Portal Orzeczeń Sądu Okręgowego w Lublinie

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 26 czerwca 2014 roku

Sąd Okręgowy w Lublinie II Wydział Cywilny Odwoławczy

w składzie:

Przewodniczący: Sędzia Sądu Okręgowego Andrzej Mikołajewski - spr.

Sędziowie:Sędzia Sądu Okręgowego Iwona Tchórzewska

Sędzia Sądu Okręgowego Przemysław Grochowski
ProtokolantKatarzyna Szumiło

po rozpoznaniu w dniu 18 czerwca 2014 roku w Lublinie na rozprawie

sprawy z powództwa S. K.

przeciwko (...) Spółce z ograniczoną odpowiedzialnością z siedzibą w C. oraz (...) Spółce z ograniczoną odpowiedzialnością z siedzibą w Z.

o pozbawienie tytułu wykonawczego wykonalności

na skutek apelacji powoda od wyroku Sądu Rejonowego w Białej Podlaskiej z dnia 12 lutego 2013 roku, sygn. akt I C 447/12

I. oddala apelację;

II. zasądza od S. K. na rzecz (...) Spółki z ograniczoną odpowiedzialnością z siedzibą w C. kwotę 300 zł (trzysta złotych) tytułem zwrotu kosztów postępowania odwoławczego.

Sygn. akt II Ca 839/13

UZASADNIENIE

W pozwie z dnia 19 kwietnia 2012 roku, wniesionym przeciwko pozwanym (...) Spółce z ograniczoną odpowiedzialnością z siedzibą w C. i (...) Spółce z ograniczoną odpowiedzialnością z siedzibą w Z., domagał się pozbawienia wykonalności tytułu wykonawczego w postaci nakazu zapłaty w postępowaniu upominawczym z dnia 27 grudnia 2011 roku, wydanego przez Sąd Rejonowy w Częstochowie w sprawie o sygn. akt VIII GNc 4061/11, powołując się na fakt zapłaty egzekwowanych należności pierwotnemu wierzycielowi ( spółce (...)) i niepoinformowanie go o przelewie wierzytelności na rzecz spółki (...).

*

Wyrokiem z dnia 12 lutego 2013 roku Sąd Rejonowy w Białej Podlaskiej:

I. oddalił powództwo;

II. zasądził od powoda S. K. na rzecz pozwanego (...) Spółki z ograniczoną odpowiedzialnością z siedzibą w C. kwotę 617 zł tytułem zwrotu kosztów procesu.

Sąd Rejonowy ustalił następujący stan faktyczny:

Powód S. K., prowadzący Sklep (...), nabył od pozwanego (...) Sp. z o. o. towar, na który w dniu 8 czerwca 2011 roku została wystawiona faktura nr (...) na kwotę 3.367,75 zł z terminem płatności 21 dni, tj. do dnia 29 czerwca 2011 roku.

Na mocy umowy cesji z dnia 22 września 2011 roku (...) Sp. z o. o. przeniósł przysługującą mu wobec S. K. wierzytelność na firmę windykacyjną (...) Sp. z o. o.

Pismem z dnia 31 października 2011 roku (...) Sp. z o. o. oraz (...) Sp. z o. o. poinformowali powoda o przeniesieniu przysługującej wobec niego wierzytelności na firmę (...) Sp. z o. o., przesyłając również ostateczne wezwanie do zapłaty należności w kwocie 3.930,92 zł, na którą składała się należność główna, odsetki w kwocie 163,17 zł oraz koszty windykacji w kwocie 400 zł.

(...) Sp. z o. o. pozwem z dnia 16 listopada 2011 roku wniósł o wydanie nakazu zapłaty przeciwko S. K.. Nakazem zapłaty z dnia 27 grudnia 2011 roku w sprawie o sygn. akt VIII GNc 4061/11 Sąd Rejonowy w Częstochowie orzekł, że S. K. powinien zapłacić (...) Sp. z o. o. kwotę 3.534,48 zł wraz z odsetkami ustawowymi od dnia 16 listopada 2011 roku oraz kwotę 647 zł tytułem zwrotu kosztów postępowania. Postanowieniem z dnia 21 lutego 2012 roku Sąd Rejonowy w Częstochowie nadał temu nakazowi zapłaty klauzulę wykonalności i zasądził od S. K. na rzecz (...) Sp. z o. o. kwotę 60 zł tytułem zwrotu kosztów zastępstwa procesowego. Powód dokonał wpłaty kwoty 3.367,75 zł na rachunek bankowy (...) Sp. z o. o. w dniu 2 stycznia 2012 roku.

Na wniosek (...) Sp. z o. o. z dnia 19 marca 2012 roku zostało wszczęte przez Komornika Sądowego przy Sądzie Rejonowym w Białej Podlaskiej Michała Bigasa postępowanie egzekucyjne przeciwko S. K., prowadzone w sprawie o sygn. akt Km 40/12.

Sąd Rejonowy wskazał, na podstawie jakich dokumentów ustalił powyższy stan faktyczny, dodając, że nie były one kwestionowane przez żadną ze stron postępowania.

W tak ustalonym stanie faktycznym Sąd Rejonowy uznał powództwo za niezasadne.

Sąd Rejonowy podniósł, że istotą sporu w niniejszym postępowaniu była kwestia, czy powód został prawidłowo zawiadomiony o cesji zawartej w dniu 22 września 2011 roku, a tym samym, czy na skutek uiszczenia przez niego w dniu 2 stycznia 2012 roku kwoty 3.367,75 zł na rachunek (...) Sp. z o. o. zobowiązanie wygasło.

Zgodnie z art. 840 § 1 k.p.c., dłużnik może w drodze powództwa żądać pozbawienia wykonalności tytułu wykonawczego wykonalności w całości lub części albo ograniczenia:

1.  jeżeli przeczy zdarzeniom, na których oparto wydanie klauzuli wykonalności;

2.  jeżeli po powstaniu tytułu egzekucyjnego nastąpiło zdarzenie, wskutek którego zobowiązanie wygasło albo nie może być egzekwowane; gdy tytułem jest orzeczenie sądowe, dłużnik może powództwo oprzeć także na zdarzeniu, które nastąpiło po zamknięciu rozprawy;

3.  jeżeli małżonek, przeciwko któremu sąd nadał klauzulę wykonalności na podstawie art. 787 k.p.c., wykaże, że egzekwowane świadczenie wierzycielowi nie należy się, przy czym małżonkowi temu przysługują zarzuty nie tylko z własnego prawa, lecz i te, z którymi mógł wystąpić jego małżonek.

W ocenie Sądu Rejonowego w niniejszej sprawie nie zachodzi żadna z określonych wyżej przesłanek, w szczególności nie wygasło zobowiązanie powoda na skutek spełnienia świadczenia na rzecz (...) Sp. z o. o.

Przepis art. 512 k.c. stanowi, że dopóki zbywca nie zawiadomił dłużnika o przelewie wierzytelności, spełnienie świadczenia do rąk poprzedniego wierzyciela ma skutek względem nabywcy, chyba że dłużnik wiedział o przelewie w chwili spełnienia świadczenia. Przepis ten nakłada na cedenta obowiązek poinformowania dłużnika o przelewie wierzytelności. Jeżeli dłużnik, który otrzymał po przelewie pisemne zawiadomienie pochodzące od zbywcy, spełnił świadczenie na rzecz cedenta (pierwotnego wierzyciela), nie powoduje to wygaśnięcia zobowiązania i nie zwalnia dłużnika z obowiązku spełnienia świadczenia na rzecz nabywcy wierzytelności.

W niniejszej sprawie S. K. zaprzeczył okoliczności, jakoby (...) Sp. z o. o. zawiadomił go o przelewie wierzytelności na rzecz (...) Sp. z o. o., podnosząc, że pozwany nie dołączył dowodu doręczenia mu takiego zawiadomienia.

Sąd Rejonowy wskazał jednakże, że o cesji wierzytelności pozwany został poinformowany przez powoda pismem z dnia 31 października 2011 roku, wraz z doręczonym mu wezwaniem do zapłaty. W dniu dokonania przelewu powód miał świadomość przeniesienia wierzytelności, a zatem spełnił świadczenie na rachunek nieuprawnionego podmiotu na własne ryzyko.

Oceny tej nie zmienia treść dokumentu z dnia 28 września 2011 roku (k. 5). Z tego dokumentu, pochodzącego od spółki (...), wynika, że dłużnik ma spełnić świadczenie bądź na rachunek (...) Sp. z o. o. bądź na rachunek firmy windykacyjnej (...). Dokument ten jest wcześniejszy niż zawiadomienie o dokonanej cesji. Co prawda zawiadomienie to nosi datę 22 września 2011 roku, ale dłużnik zawiadomienie otrzymał w dniu 31 października 2011 roku. Tym samym do tego dnia mógł on skutecznie spełnić świadczenie na rzecz obu podmiotów, natomiast po dniu 31 października 2011 roku zwolnienie się ze zobowiązania nastąpiłoby tylko w sytuacji, gdy powód spełniłby świadczenie do rąk cesjonariusza (nabywcy wierzytelności).

Bezsporne jest, że powód nie spełnił świadczenia na rzecz spółki (...).

Rozstrzygnięcie o kosztach procesu Sąd Rejonowy uzasadnił przepisem art. 98 § 1 k.p.c.

*

Apelację od tego wyroku wniósł powód S. K., zaskarżając wyrok Sądu Rejonowego w całości i domagając się jego zmiany przez uwzględnienie powództwa w całości oraz zasądzenia od obu pozwanych na rzecz powoda zwrotu kosztów procesu według norm przepisanych.

Powód zarzucił wyrokowi Sądu Rejonowego:

a)  rażące naruszenie prawa materialnego, tj. art. 512 k.c. i nast.,

b)  sprzeczność istotnych ustaleń Sądu poprzez bezpodstawne przyjęcie, że brak jest podstaw do pozbawienia tytułu wykonawczego wykonalności, pomimo zapłacenia całej kwoty na rzecz pozwanego (...) Sp. z o. o. (zgodnie z jego wezwaniem), który nie zawiadomił dłużnika S. K. o przelewie wierzytelności,

c)  nierozpoznanie prze Sąd Rejonowy istoty sprawy poprzez przyjęcie, że obaj pozwani pismem z 31 października 2011 roku poinformowali S. K. o przelewie; obaj pozwani przesłali wezwanie do zapłaty, pomimo iż czynności te dotyczyły nabywcy wierzytelności a nie pozwanego (...) Sp. z o. o.,

d)  naruszenie przepisów prawa poprzez niewskazanie przez Sąd Rejonowy, czy oddalenie powództwa dotyczy obu pozwanych, czy tylko jednego z nich i którego.

Sąd Okręgowy zważył, co następuje:

Apelacja powoda nie jest zasadna.

W pierwszej kolejności należy wskazać, że wbrew zarzutowi apelacji z sentencji zaskarżonego wyroku, w szczególności z oznaczenia w nim obu pozwanych, wynika, że powództwo zostało oddalone co do obu pozwanych i nie istnieje zarzucone przez powoda uchybienie przepisom postępowania. Dodać należy, że powództwo o pozbawienie tytułu wykonawczego wykonalności może okazać się zasadne tylko w odniesieniu do podmiotu, na którego rzecz wydano tytuł wykonawczy, tj. tytuł egzekucyjny zaopatrzony w klauzulę wykonalności (art. 776 k.p.c.), gdyż to ten podmiot może na podstawie danego tytułu wykonawczego prowadzić egzekucję. Spółka (...) nie uzyskała na swoją rzecz tytułu wykonawczego przeciwko powodowi i powództwo o pozbawienie tytułu wykonawczego skierowane przeciwko tej spółce należy ocenić jako w sposób oczywisty bezzasadne.

Jeżeli chodzi o postawiony w apelacji zarzut nierozpoznania istoty sprawy, do nierozpoznania istoty sprawy dochodzi wówczas, gdy rozstrzygnięcie sądu pierwszej instancji nie odnosi się do tego, co było przedmiotem sprawy, gdy zaniechał on zbadania materialnej podstawy żądania, albo merytorycznych zarzutów strony, bezpodstawnie przyjmując, że istnieje przesłanka materialno-prawna lub procesowa unicestwiająca roszczenie. W niniejszej sprawie Sąd Rejonowy orzekł o żądaniu powoda, ustalił stan faktyczny w zakresie istotnym dla rozstrzygnięcia i omówił prawidłową podstawę materialną rozstrzygnięcia. Z istoty apelacji wynika, że powód kwestionuje ustalenie faktyczne Sądu pierwszej instancji, iż przed spełnieniem świadczenia na rzecz pierwotnego wierzyciela został powiadomiony o przelewie. Zarzut ten powód postawił odrębnie, a ewentualny błąd Sądu Rejonowego w ocenie zgromadzonego materiału dowodowego co do tej okoliczności w żadnym wypadku nie mógłby zostać uznany za nierozpoznanie istoty sprawy.

Wbrew zarzutom apelacji Sąd Rejonowy poczynił prawidłowe ustalenia faktyczne i ocenił dowody zgodnie z dyspozycją art. 233 § 1 k.p.c. Sąd Okręgowy przyjmuje te ustalenia za własne.

Sąd Rejonowy dokonał również prawidłowej oceny prawnej ustalonego stanu faktycznego, którą Sąd Okręgowy podziela i zbędne jest jej powtarzanie.

Należy zgodzić się z Sądem pierwszej instancji co do tego, że o rozstrzygnięciu niniejszego sporu decyduje ustalenie, czy powód został prawidłowo powiadomiony o przelewie wierzytelności przez zbywcę wierzytelności, tj. przez spółkę (...).

W ocenie Sądu Okręgowego pozwany (...) Sp. z o. o., składając dwa dokumenty i dowód nadania korespondencji z dnia 31 października 2011 roku (k. 39, 40, 81), dostatecznie wykazał, że powód został powiadomiony o cesji pismem podpisanym przez zbywcę wierzytelności – spółkę (...) (jeden dokument) oraz wezwany do zapłaty należności na rzecz nabywcy wierzytelności – spółki (...) (drugi dokument). Powód nie wykazał, aby takie doręczenie nie nastąpiło i z jakich przyczyn, a wbrew jego twierdzeniom dokument zawiadomienia był jednoznaczny i wskazywał, na rzecz kogo zapłata miała nastąpić. Jeżeli powstałby spór co do istnienia cesji (tego, kto jest wierzycielem), powód mógł co najwyżej złożyć świadczenie do depozytu sądowego (art. 467 pkt 3 k.c.). Dodać należy, że w art. 512 k.c. mowa o zawiadomieniu pochodzącym od zbywcy wierzytelności i złożony dokument podpisany przez zbywcę odpowiada temu wymogowi. Co więcej, nawet pomimo braku zawiadomienia o przelewie, spełnienie świadczenia do rąk pierwotnego wierzyciela nie byłoby skuteczne, jeżeli dłużnik wiedział o przelewie. Gdyby nawet zatem przesłany powodowi dokument nie odpowiadał wymaganiom art. 512 k.c., powód powinien zweryfikować jego treść przed spełnieniem świadczenia.

Trudno ocenić, czym kierował się powód spełniając świadczenie na rzecz pierwotnego wierzyciela, możliwe, że wcześniejszym pismem spółki (...) z dnia 28 września 2011 roku, albo nie zachował on należytej staranności wymaganej od przedsiębiorcy. Wykracza natomiast poza ramy niniejszego procesu kwestia ewentualnych roszczeń powoda wobec spółki (...), związanych z uiszczeniem przez niego w dniu 2 stycznia 2012 roku na rachunek tej spółki kwoty 3.367,75 zł.

Jedynie na marginesie powyższych rozważań należy dodać, że nawet przyjęcie, iż zapłata tej kwoty była skuteczna, nie dawałoby to podstaw do pozbawienia tytułu wykonawczego wykonalności w całości. Powód nie uiścił bowiem odsetek za opóźnienie ani kosztów postępowania zasądzonych w przedmiotowym tytule wykonawczym, a bezspornym jest, że pozew został wniesiony w dacie, kiedy zapłata jeszcze nie nastąpiła i nakaz zapłaty również został wydany przed dokonaniem zapłaty.

Wprawdzie skarżący postawił również zarzut naruszenia art. 512 k.c., ale w istocie nie kwestionuje wykładni tego przepisu, a jego zastosowanie jest jedynie następstwem określonych ustaleń faktycznych (zdaniem skarżącego nieprawidłowych). Nie mogło zatem dojść do naruszenia przez Sąd pierwszej instancji prawa materialnego.

Pozbawienie wykonalności tytułu wykonawczego w okolicznościach niniejszej sprawy mogłoby nastąpić tylko wtedy, gdyby powód wykazał, że po powstaniu tytułu egzekucyjnego (wydaniu nakazu zapłaty) nastąpiło zdarzenie skutkujące wygaśnięciem zobowiązania (art. 840 § 1 pkt 2 k.p.c.). Zdarzeniem takim mogłoby być spełnienie świadczenie, gdyby nastąpiło na rzecz aktualnego wierzyciela, chyba, że powód nie wiedziałby o przelewie wierzytelności (a z prawidłowych ustaleń faktycznych wynika, że otrzymał odpowiednie zawiadomienie).

Skarżący nie sformułował żadnych zarzutów naruszenia przepisów prawa procesowego w zakresie rozstrzygnięcia o kosztach procesu, a Sąd Odwoławczy z urzędu uwzględnia tylko naruszenie prawa materialnego oraz nieważność postępowania (por. wyrok Sądu Najwyższego z dnia 31 stycznia 2008 roku, sygn. II CSK 400/07, Lex nr 371445). Nie było zatem podstawy do zmiany tego rozstrzygnięcia.

Wobec oddalenia apelacji powoda na podstawie art. 98 § 1 i § 3 k.p.c. w zw. z art. 391 § 1 k.p.c. należało zasądzić od powoda na rzecz pozwanego zwrot kosztów postępowania odwoławczego obejmujących wynagrodzenie pełnomocnika pozwanego – adwokata w stawce minimalnej za postępowanie drugoinstancyjne.

Z tych względów na podstawie art. 385 k.p.c. Sąd Okręgowy orzekł jak w sentencji wyroku.