Portal Orzeczeń Sądu Okręgowego w Lublinie

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 28 listopada 2016 roku

Sąd Okręgowy w Lublinie I Wydział Cywilny

w składzie następującym:

Przewodniczący SSR Mariusz Kurzępa (del. do SO)

Protokolant: starszy protokolant sądowy O. K.

po rozpoznaniu w dniu 28 listopada 2016 roku w Lublinie

na rozprawie

sprawy z powództwa J. W.

przeciwko (...) Spółce Akcyjnej z siedzibą

w W.

o zapłatę i o ustalenie

I.  zasądza od pozwanego (...) Spółki Akcyjnej z siedzibą w W. na rzecz powoda J. W. kwotę 80.000 zł (osiemdziesiąt tysięcy złotych) tytułem zadośćuczynienia z ustawowymi odsetkami za opóźnienie: od kwoty 30.000 zł (trzydzieści tysięcy złotych) od dnia 25 czerwca 2012 roku do dnia zapłaty i od kwoty 50.000 zł (pięćdziesiąt tysięcy złotych) od dnia 22 października 2015 roku do dnia zapłaty;

II.  zasądza od pozwanego (...) Spółki Akcyjnej z siedzibą w W. na rzecz powoda J. W. kwotę 970 zł (dziewięćset siedemdziesiąt złotych) tytułem odszkodowania z ustawowymi odsetkami za opóźnienie: od kwoty 420 zł (czterysta dwadzieścia złotych) od dnia 29 czerwca 2012 roku do dnia zapłaty i od kwoty 550 zł (pięćset pięćdziesiąt złotych) od dnia 2 sierpnia 2012 roku do dnia zapłaty;

III.  ustala odpowiedzialność pozwanego (...) Spółki Akcyjnej z siedzibą w W. za szkody jakie mogą w przyszłości powstać u powoda J. W. na skutek doznanych uszkodzeń ciała w następstwie wypadku komunikacyjnego, do którego doszło w dniu 19 grudnia 2011 roku w w. (...);

IV.  zasądza od pozwanego (...) Spółki Akcyjnej z siedzibą w W. na rzecz powoda J. W. kwotę 4.061,76 zł (cztery tysiące sześćdziesiąt jeden złotych siedemdziesiąt sześć groszy), tytułem zwrotu kosztów procesu;

V.  nakazuje ściągnąć od pozwanego (...) Spółki Akcyjnej z siedzibą w W. na rzecz Skarbu Państwa – Sądu Okręgowego w Lublinie kwotę 5.354,84 zł (pięć tysięcy trzysta pięćdziesiąt cztery złote osiemdziesiąt cztery grosze).

Sygn. akt I C 1114/15

UZASADNIENIE

W pozwie, który wpłynął do Sądu Rejonowego w Łukowie w dniu 12 marca 2013, powód J. W. wniósł o zasądzenie od pozwanego (...) Spółki Akcyjnej z siedzibą w W. na swoją rzecz kwoty 30.000 zł tytułem zadośćuczynienia za krzywdę jakiej doznał i doznaje w związku z wypadkiem, jakiemu uległ w dniu 19 grudnia 2011 roku - z ustawowymi odsetkami od dnia 25 czerwca 2012 roku do dnia zapłaty - oraz kwoty 970 zł tytułem odszkodowania, w tym: kwoty 420 zł tytułem zwrotu kosztów usług diagnostycznych - z ustawowymi odsetkami od dnia 29 czerwca 2012 roku do dnia zapłaty wniesienia pozwu do dnia zapłaty i kwoty 550 zł tytułem zwrotu kosztów usług stomatologicznych - z ustawowymi odsetkami od dnia 2 sierpnia 2012 roku do dnia zapłaty.

Powód wniósł ponadto o ustalenie, że pozwany będzie odpowiedzialny za szkody jakie mogą w przyszłości powstać u powoda na skutek doznanych uszkodzeń ciała. Powód wniósł także o zasądzenie od pozwanego kosztów procesu według norm przepisanych w tym kosztów zastępstwa procesowego.

W uzasadnieniu pozwu powód wskazał, że w dniu 19 grudnia 2011 r. doszło do zdarzenia drogowego, w którym został poszkodowany, przy czym sprawcą zdarzenia był R. J. (1) kierujący pojazdem marki N. (...) o nr rej. (...), do którego była dołączona przyczepa marki (...) o nr rej. (...). Według powoda do zdarzenia drogowego doszło w ten sposób, że w trakcie przejazdu z miejscowości W. w kierunku miejscowości O., przyczepa pojazdu sprawcy odczepiła się i uderzyła w prawidłowo jadący samochód marki F. kierowany przez powoda. Na skutek wypadku powód doznał obrażeń ciała i trwałego uszczerbku na zdrowiu co spowodowało długotrwałe i intensywne cierpienia fizyczne i psychiczne oraz konieczność poniesienia przez niego wydatków związanych z leczeniem oraz konieczność dalszego leczenia.

Powód podał następnie, że sprawca wypadku był w zakresie odpowiedzialności cywilnej ubezpieczony u pozwanego. Powód zgłosił swoją szkodę pozwanemu, pismem z dni 7 maja 2012 roku, precyzując zarazem swe roszczenia – na kwotę 50.000 zł tytułem zadośćuczynienia. Pozwany w toku postępowania likwidacyjnego przyjął swoją odpowiedzialność za wypadek i wypłacił dobrowolnie na rzecz powoda kwotę 20.000 zł tytułem zadośćuczynienia za doznaną krzywdę oraz kwotę 429,47 zł tytułem zwrotu kosztów leczenia i zakupu leków i kwotę 120 zł tytułem zwrotu kosztów dojazdów.

Powód następnie wskazał, że w niniejszej sprawie dochodzi zadośćuczynienia przewyższającego otrzymaną kwotę, z uwagi rozmiar poniesionej krzywdy oraz zwrotu kosztów leczenia i rehabilitacji, które poniósł, a które nie zostały mu zwrócone przez pozwanego, a nadto żąda ustalenia odpowiedzialności pozwanego za szkody mogące powstać dla powoda w przyszłości, gdyż następstwa przedmiotowego zdarzenia są wielorakie, a sama szkoda ma charakter rozwojowy (pozew – karty: 2-17 akt sprawy).

Pozwany (...) Spółka Akcyjna z siedzibą w W. w odpowiedzi na pozew wniósł o oddalenie powództwa i zasądzenie od powoda na rzecz pozwanego kosztów procesu według norm przepisanych.

Pozwany nie zakwestionował swojej odpowiedzialności za skutki wypadku komunikacyjnego w następstwie którego poszkodowany został powód. Podniósł jednak, że w jego ocenie ustalona i wypłacona powodowi w trakcie postępowania likwidacyjnego kwota 20.000 zł tytułem zadośćuczynienia jest odpowiednia, gdyż w pełni rekompensuje powodowi skutki wypadku komunikacyjnego, któremu uległ powód. Jeżeli zaś chodzi o roszczenie odszkodowawcze powoda dotyczące zwrotu kosztów leczenia i rehabilitacji, to w ocenie pozwanego jest ono całkowicie bezpodstawne i nieudowodnione. Pozwany oświadczył przy tym, że w toku postępowania likwidacyjnego zaspokoił słuszne i udowodnione roszczenia strony powodowej będące następstwem przedmiotowego wypadku komunikacyjnego (k. 80-82).

W piśmie procesowym wniesionym do Sądu Rejonowego w Łukowie w dniu 22 października 2015 roku, powód zmodyfikował żądanie pozwu, w ten sposób że w miejsce żądania zasądzenia na zasadzie art. 445 § 1 kodeksu cywilnego od pozwanego kwoty 30.000 zł tytułem zadośćuczynienia za doznaną krzywdę z tytułu cierpień fizycznych i psychicznych jakich powód doznał i doznaje w związku z wypadkiem, któremu uległ dnia 19 grudnia 2011 roku, z ustawowymi odsetkami od dnia 25 czerwca 2012 roku do dnia zapłaty – wniósł o zasądzenie na zasadzie art. 445 § 1 k.c. od pozwanego na rzecz powoda kwoty 80.000 zł tytułem zadośćuczynienia za doznaną krzywdę w związku z wypadkiem jakiemu uległ powód dnia 19 grudnia 2011 roku, z ustawowymi odsetkami: od kwoty 30.000 zł od dnia 25.06.2012 roku do dnia zapłaty i od kwoty 50.000 zł od dnia 22.10.2015 roku do dnia zapłaty. Jednocześnie powód oświadczył, że w pozostałym zakresie popiera uprzednio wniesione powództwo. Z treści uzasadnieniu powyższego pisma wynika, że powód rozszerzył swe żądanie w zakresie zadośćuczynienia z uwagi na to, że trakcie dowodowego postępowania sądowego ujawniły się okoliczności wpływające na uznanie, że doznał krzywdy w większym rozmiarze niż zgłoszony w pozwie oraz że pozwany, którego wezwał do zapłaty dodatkowej kwoty 50.000 zł tytułem zadośćuczynienia – pismem z dnia 17 września 2015 roku, pozostawił powyższe wezwanie powoda bez odpowiedzi (pismo procesowe k. 171-175, koperta k. 201).

Postanowieniem z dnia 10 listopada 2015 roku Sąd Rejonowy w Łukowie uznał się niewłaściwym i sprawę przekazał do rozpoznania Sądowi Okręgowemu w Lublinie (postanowienie k. 213).

W piśmie procesowym, które wpłynęło do Sądu rejonowego w Łukowie w dniu 10 listopada 2015 roku, pozwany podtrzymał dotychczasowe stanowisko w sprawie i wniósł o oddalenie powództwa w całości i zasądzenie od powoda na swoją rzecz kosztów procesu, w tym kosztów zastępstwa procesowego oraz opłaty skarbowej od pełnomocnictwa. Wniósł także – na wypadek uwzględnienia powództwa – o zasądzenie odsetek od daty wydania wyroku w niniejszej sprawie (k. 215-217).

W toku dalszego procesu stanowiska procesowe stron nie uległy zmianie.

Sąd Okręgowy ustalił następujący stan faktyczny:

W dniu 19 grudnia 2011 r. w miejscowości W., gmina W. doszło do wypadku komunikacyjnego. R. J. (1) kierujący samochodem osobowym marki N. (...) o nr rej. (...) z dołączoną do niego przyczepą o nr rej. (...) naruszył nieumyślnie zasady bezpieczeństwa w ruchu lądowym w ten sposób, że nie zachował należytej ostrożności i poprzez niedopełnienie obowiązku prawidłowego zabezpieczenia połączenia przyczepy do powyższego pojazdu, doprowadził do samoczynnego rozłączenia przyczepy od samochodu, w wyniku czego doprowadził do zderzenia się przyczepy z jadącym z przeciwnego kierunku ruchu samochodem marki F. (...) o nr (...), czym nieumyślnie spowodował u kierującego wymienionym pojazdem J. W. obrażenia ciała, które naruszyły funkcje jego organizmu na okres powyżej 7 dni.

(uznane za przyznane, ponadto wyrok warunkowo umarzający postępowanie k. 37-37v, informacja KPP w Ł. k. 36, notatka urzędowa k. 35-35v).

Na skutek powyższego wypadku komunikacyjnego powód doznał wielomiejscowych obrażeń. Karetką pogotowia ratunkowego został przewieziony do szpitala w Ł., gdzie został przyjęty do leczenia w Oddziale (...) (...)w Ł.. W wyniku przeprowadzonych badań stwierdzono u powoda na skutek wypadku: wstrząśnienie mózgu, stłuczenie głowy, wyłamanie zębów, stłuczenie płuc, złamanie mostka, złamanie żebra (...) prawego, złamanie żebra (...) lewego, złamanie kompresyjne kręgów kręgosłupa (...) i (...).

Poza powyższymi urazami powód doznał kręgozmyku (...) (...) z przewlekłym zespołem bólowym.

Powyższe skutkowało zaleceniem chodzenia przez powoda w stabilizatorze kręgosłupa piersiowego oraz oszczędny tryb życia. Powód ze szpitala wypisany został w dniu 24 grudnia 2011 roku.

Powód przez 9 miesięcy stosował unieruchomienie w gorsecie kręgosłupa piersiowego. Leczył się w tym czasie ambulatoryjnie w poradni ortopedycznej. Zgłosił się też do poradni neurologicznej, ale nie leczył się tam systematycznie. Korzystał też z leczenia stomatologicznego. Obecnie powód nadal wymaga okresowych kontroli ortopedycznych i neurologicznych. Skarży się na bóle i zawroty głowy, zaburzenia pamięci i zaburzenia lękowo – depresyjne. Powód skarży się też na przewlekłe dolegliwości bólowe kręgosłupa szyjnego, piersiowego i lędźwiowo- krzyżowego. Zgłasza osłabienie siły mięśni kończyn górnych. W badaniu klinicznym ortopedycznym stwierdzono u niego zakres ruchomości kręgosłupa szyjnego, piersiowego i lędźwiowego nieznacznie ograniczony w odniesieniu do normy wieku, zakres ruchomości w stawach kończyn górnych i dolnych w granicach normy, klatkę piersiową ruchomą oddechowo, chód wydolny – z pomocą laski.

Na skutek wypadku komunikacyjnego z dnia 19 grudnia 2011 roku powód doznał trwałego uszczerbku na zdrowiu w rozumieniu załącznika do rozporządzenia Ministra Pracy i Polityki Społecznej z dnia 18 grudnia 2002 roku. Stwierdzono u niego trwały uszczerbek ortopedyczny w łącznej wysokości 35% (stłuczenie płuc – 10% trwałego uszczerbku na zdrowiu, złamanie żebra (...) po stronie prawej i żebra(...) po stronie lewej – 5%, kręgozmyk pourazowe podwichnięcie stawu międzykręgowego(...)- (...) z przewlekłym zespołem bólowym – 5%, złamanie kompresyjne trzonów kręgów (...) i (...) – 10%, złamanie wyrostków kolczystych (...), (...), (...) – 3, złamanie mostka – 2%,).

U powoda w następstwie wypadku doszło do wielomiejscowych złamań. Pourazowe złamania kości nie są obrażeniami czynnościowymi lecz powodują w organizmie zmiany anatomiczne. Każde złamanie kości zmienia warunki anatomiczne i powoduje uszczerbek na zdrowiu.

W okresie do 3 miesięcy od dnia wypadku powód doznał cierpień o znacznym nasileniu. Były one związane z samym wypadkiem, koniecznością leczenia szpitalnego, koniecznością przyjmowania leków przeciwbólowych, koniecznością unieruchomienia w gorsecie zewnętrznym. Po tym okresie do 9 miesięcy od wypadku, cierpienia powoda należy określić jako miernie nasilone. Cierpienia w tym okresie związane były z utrzymującymi się dolegliwościami bólowymi, koniecznością noszenia gorsetu zewnętrznego. Po tym okresie do dnia dzisiejszego cierpienia powoda należy określić jako nieznacznie nasilone i związane z dolegliwościami o subiektywnym nasileniu oraz z poczuciem doznanej krzywdy. Subiektywnie powód odczuwa, że doznał krzywdy w dużym rozmiarze.

W wyniku zastosowanego leczenia powód odzyskał możliwość swobodnego poruszania się. Negatywnym skutkiem obrażeń przebytych w wypadku komunikacyjnym są dolegliwości bólowe odcinka szyjnego i piersiowego kręgosłupa. Powód jest w stanie wykonywać czynności dnia codziennego, Negatywną konsekwencją doznanych obrażeń ciała dla zdrowia powoda są dysfunkcje, które zostały wyrażone ustalonym trwałym uszczerbkiem na zdrowiu.

W przyszłości u powoda może dojść do wcześniejszego niż fizjologicznie rozwoju zmian zwyrodnieniowych w stawach międzykręgowych i krążkach międzykręgowych kręgów, które uległy uszkodzeniu: (...), (...)- (...)-Th-5. U każdego człowieka od trzydziestego roku życia rozwija się samoistny proces zwyrodnieniowy, po czterdziestym roku życia zmiany zwyrodnieniowe są obserwowane w badaniach RTG kręgosłupa. Powód w chwili wypadku komunikacyjnego miał 66 lat. Obecnie ma 71 lat i zmiany, które występują u niego obecnie mają charakter zmian miernie zaawansowanych. Przebyte na skutek przedmiotowego wypadku komunikacyjnego uszkodzenia kręgosłupa mogą predysponować do szybszego rozwoju postępujących zmian zwyrodnieniowych. Konsekwencjami rozwoju zmian zwyrodnieniowych jest ograniczenie ruchomości segmentarnej kręgosłupa oraz dolegliwości bólowe związane z ruchem segmentu ruchowego kręgosłupa. Powód nie wymaga obecnie i nie będzie wymagał leczenia operacyjnego z powodu obrażeń przebytych w wypadku komunikacyjnym. Obecnie może on wykonywać wszystkie prace i czynności, które wykonywał przed wypadkiem, ale w wolniejszym tempie i w dłuższym okresie czasowym z powodu szybszego męczenia się. Rokowania na przyszłość u powoda są korzystne. Możliwe jest odzyskanie przez niego sprawności ruchowej jak przed wypadkiem. W wyniku zastosowanego leczenia u powoda uzyskano: zrost kostny obu żeber, wygojenie stłuczenia płuc, ruchomość oddechową klatki piersiowej, wygojenie złamania trzonu kręgu (...) bez zniekształcenia trzonu kręgu oraz wygojenie złamania kompresyjnego trzonu kręgu (...) z nieznacznym zniekształceniem trzony, wygojenie złamania trzonu mostka bez zniekształceń.

Powód nie wymaga stałego przyjmowania leków, ale w okresie powracających dolegliwości może wymagać okresowego stosowania leków o działaniu przeciwzapalnym i przeciwbólowym, np.: D. 150 duo oraz leków o działaniu miorelaksującym, np.: S. 6 mg.

W związku z zaistniałym przedmiotowym wypadkiem i doznanymi urazami, w tym urazem w postaci wyłamania zębów powód skorzystał z płatnej usługi stomatologicznej, której poniósł koszt w kwocie 550 zł oraz skorzystał z płatnej usługi diagnostycznej, której poniósł koszt w kwocie 420 zł.

Przed powyższym wypadkiem komunikacyjnym powód był zdrowy i nie uskarżał się na żadne dolegliwości. Powód będąc emerytem pomagał synowi prowadzić gospodarstwo rolne, pracując przy wszystkich pracach w gospodarstwie rolnym. Przez całe swoje życie pracował fizycznie. Obecnie - opierając się na swojej subiektywnej ocenie - deklaruje, że nie może pracować. W okresie od grudnia 2011 roku do 31 października 2013 roku powód był uznany przez (...) (...) za osobę niepełnosprawną i zaliczony do stopnia niepełnosprawności znacznego. Od 19 listopada 2013 jest nadal uznawany za osobę niepełnosprawną i zaliczony do stopnia niepełnosprawności umiarkowanego.

(dokumentacja medyczna k. 39-41, 44-48, 100-102, zdjęcia k. 42, orzeczenie o stopniu niepełnosprawności k. 49, rachunek obejmujący usługę stomatologiczną k. 70, faktura VAT obejmująca usługę diagnostyczną k. 71, opinia biegłego z zakresu neurologii E. P. k. 115-116, opinia biegłego z zakresu chirurgii, ortopedii i rehabilitacji medycznej dr n med. Z. K. k. 128-134 oraz uzupełniająca opinia tego biegłego k. 157-161, opinia biegłego z zakresu stomatologii ogólnej i protetyki stomatologicznej(...) J. K. k. 230-234, zeznania świadków: K. W. k. 105v-106, T. W. k. 106, zeznania powoda k. 105 w zw. z k. 244 – nagranie od 00:05:16 do 00:15:49).

Pełnomocnik powoda, pismem z dnia 7 maja 2012 roku, otrzymanym przez (...) .U. S.A. z siedzibą w W. w dniu 25 maja 2012 roku, zgłosił pozwanemu szkodę, domagając się m.in. przyznania zadośćuczynienia w kwocie 50.000 zł.

Następnie pismem z dnia 24 maja 2012 roku doręczonym pozwanemu w 29 maja 2012 roku powód – reprezentowany przez pełnomocnika - wezwał pozwanego do zapłaty dodatkowo kwoty 420 zł tytułem zwrotu kosztów leczenia (wynikającego z kosztu usługi diagnostycznej), po czym pismem z dnia 27 czerwca 2012 roku, doręczonym pozwanemu w dniu 2 lipca 2012 roku powód wezwał pozwanego do zwrotu kwoty 550 zł tytułem zwrotu kosztów leczenia powoda (wynikającego z pokrycia usługi stomatologicznej).

Po przeprowadzonym postępowaniu likwidacyjnym pozwany dobrowolnie przyznał i wypłacił powodowi, adekwatną w swoim przekonaniu, kwotę 20.000 zł tytułem zadośćuczynienia. Uwzględnił też częściowo roszczenie powoda o zwrot kosztów leczenia. Odmówił jednakże rekompensaty powodowi poniesionych przez niego wydatków na usługę diagnostyczną w kwocie 420 zł oraz na usługę stomatologiczna w kwocie 550 zł.

Skutkowało to wniesieniem przez powoda powództwa będącego przedmiotem rozpoznania w niniejszej sprawie. Już w trakcie procesu powód – pismem z dnia 17 września 2015 roku, doręczonym pozwanemu w dniu 21 września 2015 roku, wezwał pozwanego do dodatkowej zapłaty kwoty 50.000 zł tytułem zadośćuczynienia.

(dokumenty z postępowania likwidacyjnego – dołączone do akt akta szkody oraz k. 50-69, rachunki dotyczące zakupu środków medycznych i lekarstw k. 72-73, wezwanie do zapłaty dodatkowej kwoty 50.000 zł tytułem zadośćuczynienia z dnia 17 września 2015 roku i dowód doręczenia k. 192).

Powyższy stan faktyczny Sąd ustalił na podstawie powołanych wyżej faktów uznanych za przyznane i powołanych dowodów.

Zgromadzone w sprawie dokumenty urzędowe i prywatne nie budziły wątpliwości Sądu odnośnie ich autentyczności, a także prawdziwości stwierdzonych w nich faktów. Ich wiarygodność nie była również kwestionowana przez strony.

Sąd podzielił wywołane w niniejszej sprawie opinie biegłych sądowych, uznając, że zasadnicze znaczenie w sprawie ma opinia biegłego z zakresu chirurgii urazowej i ortopedii oraz rehabilitacji medycznej (...) Z. K.. Została wydana przez osobę posiadającą wiedzę specjalistyczną w swojej dziedzinie, kwalifikacje i doświadczenie, na podstawie materiału dowodowego znajdującego się w aktach sprawy, a także po dokonaniu bezpośrednich badania powoda. W ocenie Sądu jest ona profesjonalna, rzeczowa, jasna i wyczerpująca.

Sąd obdarzył wiarą zeznania świadków oraz zeznania powoda odnośnie skutków jakie wywołał wypadek w życiu powoda, rodzaju, długotrwałości i intensywności ich cierpień, a także poniesionych przez powoda wydatków związanych z koniecznością leczenia powoda na skutek wypadku. Zeznania te w znacznej części korespondują z opinią biegłego sądowego z zakresu chirurgii urazowej i ortopedii oraz rehabilitacji medycznej oraz złożonymi przez powoda rachunkami. Przy czym przy ustalaniu rzeczywistych obiektywnych dla zdrowia powoda skutków wypadku - Sąd oparł się na wiedzy specjalistycznej wskazanego wyżej biegłego z zakresu chirurgii urazowej i ortopedii oraz rehabilitacji oraz pozostałych biegłych, którzy złożyli opinie w sprawie.

Sąd Okręgowy zważył, co następuje:

Powództwo zasługuje na uwzględnienie.

W niniejszej sprawie powód domagał się od pozwanego towarzystwa ubezpieczeń zadośćuczynienia za cierpienia fizyczne i psychiczne będące następstwem wypadku komunikacyjnego, jaki miał miejsce w dniu 19 grudnia 2011 roku oraz odszkodowania w postaci zwrotu poniesionych kosztów leczenia.

Pozwany w poprzedzającym niniejszy proces postępowaniu likwidacyjnym uznał swoją cywilną odpowiedzialność wobec powoda za skutki powyższego wypadku co do zasady i wypłacił część żądanych przez powoda kwot. Tak więc ta kwestia między stronami nie była sporna. Okoliczność, że R. J. (2) jest sprawcą szkody wynikała zresztą z treści dokumentów wytworzonych zarówno przez Policję jak i przez Sąd Rejonowy w Łukowie, dołączonych do akt niniejszej sprawy.

Pozwany nie kwestionował podstawy faktycznej swej odpowiedzialności, tj. winy sprawcy szkody (w tym krzywdy) w postaci nienależytej staranności i bezprawności jego zachowania oraz tego, że ponosi za zaistniałą krzywdę odpowiedzialność w związku z zawartą ze sprawcą szkody umową ubezpieczenia od odpowiedzialności cywilnej. Wobec tego, że sprawca wypadku w dacie jego zaistnienia objęty był ochroną ubezpieczeniową w zakresie OC posiadaczy pojazdów mechanicznych - podstawa prawna odpowiedzialności pozwanego wynika z art. 822 k.c. w zw. z art. 436 § 2 k.c. i art. 415 k.c.

W następstwie przedmiotowego wypadku komunikacyjnego powód doznał szkody pozostającej w adekwatnym związku przyczynowym ze zdarzeniem szkodowym w rozumieniu art. 361 § 1 k.c.

W niniejszym procesie sporny był rozmiar szkody jakiej doznał powód na skutek wypadku i wysokość należnych mu z tego tytułu świadczeń.

Zgodnie z dyspozycją art. 445 §1 k.c. w zw. z art. 444 §1 k.c., w wypadku uszkodzenia ciała lub rozstroju zdrowia, Sąd może przyznać poszkodowanemu odpowiednią sumę tytułem zadośćuczynienia pieniężnego za doznaną krzywdę. Podnosi się przy tym, że zadośćuczynienie ma walor kompensacyjny, chociaż krzywda określana też jako szkoda niemajątkowa, polegająca na cierpieniach fizycznych i psychicznych, ma charakter niewymierny i nie może być w pełni pokryta świadczeniem pieniężnym. Dlatego do kompetencji Sądu należy przyznanie pokrzywdzonemu odpowiedniej sumy, która złagodzi ujemne doznania i uczucia związane z wyrządzoną szkodą. Określenie wysokości tej sumy powinno następować przy uwzględnieniu wszystkich okoliczności występujących w indywidualnym przypadku, w związku z konkretną osobą poszkodowanego i sytuacją życiową w jakiej się znalazł (por. m.in. wyroki Sądu Najwyższego z dnia 13 grudnia 2007 roku, sygn. akt I CSK 384/07 Lex nr 351186, z dnia 22 czerwca 2005 roku, sygn. akt III CK 392/04 Lex nr 177203, wyrok Sądu Najwyższego z dnia 29 maja 2008 roku, sygn. akt II CSK 78/08 LEX nr 420389).

Biorąc zatem pod uwagę zgromadzony materiał dowodowy i w oparciu o niego ustalony stan faktyczny, Sąd przyjął, iż przesłanki zasądzenia od pozwanego na rzecz powoda zadośćuczynienia pieniężnego z art. 445 § 1 k.c. w zw. z art. 444 § 1 k.c., zostały w niniejszej sprawie spełnione.

Przechodząc do oceny zasadności roszczenia J. W. o zadośćuczynienie w łącznej wysokości 80.000 zł, Sąd miał na uwadze również fakt, że o tym czy jakakolwiek szkoda niemajątkowa miała w ogóle miejsce, nie decyduje subiektywne odczucie osoby zainteresowanej, ale obiektywna ocena konkretnych okoliczności. Aktualnie w judykaturze i doktrynie prawa odchodzi się, bowiem od dawniej zajmowanego stanowiska, że o fakcie naruszenia dobra osobistego decydują oceny indywidualne (por. A. Szpunar „Zadośćuczynienie za szkodę niemajątkową” Oficyna Wydawnicza „Branta”, Bydgoszcz 1999, str. 107, a także Z. Radwański, S. Rudnicki „Komentarz do kodeksu cywilnego. Część ogólna”, Wyd. Praw. W-wa 1998, str. 66, teza 9).

Dodatkowo należy wskazać, że przy ocenie rozmiaru krzywdy pomocnym dowodem w sprawie była opinia lekarza (...) Z. K. posiadającego wiadomości specjalne. Biegły prawidłowo w tym przypadku nie kierował się wyłącznie próbą jednoznacznego usystematyzowania uszkodzeń ciała według kryteriów liczbowych (procentowych) przyjmowanych na potrzeby innych postępowań (z zakresu ubezpieczeń społecznych), ale przestrzegał zasady, aby na gruncie niniejszego procesu cywilnego oceny rozmiaru szkody powódki dokonać z uwzględnieniem konkretnych skutków fizycznych u pokrzywdzonego, które nie muszą pokrywać się ściśle z rozmiarem doznanego naruszenia zdrowia, w aspekcie medycznym.

Swoboda sądu przy ustalaniu sumy zadośćuczynienia – większa niż przy odszkodowaniu sensu stricto – musi mimo wszystko opierać się na sprawdzalnych, obiektywnych kryteriach, do których zalicza się w judykaturze rodzaj, intensywność, czas trwania cierpień, rokowania co do stanu poszkodowanego na przyszłość, trwałość następstw urazu skutkujących cierpieniami, nieodwracalność następstw uszkodzenia ciała lub wywołania rozstroju zdrowia (kalectwo, oszpecenie), rodzaj wykonywanej pracy, szanse na przyszłość, poczucie nieprzydatności społecznej oraz inne czynniki podobnej natury, wiek, płeć, dotychczasowe perspektywy życiowe, poczucie bezradności, zmiany w stosunkach rodzinnych i towarzyskich (por. uchwała pełnego składu Sądu Najwyższego z dnia 8 grudnia 1973 roku, sygn. akt III CZP 37/ 73 OSNCP 1974/9/145, wyrok Sądu Najwyższego z dnia 10 marca 2006 roku, sygn. akt IV CSK 80/05 OSNC 2006/10/177, wyrok Sądu Najwyższego z dnia 9 listopada 2007 roku, sygn. akt V CSK 245/07, LEX 369691, A.Szpunar op.cit. str, 194-195). Judykatura konsekwentnie przestrzega zarazem zasady, że zadośćuczynienie nie może być symboliczne, ale nie może też prowadzić do bogacenia się poszkodowanego ( vide orzecznictwo przywołane w przypisie nr 108 na str. 78 w J.Panowicz-Lipska „Majątkowa ochrona dóbr osobistych” Wyd.Praw. W-wa 1975, analogicznie SO w Lublinie w wyroku z dnia 19.12.2002 r. w sprawie II Ca 617/02).

Suma pieniężna przyznawana tytułem zadośćuczynienia, mająca odpowiadać rozmiarowi krzywdy ustalonemu w opisany powyżej sposób, nie usuwa de facto, co wskazano wcześniej, szkody niemajątkowej. W doktrynie prawa cywilnego podkreśla się, że zadośćuczynienie ma charakter kompensacyjny, a nie karny i winno dostarczać poszkodowanemu realnej wartości ekonomicznej tak, by poszkodowany „mógł za jej pomocą zatrzeć, lub co najmniej złagodzić odczucie krzywdy i odzyskać równowagę psychiczną”, przy jednoczesnym utrzymaniu w rozsądnych granicach, odpowiadających aktualnym warunkom i przeciętnej stopie życiowej społeczeństwa (por. wyrok Sądu Apelacyjnego we Wrocławiu z dnia 24 lutego 2012 roku, sygn. akt I ACa 84/12, LEX 1124827, tak też uchwała pełnego składu Izby Cywilnej SN z 08.12.1973 III CZP 37/73 OSNC 1974. p.145; identycznie A.Szpunar op.cit. str. 181, 183-185).

Sumując, zadośćuczynienie pieniężne powinno stanowić rekompensatę za całą doznaną krzywdę i być utrzymane w rozsądnych granicach.

Dodatkowo, w judykaturze i doktrynie podkreśla się, że przy ustalaniu wysokości zadośćuczynienia, które ze swej istoty ma jednorazowo rekompensować całą krzywdę (a więc również skutki przyszłe), ustalone trwałe skutki zdarzenia (jak w niniejszej sprawie) powinny być szczególnie wnikliwie uwzględniane tak, by te „przyszłe” elementy krzywdy zostały „ z góry” zrekompensowane w przyznanym już zadośćuczynieniu (por. wyrok S.Apel. w Lublinie z dnia 29.05.2007 r. I ACa 270/07 oraz G. Bieniek w: „Komentarz do kodeksu cywilnego. Księga trzecia. Zobowiązania”, Wyd. Praw. W-wa 1996, Tom I, str. 368).

Wskazane zasady wyrokowania w sprawach o zasądzenie zadośćuczynienia znalazły potwierdzenie w nowszej judykaturze ( por. wyrok SN z 09.11.2007 r. V CSK 245/07 OSNC-ZD 2008/D/95).

Ustalając, zatem obecnie wysokość zadośćuczynienia Sąd musiał określić je na poziomie, który pozwoliłby u powoda „zatrzeć, lub co najmniej złagodzić odczucie krzywdy i odzyskać równowagę psychiczną” nie tylko wobec odczuwanych dotychczas, od 2011 r. cierpień psychicznych i fizycznych, lecz wywołałby analogiczny efekt, w odniesieniu do ustalonych jednoznacznie w sprawie skutków, mających dotykać powoda do końca jego życia. W ocenie Sądu, już tylko ten element oceny rozmiaru krzywdy nakazywał przyjąć, że łączne zadośćuczynienie w kwocie 100.000 zł nie jest rażąco wygórowane, w realiach sprawy.

Skutki obrażeń doznanych przez J. W. w wyniku wypadku komunikacyjnego z dnia 19 grudnia 2011 roku są rozległe i trwałe, przy czym rozmiar doznanego przez powoda trwałego uszczerbku na zdrowiu jest znaczny.

Podkreślić należy, że powód doznał wielomiejscowych obrażeń ciała: wstrząśnienia mózgu, stłuczenia głowy, wyłamania zębów, stłuczenia płuc, złamania mostka, złamania żebra (...) prawego, złamania żebra (...) lewego, złamania kompresyjnego kręgów kręgosłupa(...)i (...) oraz kręgozmyku (...) (...) z przewlekłym zespołem bólowym.

Obrażenie układu kostnego były na tyle poważne, że skutkowały koniecznością chodzenia powoda w stabilizatorze kręgosłupa piersiowego – gorsecie kręgosłupa aż przez 9 miesięcy i leczenia ambulatoryjnego w tym czasie. Obecnie powód nadal wymaga okresowych kontroli ortopedycznych i neurologicznych. W zakresie ortopedycznym powód doznał aż 35% trwałego uszczerbku na zdrowiu, a wielomiejscowe złamania kości, których powód doznał, spowodowały w organizmie powoda zmiany anatomiczne.

Zauważyć należy, że w okresie do 3 miesięcy od dnia wypadku powód doznał cierpień o znacznym nasileniu. Były one związane z samym wypadkiem, koniecznością leczenia szpitalnego, koniecznością przyjmowania leków przeciwbólowych, koniecznością unieruchomienia w gorsecie zewnętrznym. A po tym okresie, do 9 miesięcy od wypadku, powód nadal cierpiał, choć cierpienia powoda były już miernie nasilone. Cierpienia w tym okresie związane były z utrzymującymi się dolegliwościami bólowymi, koniecznością noszenia gorsetu zewnętrznego. Podkreślić należy, że powód nadal cierpi, choć obecne cierpienia powoda należy określić jako nieznacznie nasilone i związane z dolegliwościami o subiektywnym nasileniu oraz z poczuciem doznanej krzywdy. W wyniku zastosowanego leczenia powód odzyskał co prawda możliwość swobodnego poruszania się i wykonywania czynności życia codziennego, jednak negatywnym skutkiem obrażeń przebytych w wypadku komunikacyjnym są dolegliwości bólowe odcinka szyjnego i piersiowego kręgosłupa. Ponadto w przyszłości u powoda może dojść do wcześniejszego niż fizjologicznie rozwoju zmian zwyrodnieniowych w stawach międzykręgowych i krążkach międzykręgowych kręgów, które uległy uszkodzeniu: (...) (...)- (...) (...).

Obecny stan powoda uniemożliwia mu prowadzenie aktywności fizycznej z takim skutkiem, z jakim to miało miejsce przed wypadkiem. Nie może wykonywać prac w gospodarstwie w takim wymiarze, tempie, tak wydajniej jak wcześniej.

Sąd uwzględnił również wiek powoda, jego widoki na przyszłość porównane przy uwzględnieniu urazu z dnia 19 grudnia 2011 roku i przy hipotetycznym braku przedmiotowego zdarzenia.

J. W. uległ wypadkowi w wieku 66 lat, a więc jako osoba w podeszłym wieku, ale w pełni sprawna fizycznie, do stałej pracy fizycznej przyzwyczajona i w żaden sposób nieograniczana w czynnościach życiowych. Nie ulega zaś wątpliwości, że powód wskutek wypadku, przez okres 3 miesięcy, został w bardzo znacznym stopniu ograniczony w możliwości prowadzenia dotychczasowego trybu życia, przy czym istotne ograniczenia utrzymywały się jeszcze przez okres dalszych 6 miesięcy, a niektóre trwają po dziś dzień.

Na ustalenie wysokości zadośćuczynienia miał wpływ także fakt, że powód nie wymaga stałego leczenia, nie wymaga obecnie opieki osób trzecich, zaś jego potrzeby nie uległy istotnemu zwiększeniu.

Ustalając rozmiar przysługującego powodowi zadośćuczynienia, Sąd uwzględnił także fakt braku przyczynienia się powoda do powstania szkody. Wyłączną winę za wystąpienie wypadku ponosi natomiast kierowca samochodu N. (...).

Reasumując należy wskazać, że w wyniku wypadku komunikacyjnego z dnia 19 grudnia 2011 roku powód doznał szkody niemajątkowej w dość znacznym rozmiarze. Mając na uwadze okoliczności niniejszej sprawy należy uznać, że adekwatną łączną kwotą zadośćuczynienia za doznaną przez powoda krzywdę jest kwota 100.000 zł.

Sąd zasądzając na rzecz powoda kwotę 80.000 zł miał na uwadze fakt, iż powód, który w pozwie domagał się tej kwoty, otrzymał już uprzednio od pozwanego w toku postępowania likwidacyjnego tytułem dobrowolnej wypłaty zadośćuczynienia kwotę 20.000 zł.

Zgodnie z art. 444 § 1 k.c. - w razie uszkodzenia ciała lub wywołania rozstroju zdrowia naprawienie szkody obejmuje wszelkie wynikłe z tego powodu koszty. Na żądanie poszkodowanego zobowiązany do naprawienia szkody powinien wyłożyć z góry sumę potrzebną na koszty leczenia, a jeżeli poszkodowany stał się inwalidą, także sumę potrzebną na koszty przygotowania do innego zawodu.

Powód w niniejszej sprawie dochodził tytułem odszkodowania kwoty 970 zł, na którą składają się poniesione przez niego koszty: koszt usługi diagnostycznej w kwocie 420 zł oraz koszt usługi stomatologicznej w kwocie 550 zł.

Powód udowodnił ich wydatkowanie, przedkładając stosowne rachunki. Koszt ten został pozytywnie zweryfikowany przez Sąd jako celowy - w oparciu o zakres wynikających z dokumentacji medycznej oraz ustalonych przez biegłych u powoda obrażeń doznanych przez niego na skutek wypadku oraz na podstawie zeznań świadków i samego powoda. Sąd uznał więc roszczenie w tej części za zasadne.

Biorąc pod uwagę powyższe Sąd zasądził od pozwanego na rzecz powoda kwotę 970 zł tytułem odszkodowania (420 zł + 550 zł – 970 zł) - o czym orzeczono w punkcie II wyroku.

Zasądzając odsetki w ustawowej wysokości od zasądzonych w pkt. I i II wyroku kwot, Sąd miał na uwadze, iż reguła, zgodnie z którą zarówno odszkodowanie, jak i zadośćuczynienie za krzywdę stają się wymagalne po wezwaniu ubezpieczyciela przez poszkodowanego (pokrzywdzonego) do spełnienia świadczenia odszkodowawczego (art. 455 § 1 k.c.), ulega modyfikacji w odniesieniu do świadczeń przysługujących poszkodowanemu od zakładu ubezpieczeń. Powyższa modyfikacja wynika z ustawy z dnia 22 maja 2003 r. o ubezpieczeniach obowiązkowych, Ubezpieczeniowym Funduszu Gwarancyjnym i Polskim Biurze Ubezpieczycieli Komunikacyjnych (Dz. U. z 2003 roku, Nr 124, poz. 1152 z późn. zm.).

Zgodnie z przepisem art. 14 ust. 1 powołanej ustawy, zakład ubezpieczeń wypłaca odszkodowanie w terminie 30 dni, licząc od dnia złożenia przez poszkodowanego lub uprawnionego zawiadomienia o szkodzie. Według zaś art. 14 ust. 2 tej ustawy (dalej: u.u.o.), w przypadku gdyby wyjaśnienie w tym terminie okoliczności niezbędnych do ustalenia odpowiedzialności zakładu ubezpieczeń albo wysokości odszkodowania okazało się niemożliwe, odszkodowanie wypłaca się w terminie 14 dni od dnia, w którym przy zachowaniu należytej staranności wyjaśnienie tych okoliczności było możliwe, nie później jednak niż w terminie 90 dni od dnia złożenia zawiadomienia o szkodzie, chyba że ustalenie odpowiedzialności zakładu ubezpieczeń albo wysokości odszkodowania zależy od toczącego się postępowania karnego lub cywilnego.

Sąd uznał więc, że dla wskazania dnia początkowego, od którego należy naliczać odsetki, decydujące znaczenie mają powołane wyżej przepisy ustawy oraz żądania powoda sformułowane w pozwie.

Należy zatem przyjąć, iż w terminie do 30 dni od zgłoszenia przez powoda szkody pozwany miał obowiązek wypłacić należne powodowi zadośćuczynienie i odszkodowanie. W ocenie Sądu pozwany dysponujący w postępowaniu likwidacyjnym nie tylko wyjaśnieniami poszkodowanego, ale także notatką urzędową policji o wypadku drogowym z dnia 19 grudnia 2011 roku, opisującą dokładnie przebieg zdarzenia i zachowania jego uczestników, a ponadto dysponujący dokumentacją medyczną złożoną przez powoda i rachunkami – miał możliwość wyjaśnienia w terminie 30 dni od dnia zgłoszenia szkody okoliczności niezbędnych do ustalenia odpowiedzialności zakładu ubezpieczeń i wysokości należnego powodowi odszkodowania oraz zadośćuczynienia.

Podstawę prawną zasądzenia żądanych przez powoda odsetek stanowi w niniejszej sprawie art. art. 481 § 1 i 2 k.c. w zw. z art. 14 ust. 2 u.u.o.

W ocenie Sądu należało zasądzić na rzecz powoda od pozwanego odsetki od zasądzonych kwot: tytułem zadośćuczynienia i tytułem odszkodowania - zgodnie z żądaniami zawartymi w pozwie.

Powód w toku postępowania likwidacyjnego, w piśmie z dnia 7 maja 2012 roku, otrzymanym przez (...) .U. S.A. z siedzibą w W. w dniu 25 maja 2012 roku, zgłosił pozwanemu szkodę, domagając się m.in. przyznania zadośćuczynienia w kwocie 50.000 zł. Pozwany wypłacił powodowi w toku postępowania likwidacyjnego zadośćuczynienie w kwocie 20.000 zł. Co do kwoty 30.000 zł zadośćuczynienia pozwany pozostawał zatem w opóźnieniu od dnia 25 czerwca 2012 roku. Już w trakcie procesu powód – pismem z dnia 17 września 2015 roku, doręczonym pozwanemu w dniu 21 września 2015 roku, wezwał pozwanego do dodatkowej zapłaty kwoty 50.000 zł tytułem zadośćuczynienia. Pozwany do co zapłaty powyższej kwoty pozostawał zatem w opóźnieniu od dnia 22 października 2015 roku.

Jeżeli chodzi o odszkodowanie, to zauważyć należy, że pismem z dnia 24 maja 2012 roku doręczonym pozwanemu w 29 maja 2012 roku powód – reprezentowany przez pełnomocnika - wezwał pozwanego do zapłaty dodatkowo kwoty 420 zł tytułem zwrotu kosztów leczenia (wynikającego z kosztu usługi diagnostycznej), po czym pismem z dnia 27 czerwca 2012 roku, doręczonym pozwanemu w dniu 2 lipca 2012 roku powód wezwał pozwanego do zwrotu kwoty 550 zł tytułem zwrotu kosztów leczenia powoda (wynikającego z pokrycia usługi stomatologicznej). W stosunku do zapłaty pierwszej z tych kwot (tj. 420 zł) pozwany pozostawał zatem w opóźnieniu od dnia 29 czerwca 2012 roku. Jeżeli zaś chodzi o zapłatę drugiej z ww. kwot (tj. 550 zł) pozwany pozostaje w opóźnieniu od dnia 2 sierpnia 2012 roku.

Z uwagi na powyższe Sąd orzekł o odsetkach jak w punkcie I i II wyroku.

Uwzględniając w pkt. III wyroku powództwo o ustalenie Sąd miał na względzie, że negatywnym dla powoda skutkiem obrażeń przebytych w wypadku komunikacyjnym są dolegliwości bólowe odcinka szyjnego i piersiowego kręgosłupa, co może skutkować potrzebą stosowania leków wskazanych przez biegłego z zakresu chirurgii i ortopedii oraz rehabilitacji medycznej (wskazanych w części uzasadnienia opisującego dokonane przez Sąd ustalenia faktyczne) – co spowoduje dodatkowe wydatki dla powoda. Ponadto z opinii tego biegłego wynika, że w przyszłości u powoda może dojść do wcześniejszego niż fizjologicznie rozwoju zmian zwyrodnieniowych w stawach międzykręgowych i krążkach międzykręgowych kręgów, które uległy uszkodzeniu: (...) (...)- (...) (...).

Uwzględniając roszczenie powoda w tym zakresie Sąd uznał, że powód sprostał obowiązkowi (art. 5 k.c. w zw. z art. 232 k.p.c.) udowodnienia zasadności powództwa opartego na treści art. 189 k.p.c. . Dlatego podlegało ono uwzględnieniu.

Orzeczenie o kosztach procesu, zamieszczone w punkcie IV wyroku znajduje oparcie w przepisach: art. 98 oraz art. 108 § 1 zdanie pierwsze k.p.c. i art. 109 k.p.c. oraz § 2 ust 1 i 2 oraz § 6 pkt. 5 i § 4 ust. 2 Rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 28 września 2002 roku w sprawie opłat za czynności adwokackie oraz ponoszenia przez Skarb Państwa kosztów nieopłaconej pomocy prawnej udzielonej z urzędu (t.j. Dz. U. z 2013, poz. 461).

Orzeczenie o kosztach procesu uwzględnia więc wynik sprawy, a więc to, że powód wygrał proces w całości.

W związku z powyższym, Sąd zasądził od pozwanego na rzecz powoda kwotę 4.061,76 zł, tytułem zwrotu kosztów procesu. Sąd miał na względzie, że w niniejszej sprawie powód poniósł celowe koszty procesu w takiej właśnie wysokości, w postaci: wydatków, które powód poniósł w związku z opiniami biegłych w łącznej kwocie 1.644,76 zł (700 zł + 584,44 zł + 360,32 zł) oraz wynagrodzenia pełnomocnika procesowego w kwocie 2.400 zł i kosztu i opłaty skarbowej od jednego pełnomocnictwa w kwocie 17 zł. Łącznie zatem powód poniósł celowe koszty procesu w kwocie 4.061,76 zł (1.644,76 zł + 2.400 zł + 17 zł).

W toku procesu powód nie uiścił opłaty od pozwu w kwocie 4.049 zł (k. 224). Poza tym ze środków Skarbu Państwa zostały tymczasowo pokryte wydatki związane z kosztem opinii biegłego w kwocie 1.305,84 zł (k.242). Łącznie nieuiszczone w sprawie koszty sądowe zamknęły się zatem kwotą 5.354,84 zł (4.049 zł + 1.305,84 zł).

Uwzględniając to, że powód wygrał proces w całości, Sąd nakazał w punkcie V wyroku, ściągnięcie powyższej kwoty na rzecz Skarbu Państwa – Sądu Okręgowego w Lublinie – w całości od pozwanego.

Powyższe rozstrzygnięcie o kosztach sądowych znajduje oparcie w dyspozycji przepisu art. 113 ust. 1 i 2 ustawy z dnia 28 lipca 2005 roku – o kosztach sądowych w sprawach cywilnych (t.j. Dz. U. z 2014 r., poz. 1025 z późn. zm.), przy odpowiednim zastosowaniu zasad obowiązujących przy zwrocie kosztów procesu.

Z tych względów – na podstawie powołanych wyżej przepisów Sąd Okręgowy w Lublinie – orzekł jak w sentencji wyroku.