Portal Orzeczeń Sądu Okręgowego w Lublinie

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 30 marca 2015 roku

Sąd Okręgowy w Lublinie II Wydział Cywilny Odwoławczy

w składzie:

Przewodniczący Sędzia Sądu Okręgowego Dariusz Iskra

Protokolant Dorota Hordziejewska

po rozpoznaniu w dniu 19 marca 2015 roku w Lublinie, na rozprawie

sprawy z powództwa (...) Spółki z ograniczoną odpowiedzialnością z siedzibą w W.

przeciwko P. K.

o zapłatę kwoty 682 zł z odsetkami ustawowymi od dnia 21 listopada 2012 roku do dnia zapłaty

na skutek apelacji pozwanego od wyroku Sądu Rejonowego w Chełmie dnia 10 czerwca 2014 roku, w sprawie I C 313/13 upr

I. zmienia zaskarżony wyrok:

a) w punkcie I w ten sposób, że oddala powództwo;

b) w punkcie II w ten sposób, że zasądza od (...) Spółki z ograniczoną odpowiedzialnością z siedzibą w W. na rzecz P. K. kwotę 12,60 zł (dwanaście złotych sześćdziesiąt groszy) tytułem zwrotu kosztów procesu;

II. zasądza od (...) Spółki z ograniczoną odpowiedzialnością z siedzibą w W. na rzecz P. K. kwotę 76,67 zł (siedemdziesiąt sześć złotych sześćdziesiąt siedem groszy) tytułem zwrotu kosztów postępowania odwoławczego.

Sygn. akt II Ca 835/14

UZASADNIENIE

W pozwie wniesionym do Sądu Rejonowego Lublin-Zachód w Lublinie w dniu 21 listopada 2012 roku w elektronicznym postępowaniu upominawczym, powód – (...) Spółka z ograniczoną odpowiedzialnością z siedzibą w W. wnosiła o zasądzenie od pozwanego – P. K. kwoty 681,38 zł z odsetkami ustawowymi od dnia wniesienia pozwu do dnia zapłaty (k. 2-4).

W uzasadnieniu pozwu powód wskazał, że pozwany zawarł z Akademią (...) w Ł. umowę cywilnoprawną, której przedmiotem było świadczenie przez uczelnię usług edukacyjnych w zamian za przysługujące jej wynagrodzenie w postaci czesnego. Mimo przyjętego zobowiązania pozwany nie uregulował w całości należnych opłat.

Powód wskazał, że na podstawie „umowy o zakup wierzytelności” zawartej z Akademią (...) w Ł. powód stał się wierzycielem pozwanego.

Powód wskazał również, że:

a) kwota 265 zł obejmuje nieopłacone czesne za wrzesień 2006 roku,

b) kwota 204,42 zł obejmuje skapitalizowane odsetki za opóźnienie w zapłacie kwoty 265 zł czesnego (płatnej we wrześniu 2006 roku), obliczone za okres od dnia 11 września 2006 roku do dnia 20 listopada 2012 roku,

c) kwota 119 zł obejmuje nieopłacone czesne za sierpień 2006 roku,

d) kwota 92,96 zł obejmuje skapitalizowane odsetki za opóźnienie w zapłacie kwoty 119 zł czesnego (płatnej w grudniu 2004 roku), obliczone za okres od dnia 11 sierpnia 2006 roku do dnia 20 listopada 2012 roku.

W pozwie złożonym na urzędowym formularzu, dołączonym do pisma z dnia 25 kwietnia 2013 roku, oraz w piśmie procesowym z dnia 17 maja 2013 roku powód podtrzymał swoje żądanie (k. 14-16v, 65).

*

Nakazem zapłaty z dnia 27 listopada 2012 roku, wydanym w sprawie VI Nc-e 1972449/12, Sąd Rejonowy Lublin-Zachód w Lublinie uwzględnił powództwo w całości (k. 4v.).

*

Od nakazu zapłaty z dnia 27 listopada 2012 roku pozwany wniósł sprzeciw (k. 5).

Pozwany wniósł o oddalenie powództwa, wskazując, że jego zobowiązania zostały w całości wykonane. Pozwany podniósł ponadto zarzut przedawnienia roszczenia.

*

Wyrokiem z dnia 10 czerwca 2014 roku Sąd Rejonowy w Chełmie:

I. zasądził od P. K. na rzecz (...) Spółki z ograniczoną odpowiedzialnością w W. kwotę 682 zł z odsetkami ustawowymi od dnia 21 listopada 2012 roku do dnia zapłaty;

II. zasądził od P. K. na rzecz (...) Spółki z ograniczoną odpowiedzialnością w W. kwotę 227 zł tytułem zwrotu kosztów procesu (k. 120).

W uzasadnieniu wyroku Sąd Rejonowy ustalił, że P. K. zawarł w dniu 15 lutego 2006 roku z Wyższą Szkołą (...) w Ł. umowę, na podstawie której uczelnia zapewniła, że prowadzi na zasadzie odpłatności studia wyższe na kierunkach studiów, na prowadzenie których uzyskała pozwolenie ministra właściwego do spraw szkolnictwa wyższego, i zapewniła, że studia te prowadzone są zgodnie z obowiązującymi przepisami, programami nauczania i planami studiów, z należytą starannością i przy zapewnieniu kadry naukowo-dydaktycznej o najwyższych kwalifikacjach. Strony zgodnie oświadczyły, że P. K. (student) jest przyjmowany na studia niestacjonarne wspomagane zajęciami przez internet na kierunku informatyka. Na mocy tej umowy P. K. zobowiązał się do zapłaty czesnego za rok akademicki w wysokości 3180 zł, przy czym dla studentów I, II i III1 roku czesne zostało rozłożone na 12 rat po 265 zł każda rata. Termin płatności czesnego za dany miesiąc upływał dziesiątego dnia każdego miesiąca, począwszy od pierwszego miesiąca semestru. W paragrafie 4 ust. 4 umowy przewidziano, że student może zostać skreślony z listy studentów w przypadkach określonych w regulaminie studiów oraz regulaminie kursów realizowanych drogą elektroniczną.

Zgodnie z zarządzeniem Kanclerza Wyższej Szkoły (...) w Ł. każdy student miał obowiązek uiścić opłatę rekrutacyjną, czesne oraz opłaty za kursy dodatkowe (na przykład językowe).

Sąd ustalił, że P. K. uiścił na rzecz wyższej Szkoły (...) w Ł. kwotę 2041 zł, wskazując, że kwota ta obejmuje: wpisowe, czesne za I semestr studiów oraz kurs języka francuskiego.

Sąd Rejonowy ustalił, że decyzją z dnia 30 września 2006 roku dziekan Wydziału (...) (...) i (...) Wyższej Szkoły (...) w Ł. skreślił P. K. z listy studentów z powodu zaległości finansowych oraz nieuzyskania liczby punktów wymaganych do rejestracji warunkowej na kolejny semestr studiów.

Sąd Rejonowy ustalił, że w dniu 26 września 2012 roku Akademia (...) w Ł. sprzedała na rzecz (...) Spółki z ograniczoną odpowiedzialnością w W. wierzytelność przysługującą jej w stosunku do P. K..

Sąd wskazał, że zgodnie z przepisem art. 160 ust. 3 ustawy z dnia 27 lipca 2005 roku – Prawo o szkolnictwie wyższym, warunki odpłatności za studia lub usługi edukacyjne, o których mowa w art. 99 ust. 1, określa umowa zawarta między uczelnią a studentem w formie pisemnej.

Przytoczony przepis reguluje zasady ustalania warunków odpłatności za studia. Mają być one określone w specjalnej umowie zawartej między uczelnią a studentem w formie pisemnej. Ustawodawca pozostawił uczelni całkowitą swobodę decyzyjną w przedmiocie określenia warunków odpłatności za studia. Warunki te, jak wskazuje treść przepisu, nie muszą być, nawet w ogólnej formie, określone w regulaminie studiów. Wydaje się nawet, że owe warunki odpłatności nie podlegają negocjacjom, podobnie, jak pozostała treść umowy zawieranej między uczelnią a studentem. Powszechnie przyjmuje się, że ustawa – Prawo o szkolnictwie wyższym, rozciąga regulacje umowne na tzw. usługi edukacyjne.

Sąd Rejonowy wskazał, że dominuje pogląd, iż użyty w przepisie art. 160 ust. 3 ustawy – Prawo o szkolnictwie wyższym zwrot „umowa o warunkach odpłatności za studia” nie powinien być interpretowany w sposób rozszerzający do tego stopnia, aby uznać, że ustawodawcy chodziło w gruncie rzeczy o umowę o wykonanie usługi, polegającej na zakupie przez studenta wiedzy oferowanej przez uczelnię. Nie jest to bowiem umowa określająca wzajemne zobowiązania stron związane z procesem kształcenia, w której jedna strona (uczelnia) zobowiązuje się do przeprowadzenia studiów na odpowiednim poziomie i wydania dyplomu, zaś druga (student) do uiszczenia za to odpowiedniej zapłaty. Rozumienie tego w ten sposób nie tylko zdecydowanie wykracza poza precyzyjne brzmienie przepisu ustanowionego przez racjonalnego ustawodawcę, lecz także jest w sprzeczności z istotą kształcenia na studiach wyższych, stanowiącego po prostu zadanie publiczne (pozostające nim nawet wtedy, gdy jest realizowane przez uczelnie niepubliczne) i uregulowanego w całości przez bezwzględnie obowiązujące przepisy prawa administracyjnego, to jest przez prawo o szkolnictwie wyższym i jego rozporządzenia wykonawcze. Umowa o warunkach odpłatności za studia, w świetle powyższych uwag, powinna więc koncentrować się przede wszystkim na szczegółach regulujących przedmiot opłat, ich wysokość, zasady wnoszenia, terminy, skutki opóźnień bądź zaprzestania dokonywania wpłat oraz warunki, terminy i skutek jej wypowiedzenia lub zerwania w inny sposób.

Sąd Rejonowy w Chełmie uznał, że zawarta w dniu 15 lutego 2006 roku między P. K. a Wyższą Szkołą (...) w Ł. umowa jest w istocie nowym rodzajem umowy, która wykształciła się w ostatnich latach w związku z rozwojem niepublicznego szkolnictwa wyższego. Ten rodzaj kontraktu został uregulowany przez ustawodawcę w ustawie – Prawo o szkolnictwie wyższym. Regulacja obejmuje przy tym formę, strony umowy i przedmiot świadczenia – pieniądz. Nie ma więc podstaw do twierdzenia, że umowa ta jest nieuregulowana jakimikolwiek przepisami. W związku z powyższym nie znajdują w niniejszej sprawie zastosowania przepisy szczególne dotyczące umowy zlecenia, w szczególności zaś art. 751 k.c. przewidujący dwuletni termin przedawnienia dla roszczeń wynikających z umów o świadczenie usług. Zgodnie bowiem z treścią art. 750 k.c., przepisy o zleceniu stosuje się odpowiednio do umów o świadczenie usług, które nie są uregulowane innymi przepisami.

W ocenie Sądu Rejonowego fakt, że ustawodawca w ustawie – Prawo o szkolnictwie wyższym, ani w żadnym innym akcie prawnym nie uregulował kwestii przedawnienia roszczeń wynikających z umowy o warunkach odpłatności za studia, skutkuje odwołaniem się do ogólnej reguły wyrażonej w treści art. 118 k.c., zgodnie z którą, jeżeli przepis szczególny nie stanowi inaczej, termin przedawnienia wynosi lat dziesięć, a dla roszczeń o świadczenia okresowe oraz roszczeń związanych z prowadzeniem działalności gospodarczej – trzy lata.

Zdaniem Sądu pierwszej instancji w przypadku uczelni wyższych bezsprzecznie wykluczyć można trzyletni termin przedawnienia przewidziany dla roszczeń związanych z prowadzeniem działalności gospodarczej. Zgodnie bowiem z art. 106 ustawy – Prawo o szkolnictwie wyższym, prowadzenie przez uczelnię działalności dydaktycznej, naukowej, badawczej, doświadczalnej, artystycznej, sportowej, rehabilitacyjnej lub diagnostycznej nie stanowi działalności gospodarczej w rozumieniu przepisów ustawy o swobodzie działalności gospodarczej. Czesne trudno również uznać za świadczenie okresowe podlegające trzyletniemu okresowi przedawnienia. Istotną bowiem cechą świadczenia okresowego jest samoistny charakter poszczególnych świadczeń okresowych. Świadczenia te nie składają się przy tym na całość określoną z góry co do jej wielkości. Co do zasady więc płatność czesnego na przykład w ratach nie czyni z niego automatycznie świadczenia okresowego. Oznacza to, że roszczenia uczelni o świadczenia z tytułu umowy o warunkach odpłatności za studia przedawniają się z upływem dziesięcioletniego okresu przedawnienia. Roszczenie powodowej Spółki nie uległo więc przedawnieniu, skoro należność obejmowała żądanie zapłaty czesnego za miesiące sierpień – wrzesień 2006 roku, które stały się wymagalne odpowiednio z dniem 11 sierpnia 2006 roku i 11 września 2006 roku, a pozwany został skreślony z listy studentów decyzją dziekana z dnia 3 września 2006 roku.

Sąd Rejonowy wskazał, że pozwany nie kwestionował okoliczności, iż łączna jego należność wobec uczelni niepublicznej obejmowała: opłatę rekrutacyjną (tzw. wpisowe), czesne za jeden semestr studiów oraz kurs dodatkowy języka angielskiego. Takie pozycje zostały wyszczególnione przez pozwanego w dowodzie wpłaty. P. K. nie kwestionował wysokości poszczególnych opłat, które zgodnie z danymi podanymi przez powoda, popartymi dołączonymi do akt sprawy dokumentami, obejmowały: opłatę rekrutacyjną w wysokości 390 zł, opłatę za kurs w wysokości 180 zł oraz czesne za każdy miesiąc nauki w wysokości po 265 zł za każdy miesiąc.

Sąd Rejonowy przytoczył treść przepisu art. 451 § 3 k.c. i uznał, że powód prawidłowo wykazał sposób zarachowania kwoty 2041 zł na poczet należności wynikających z umowy z dnia 15 lutego 2006 roku. W pierwszej kolejności na poczet należności najdawniej wymagalnych zostały zaliczone kwoty: 390 zł tytułem tzw. wpisowego, 180 zł tytułem opłaty za naukę języka francuskiego oraz czesne od najdawniej wymagalnych miesięcy. Kwota 1471 zł, pozostała po zarachowaniu kwot 390 zł i 180 zł, wystarczyła na pokrycie należności za miesiące marzec – lipiec 2006 roku oraz częściowo za miesiąc sierpień 2006 roku w wysokości 146 zł tytułem rat miesięcznych czesnego. Oznaczało to, że P. K. nie uregulował należności tytułem czesnego za miesiące: sierpień 2006 roku w wysokości 119 zł i za wrzesień 2006 roku w wysokości 265 zł, łącznie 384 zł.

Sąd Rejonowy przytoczył treść przepisów art. 481 § 1 k.c. i art. 482 § 1 k.c. i wskazał, że powód zażądał odsetek w wysokości ustawowej od kwot zaległych odpowiednio od dnia 11 sierpnia 2006 roku i od dnia 11 września 2006 roku. Odsetki odpowiednio w wysokości 92,96 zł i 204,42 zł zostały naliczone do dnia 20 listopada 2012 roku, czyli do dnia wytoczenia powództwa. Za okres od dnia wytoczenia powództwa powód zasadnie więc żądał dalszych odsetek ustawowych od kwoty głównej i wcześniej wskazanych skapitalizowanych odsetek ustawowych.

Jako podstawę prawną rozstrzygnięcia z tytułu kosztów procesu Sąd Rejonowy wskazał przepisy art. 98 § 1 i 3 k.p.c. w zw. z art. 99 k.p.c.

*

Od wyroku z dnia 10 czerwca 2014 roku apelację wniósł pozwany, zaskarżając wyrok w całości.

Pozwany zarzucił „uznanie nieprawidłowego zarachowania przez powoda jego wpłaty na rzecz Wyższej Szkoły (...) w Ł. co skutkowało naliczeniem rzekomego zadłużenia w wysokości całkowitej 682 zł (…) i 227 zł (…) tytułem zwrotu kosztów procesu”.

Pozwany wskazał, że podnosi zarzut przedawnienia roszczenia oraz wnosi między innymi o „obciążenie powoda kosztami sądowymi wg norm przepisanych” i o „uznanie jego sposobu zarachowania wpłaty” (k. 133-135).

*

W odpowiedzi na apelację powód, reprezentowany przez pełnomocnika, wniósł o oddalenie apelacji i zasądzenie od pozwanego na rzecz powoda zwrotu kosztów postępowania odwoławczego, w tym kosztów zastępstwa procesowego według norm przepisanych (k. 167-179v).

Na rozprawie apelacyjnej pełnomocnik pozwanego popierał apelację (k. 185v).

*

Sąd Okręgowy zważył co następuje:

Apelacja pozwanego jest zasadna w całym zakresie zaskarżenia.

W związku z tym, że w rozpoznawanej sprawie pozwany podniósł zarzut przedawnienia dochodzonego roszczenia, pojawiła się potrzeba rozstrzygnięcia, jaki jest termin przedawnienia tego roszczenia, a więc potrzeba wskazania podstawy prawnej określającej ten termin.

Od strony teoretycznej w grę mogą wchodzić co najmniej trzy możliwości w zakresie wskazania podstawy prawnej roszczenia o zapłatę czesnego za naukę w wyższej szkole niepublicznej:

1) art. 118 k.c., w części określającej ogólny – dziesięcioletni – termin przedawnienia roszczenia,

2) art. 118 k.c., w części określającej trzyletni termin przedawnienia roszczenia dla roszczeń związanych z prowadzeniem działalności gospodarczej,

3) art. 751 pkt 2 k.c., regulujący dwuletni termin przedawnienia roszczeń z tytułu utrzymania, pielęgnowania, wychowania lub nauki, jeżeli przysługują osobom trudniącym się zawodowo takimi czynnościami albo osobom utrzymującym zakłady na ten cel przeznaczone, wynikających z umowy zlecenia lub z umów o świadczenie usług, które nie są uregulowane innymi przepisami i do których stosuje się odpowiednio przepisy o zleceniu.

Analiza orzecznictwa sądów powszechnych dotyczącego omawianego zagadnienia, w szczególności uzasadnień postanowień sądów, które przedstawiły do rozstrzygnięcia Sądowi Najwyższemu zagadnienia prawne w sprawach III CZP 42/14 , III CZP 38/14, III CZP 54/14, III CZP 59/14, III CZP 60/14 i III CZP 61/142, a także analiza orzecznictwa Sądu Okręgowego w Lublinie w tym zakresie, prowadzi do wniosku, że występuje rozbieżność stanowisk sądów powszechnych w zakresie podstawy prawnej przedawnienia roszczenia wyższej uczelni niepublicznej o zapłatę czesnego.

Wobec różnorodności stanowisk, ale też i wagi argumentów przytaczanych na ich uzasadnienie, szczegółowe uzasadnienie wyboru jednego z tych stanowisk, jako właściwego, wymagałoby opracowania na poziomie naukowym, co jednak przekracza ramy uzasadnienia orzeczenia sądowego.

Występujące wątpliwości co do wykładni przepisu prawa, jak też rozbieżności w praktycznym jego stosowaniu przez sądy, nie mogą być jednak przeszkodą w rozstrzygnięciu konkretnej sprawy cywilnej i w wydaniu wyroku.

Sąd Okręgowy nie podziela stanowiska Sądu pierwszej instancji co do tego, że umowa zawarta pomiędzy pozwanym a niepubliczną uczelnią wyższą w dniu 15 lutego 2006 roku, a więc już w czasie obowiązywania ustawy z dnia 27 lipca 2005 roku – Prawo o szkolnictwie wyższym (Dz. U. z 20012 roku, poz. 572 – tekst jednolity ze zmianami), nie jest umową oświadczenie usług, o której mowa w art. 750 k.c.

Przepis art. 160 ustawy z dnia 27 lipca 2005 roku – Prawo o szkolnictwie wyższym w brzmieniu obowiązującym w dniu 15 lutego 2006 roku stanowił, że:

1. Organizację i tok studiów oraz związane z nimi prawa i obowiązki studenta określa regulamin studiów.

2. Studia w uczelni są prowadzone według planów studiów i programów nauczania.

3. Warunki odpłatności za studia określa umowa zawarta między uczelnią a studentem w formie pisemnej.

Umowa, o której mowa w art. 160 ust. 3 ustawy z dnia 27 lipca 2005 roku, we wskazanym wyżej brzmieniu, regulowała jedynie warunki odpłatności za studia. Przepis art. 160 ust. 3 ustawy z dnia 27 lipca 2005 roku mógłby zatem być uznany jedynie jako uzupełnienie przepisu art. 735 k.c., który odwołuje się do umowy określającej wysokość wynagrodzenia za wykonanie zlecenia.

Przepis art. 160 ustawy z dnia 27 lipca 2005 roku – Prawo o szkolnictwie wyższym nie regulował natomiast w ogóle umowy między studentem a uczelnią, na której opierało się świadczenie przez uczelnię usług w zakresie kształcenia studenta. Umowa taka nie była uregulowana przepisami ustawy z dnia 27 lipca 2005 roku – Prawo o szkolnictwie wyższym.

O braku podstaw zastosowania przepisu art. 750 k.c. decyduje nie to, czy w obrocie prawnym wykształcił się odrębny typ umowy o świadczenie usług, ale to, czy konkretna umowa o świadczenie usług nie jest uregulowana innymi przepisami. W związku z tym, jeśli nawet w obrocie prawnym wykształci się odrębny typ umowy o świadczenie usług, a umowa ta nie jest uregulowana innymi przepisami, to do takiej umowy stosuje się odpowiednio przepisy o zleceniu, nawet jeśli umowa ta występuje w obrocie masowo.

Ustawa z dnia 27 lipca 2005 roku – Prawo o szkolnictwie wyższym nie uregulowała umowy zawieranej pomiędzy studentem a niepubliczną szkołą wyższą mającej stanowić źródło stosunku prawnego między tymi stronami. Sam fakt, że przepisy tej ustawy regulują zagadnienia związane ze statusem szkół wyższych oraz studentów, nie oznacza jeszcze, że umowa, na podstawie której wyższa szkoła niepubliczna świadczy usługi na rzecz studenta w zakresie nauki za wynagrodzeniem, jest umową uregulowaną przepisami tej ustawy.

Znamienne jest przy tym, że w końcowej części umowy z dnia 15 lutego 2006 roku strony wskazały, że w sprawach nieuregulowanych umową zastosowanie mają „przepisy” regulaminu studiów i przepisy Kodeksu cywilnego, nie zaś przepisy ustawy – Prawo o szkolnictwie wyższym.

÷

Nie jest uzasadniony zarzut naruszenia przepisu art. 751 pkt 2 k.c. przez jego błędną wykładnię. Z powołanego przepisu wynika, że z upływem dwóch lat przedawniają się roszczenia z tytułu nauki, jeżeli przysługują osobom trudniącym się zawodowo takimi czynnościami albo osobom utrzymującym zakłady na ten cel przeznaczone.

Pojęcie nauki, o którym mowa art. 751 pkt 2 k.c., jest pojęciem o charakterze ogólnym, które swoim zakresem obejmuje również kształcenie studentów w znaczeniu określonym przez przepisy ustawy z dnia 27 lipca 2005 roku – Prawo o szkolnictwie wyższym.

Nie jest uprawnione odwoływanie się przez powoda przepisów rozporządzenia Prezesa Rady Ministrów z dnia 20 czerwca 2002 roku w sprawie „Zasad techniki prawodawczej” (Dz. U. Nr 100, poz. 908).

Przepisy wskazanego wyżej rozporządzenia określają zasady sporządzania projektów aktów prawnych, nie zaś zasady wykładni aktów prawnych. Trudno przy tym uznać, aby przepisy rozporządzenia, które weszło w życie z dniem 1 sierpnia 2002 roku, mogły stanowić jakikolwiek punkt odniesienia do wykładni przepisów ustawy, która weszła w życie z dniem 1 stycznia 1965 roku.

÷

W związku z przyjęciem, że podstawę prawną określającą termin przedawnienia roszczenia o zapłatę opłat za czesne, dochodzonego przez powoda, stanowi przepis art. 751 pkt 2 k.p.c., bezprzedmiotowa staje się ocena, czy roszczenie powoda w tym zakresie jest roszczeniem związanym z prowadzeniem działalności gospodarczej.

Rozważania Sądu pierwszej instancji na ten temat miały charakter hipotetyczny.

Przepis art. 118 k.c. miał natomiast zastosowanie do oceny przedawnienia roszczenia o zapłatę odsetek za opóźnienie, jako roszczenia o świadczenie okresowe.

Stanowisko, że roszczenie o zapłatę opłaty za studia jest roszczeniem związanym z prowadzeniem działalności gospodarczej budzi wątpliwości z dwóch względów.

Po pierwsze, przepis art. 43 ¹ k.c. reguluje jedynie pojęcie przedsiębiorcy, nie zaś pojęcie działalności gospodarczej. Przepisy Kodeksu cywilnego nie regulują przy tym pojęcia działalności gospodarczej. Z przepisu art. 43 ¹ k.c. wynika ponadto, że przedsiębiorcą jest zarówno osoba prowadząca we własnym imieniu działalność gospodarczą, jak i osoba prowadząca we własnym imieniu działalność zawodową. Przedsiębiorcą może być zatem osoba prowadząca we własnym imieniu działalność zawodową, która jednak nie jest działalnością gospodarczą.

Po drugie, w dniu 1 października 2014 roku wszedł w życie przepis art. 160a ust. 7 ustawy z dnia 27 lipca 2005 roku – Prawo o szkolnictwie wyższym, dodany przez art. 1 pkt 105 ustawy z dnia 11 lipca 2014 roku o zmianie ustawy – Prawo o szkolnictwie wyższym oraz niektórych innych ustaw (Dz. U. z 2014 roku, poz. 1198), który stanowi, że roszczenia wynikające z umowy przedawniają się z upływem trzech lat.

W powołanym przepisie chodzi o umowę uregulowaną w przepisach art. 160a ust. 1-6 ustawy z dnia 27 lipca 2005 roku – Prawo o szkolnictwie wyższym, a więc umowę określającą warunki pobierania opłat związanych z odbywaniem studiów, o których mowa w art. 98 ust. 1 pkt 5, oraz opłat za usługi edukacyjne, o których mowa w art. 99 ust. 1 pkt 1-6, a także wysokość tych opłat.

Określony w Kodeksie cywilnym termin przedawnienia roszczeń związanych z prowadzeniem działalności gospodarczej wynosi trzy lata (art. 118 k.c.). Wprowadzenie przez ustawodawcę takiego samego terminu przedawnienia dla roszczeń wynikających z umowy, o której mowa w art. 160a ust. 1-6 ustawy z dnia 27 lipca 2005 roku – Prawo o szkolnictwie wyższym wskazuje, że ustawodawca nie traktuje takich roszczeń jako roszczeń związanych z prowadzeniem działalności gospodarczej. Racjonalność tworzenia prawa zakłada bowiem, że nie tworzy się dwóch lub więcej przepisów prawa, których zakres regulacji jest identyczny.

Przepis art. 160a ust. 7 ustawy z dnia 27 lipca 2005 roku – Prawo o szkolnictwie wyższym nie miał natomiast zastosowania w rozpoznawanej sprawie. Przepis ten wszedł w życie z dniem 1 października 2014 roku i nie ma mocy wstecznej, w takim znaczeniu, że nie może mieć zastosowania do roszczeń, których bieg przedawnienia zakończył się do dnia 30 września 2014 roku. W rozpoznawanej sprawie taka sytuacja ma właśnie miejsce.

W rozpoznawanej sprawie nie zachodzą natomiast problemy intertemporalne charakterystyczne dla wypadków, w których bieg terminu przedawnienia roszczenia nie zakończył się do chwili wejścia w życie przepisu przewidującego dłuższy lub krótszy, niż dotychczasowy, termin przedawnienia roszczenia. Problemy takie mogą być przy tym rozstrzygane przy wykorzystaniu zasad stosowania i wykładni przepisów prawa.

÷

W związku z tym, że uległy przedawnieniu roszczenia o zapłatę kwot 119 zł i 265 zł z tytułu opłaty za studia, przedawnieniu uległy również w całości roszczenia o zapłatę odsetek za opóźnienie w zapłacie tych kwot3.

W tym miejscu należy zwrócić uwagę, że nawet gdyby roszczenia o zapłatę kwot 119 zł i 265 zł z tytułu opłaty za studia nie uległy przedawnieniu, to i tak uległyby częściowemu przedawnieniu roszczenia o zapłatę odsetek za opóźnienie w zapłacie tych kwot, a mianowicie za okres wcześniejszy niż trzy lata przed wniesieniem pozwu. Roszczenie o zapłatę odsetek za opóźnienie jest roszczeniem o świadczenie okresowe. Roszczenie takie staje się wymagalne osobno w każdym dniu opóźnienia i w związku z tym przedawnia się osobno za każdy dzień opóźnienia4.

÷

Mając na uwadze powyższe rozważania, na podstawie art. 386 § 1 k.p.c. Sąd Okręgowy zmienił zaskarżony wyrok:

a) w punkcie I w ten sposób, że oddalił powództwo;

b) w punkcie II w ten sposób, że zasądził od (...) Spółki z ograniczoną odpowiedzialnością z siedzibą w W. na rzecz P. K. kwotę 12,60 zł tytułem zwrotu kosztów procesu.

W związku z tym, że apelacja pozwanego została uwzględniona w całości powód jest stroną przegrywającą sprawę w całości w postępowaniu przed Sądem pierwszej instancji. Powinien zatem zwrócić pozwanemu koszty poniesione przez pozwanego w postępowaniu przed tym Sądem. Koszty te obejmują opłaty pocztowe za przesłanie do Sądu Rejonowego pism procesowych – 3,75 zł (k. 5v), 3,80 zł (k. 74), 5,05 zł (k. 107).

W związku z tym, że powództwo zostało oddalone z uwagi na przedawnienie dochodzonego roszczenia, zbędne są rozważania co do twierdzeń apelacji, że roszczenia te zostały zaspokojone przez powoda.

*

Na podstawie art. 98 § 1 i 2 k.p.c. w zw. z art. 391 § 1 k.p.c. Sąd Okręgowy zasądził od (...) Spółki z ograniczoną odpowiedzialnością z siedzibą w W. na rzecz P. K. kwotę 76,67 zł tytułem zwrotu kosztów postępowania odwoławczego.

W związku z tym, że apelacja pozwanego została uwzględniona w całości, powód jest stroną przegrywającą sprawę w całości w postępowaniu odwoławczym. Powinien zatem zwrócić pozwanemu koszty poniesione przez pozwanego w postępowaniu odwoławczym. Koszty te obejmują:

1) opłatę pocztową za przesłanie przesyłki poleconej zawierającej wniosek o sporządzenie uzasadnienia wyroku – 6 zł (k. 122),

2) opłatę od apelacji – 30 zł (k. 160),

3) opłatę pocztową za przesłanie przesyłki zawierającej apelację – 40,67 zł.

Opłata pocztowa za przesłanie przesyłki zawierającej apelację uiszczona została w kwocie 9,80 Euro, z uwagi na przesłanie tej przesyłki w placówce pocztowej operatora świadczącego pocztowe usługi powszechne w innym państwie członkowskim Unii Europejskiej (w Irlandii). W dacie wysłania tej przesyłki średni kurs Euro w Narodowym Banku Polskim wynosił 4,15 zł za 1 Euro. W związku z tym wartość opłaty w złotych wyniosła 40,67 zł.

*

Z tych wszystkich względów i na podstawie powołanych wyżej przepisów Sąd Okręgowy orzekł jak w sentencji wyroku.

1 W tym miejscu w uzasadnieniu wyroku Sądu pierwszej instancji znajduje się oczywista omyłka; chodzi o studentów I, II i III roku studiów.

2 Ubocznie należy jedynie dodać, że w sprawach III CZP 42/14, III CZP 38/14, III CZP 54/14, III CZP 59/14, III CZP 60/14 i III CZP 61/14 w dniu 11 grudnia 2014 roku Sąd Najwyższy wydał postanowienia, którymi postanowił odmówić podjęcia uchwały, wskazując na zmianę stanu prawnego w związku z wejściem w życie art. 160a ustawy – Prawo o szkolnictwie wyższym i wpływ tej zmiany na sposób ujęcia zagadnienia prawnego objętego postanowieniami sądów drugiej instancji we wskazanych wyżej sprawach.

3 Por. uchwałę SN z dnia 26 stycznia 2005 roku, III CZP 42/04, OSN C 2005, z. 9, poz. 149.

4 Por. uchwałę SN z dnia 5 kwietnia 1991 roku, III CZP 21/91, OSN C 1991, z. 10-12, poz. 121.