gdyż to na ubezpieczycielu ciąży obowiązek ustalenia tych okoliczności, co wynika to wprost z § 39 ust. 1 o.w.u. Ubezpieczający winien jedynie zgłosić fakt wystąpienia szkody (§ 38 ust. 1 o.w.u.).

Odwoływanie się przez stronę pozwaną w tym zakresie do wyroku Sądu Najwyższego z dnia 17 czerwca 2010 roku, III CSK 308/09 nie ma uzasadnienia już z tego względu, że wyrok ten zapadł na tle ustawowej odpowiedzialności za szkodę wyrządzoną czynem niedozwolonym, nie dotyczy odpowiedzialności umownej. Niezależnie od tego skarżący przytacza jedynie fragment tezy Sądu Najwyższego, który stwierdził, że: „warunkiem istnienia stanu opóźnienia dłużnika w spełnieniu świadczenia pieniężnego jest to, aby dłużnik znał treść obowiązku, jaki ma spełnić (wysokość świadczenia pieniężnego), względnie czynniki, które pozwalają ustalić wysokość tego świadczenia”.

Nie ulega wątpliwości, że pozwany zakład ubezpieczeń już w momencie zgłoszenia szkody znał czynniki, w oparciu o które winna być określona wysokość szkody, gdyż wynikały one z o.w.u., które sam ustanowił (§ 40).

Konsekwencje pożaru z dnia 5 czerwca 2009 roku, które miały wpływ na wysokość odszkodowania były już znane w momencie kiedy pozwany winien ukończyć likwidowanie szkody (8 sierpnia 2009 roku) i już w tym czasie było możliwe ich określenie. Dlatego też w dacie tej można było ustalić zakres szkody spowodowanej przez pożar budynku powoda i po tej dacie nie nastąpiły żadne istotne zmiany w stanie spalonego budynku, czy nietypowe skutki, ani inne okoliczności, które miałyby wpływ na ustalenie wysokości odszkodowania.

Nie zachodziły podstawy do zastosowania § 43 ust.4 o.w.u. stanowiącego odpowiednik art. 817 § 2 k.c. (gdyby wyjaśnienie w powyższym terminie okoliczności koniecznych do ustalenia odpowiedzialności (...) albo wysokości świadczenia okazało się niemożliwe, świadczenie powinno być spełnione w ciągu 14 dni od dnia, w którym przy zachowaniu należytej staranności wyjaśnienie tych okoliczności było możliwe).

Strona pozwana nie wskazała żadnych przyczyn, dla których nie byłoby możliwe przy zachowaniu należytej staranności wyjaśnienie przedmiotowych okoliczności. Tym samym nic nie stało na przeszkodzie aby w terminie do 8 sierpnia 2009 roku ustalić wysokość należnego powodowi świadczenia.

Nie stanowią usprawiedliwienia dla niewłaściwego określenia przez pozwanego rozmiaru szkody trzy opinie biegłych wskazujące na inną wysokość szkody. Wynikało to z nie tyle z jakichś trudności w oszacowaniu, czy rozbieżności w ocenie tej szkody, a z różnych podstaw i zasad szacowania przez poszczególnych biegłych, co z kolei wiązało się z brakiem precyzyjnego formułowania przez Sąd tezy dowodowej w tym zakresie odpowiednio do o.w.u.

Dopiero zlecając opinię uzupełniającą biegłemu T. R. Sąd prawidłowo odwołał się do zasad i przesłanek ustalania wysokości szkody wynikających z umowy stron. Dlatego dopiero z przedmiotowej opinii (k.374- 385) wynika jaka była wartość szkody powstałej w wyniku pożaru budynku, będącego przedmiotem własności powoda, według wartości odtworzeniowej pomniejszonej o stopień zużycia według poziomu cen w dacie zdarzenia, tj. na dzień 5 czerwca 2009 roku.

Jednakowoż nie ma to wpływu na okoliczność, że pozwany miał możliwość właściwego ustalenia wysokości szkody w oparciu o te zasady już w czasie likwidacji tej szkody – także biegły nie wskazał jakoby występowały jakiejkolwiek problemy w tym zakresie.

Ubocznie należy dodać, że także to, iż wysokość szkody była ustalana według cen z daty zdarzenia, nie wyrokowania, przemawia za przyjęciem, że pozwany pozostawał w opóźnieniu z zapłatą takiej kwoty już wówczas, nie dopiero od dnia wyrokowania. Szersze wywody co do wyjątkowych wypadków, w których wysokość świadczenia ubezpieczeniowego odpowiadającego odszkodowaniu ustalana jest według cen z daty wyrokowania (co pociąga zasądzenie odsetek od tej daty), jest zbędne, gdyż wiąże się to z zastosowaniem art. 363 § 2 k.c. W niniejszym wypadku przepis ten nie miał zastosowania, gdyż zasady ustalania wysokości odszkodowania reguluje umowa stron, nie przepisy k.c.

Skoro w przewidzianym terminie pozwany zakład ubezpieczeń nieprawidłowo ocenił okoliczności wpływające na wysokość odszkodowania z tytułu powstałej szkody, a przy dochowaniu należytej staranności było to możliwe, to nie może wpływać to na datę wymagalności przysługującego ubezpieczonemu odszkodowania.

Z uwagi na powyższe Sąd Rejonowy prawidłowo uznał, że pozwany pozostawał w opóźnieniu w spełnieniu świadczenia już w dacie, od której powód dochodził odsetek – 10 sierpnia 2009 roku i apelacja pozwanego podlegała oddaleniu jako bezzasadna na podstawi treści art. 385 k.p.c.

Rozstrzygnięcie o kosztach postępowania odwoławczego (pkt III. wyroku) Sąd Okręgowy oparł na treści art. 100 k.p.c. Sąd Okręgowy oddalił apelację pozwanego oraz odrzucił apelację strony powodowej, stąd też należało znieść wzajemnie koszty postepowania między stronami.

Dodano:  ,  Opublikował(a):  Agnieszka Kędra
Podmiot udostępniający informację: Sąd Okręgowy w Lublinie
Osoba, która wytworzyła informację:  Sędzia Sądu Okręgowego Ewa Bazelan,  Sędzia Sądu Okręgowego Marta Postulska-Siwek ,  Sądu Rejonowego Krzysztof Niezgoda (delegowany)
Data wytworzenia informacji: