Portal Orzeczeń Sądu Okręgowego w Lublinie

Formularz UK 2

Sygnatura akt

XI Ka 661/20

Załącznik dołącza się w każdym przypadku. Podać liczbę załączników:

2

1.  CZĘŚĆ WSTĘPNA

1.1. Oznaczenie wyroku sądu pierwszej instancji

Wyrok Sądu Rejonowego Lublin-Zachód w Lublinie z 8.07.2020 r. w sprawie III K 503/19

1.2. Podmiot wnoszący apelację

☐ prokurator

☐ pełnomocnik oskarżyciela posiłkowego

☐ oskarżyciel prywatny

☒ obrońca

☒ oskarżony

☐ inny: pełnomocnik oskarżyciela subsydiarnego

1.3. Granice zaskarżenia

1.3.1. Kierunek i zakres zaskarżenia

☒ na korzyść

☐ na niekorzyść

☒ w całości

☐ w części

☐

co do winy

☐

co do kary

☐

co do środka karnego lub innego rozstrzygnięcia albo ustalenia

1.3.2. Podniesione zarzuty

Zaznaczyć zarzuty wskazane przez strony w apelacji

☐

art. 438 pkt 1 k.p.k. – obraza przepisów prawa materialnego w zakresie kwalifikacji prawnej czynu przypisanego oskarżonemu

☐

art. 438 pkt 1a k.p.k. – obraza przepisów prawa materialnego w innym wypadku niż wskazany
w art. 438 pkt 1 k.p.k., chyba że pomimo błędnej podstawy prawnej orzeczenie odpowiada prawu

☒

art. 438 pkt 2 k.p.k. – obraza przepisów postępowania, jeżeli mogła ona mieć wpływ na treść orzeczenia

☒

art. 438 pkt 3 k.p.k. – błąd w ustaleniach faktycznych przyjętych za podstawę orzeczenia,
jeżeli mógł on mieć wpływ na treść tego orzeczenia

☐

art. 438 pkt 4 k.p.k. – rażąca niewspółmierność kary, środka karnego, nawiązki lub niesłusznego zastosowania albo niezastosowania środka zabezpieczającego, przepadku lub innego środka

☐

art. 439 k.p.k.

☐

brak zarzutów wg w/w kryteriów

1.4. Wnioski

☒

uchylenie

☒

zmiana

2.  Ustalenie faktów w związku z dowodami przeprowadzonymi przez sąd odwoławczy

2.1. Ustalenie faktów

2.1.1. Fakty uznane za udowodnione

Lp.

Oskarżony

Fakt oraz czyn, do którego fakt się odnosi

Dowód

Numer karty

J. Z. (1)

Informacja o tym, że K. W. (1) miał znęcać się nad żoną, toczyło się postępowanie karne w tym zakresie oraz członkowie (...) wysyłali listy do różnych instytucji informujące, że nie płaci alimentów pojawiła się w przestrzeni publicznej już w dniu 28.04.2018 r. poprzez zamieszczenie artykułu prasowego.

Artykuł w (...).

……..

2.1.2. Fakty uznane za nieudowodnione

Lp.

Oskarżony

Fakt oraz czyn, do którego fakt się odnosi

Dowód

Numer karty

2.2. Ocena dowodów

2.2.1. Dowody będące podstawą ustalenia faktów

Lp. faktu z pkt 2.1.1

Dowód

Zwięźle o powodach uznania dowodu

2.2.2. Dowody nieuwzględnione przy ustaleniu faktów
(dowody, które sąd uznał za niewiarygodne oraz niemające znaczenia dla ustalenia faktów)

Lp. faktu z pkt 2.1.1 albo 2.1.2

Dowód

Zwięźle o powodach nieuwzględnienia dowodu

3.  STANOWISKO SĄDU ODWOŁAWCZEGO WOBEC ZGŁOSZONYCH ZARZUTÓW i wniosków

Lp.

Zarzuty oskarżonego T. A. (1)

Obraza przepisów postępowania mająca wpływ na treść zaskarżonego wyroku poprzez:

1.  Nieodebranie wyjaśnień na rozprawie

2.  Brak niezbędnych pouczeń procesowych.

3.  Pozbawienie możliwości złożenia wniosków dowodowych.

4.  Brak postępowania dowodowego w kierunku ustalenia sprawcy czynu.

5.  Rażąca surowość sankcji karnych.

☒ zasadne w znaczącej części

☐ częściowo zasadny

☐ niezasadne

Zwięźle o powodach uznania zarzutu za zasadny, częściowo zasadny albo niezasadny

Zarzuty wymienione wyżej w punktach 1-4 wszystkie są słuszne. Ich uwzględnienie czyni zbędnym odnoszenie się do zarzutu 5 (art. 436 kpk).

Tak dalece zostały naruszone przepisy dotyczące prawidłowego procedowania organu wymiaru sprawiedliwości, że konieczny jest ponowny przewód sądowy i przeprowadzenie postępowania dowodowego w celu wyjaśnienia, czy można T. A. (1) przypisać winę w przestępstwie zniesławienia.

Zasadnie podnosi skarżący, że Sąd nie pouczył go o jego uprawnieniach w dniu 25.06.2020r, kiedy stawił się po raz pierwszy na kolejnej rozprawie głównej. Treść art. 386§3 kpk nie pozostawia wątpliwości, że pouczenie oskarżonego o prawach wymienionych w §1 było obowiązkiem, a niedopełnienie tego nie może wywołać niekorzystnych dla niego skutków (vide art. 16§1 kpk). Protokół rozprawy nie zawiera zapisu o takim pouczeniu, zaś wzmiankę, że obecne strony i pełnomocnik oskarżyciela prywatnego nie składają wniosków dowodowych, trudno uznać za skuteczną wobec T. A. (1), który o takim uprawnieniu nie był pouczony. Dowodem na poparcie owej tezy jest fakt, że oskarżony A. (występujący bez obrońcy) istotny wg siebie dowód złożył po zamknięciu przewodu sądowego.

Powyższe uchybienia mają charakter rażących w zakresie pozbawienia oskarżonego prawa do obrony i w oczywisty sposób przekładają się na wniosek, że mogły mieć wpływ na treść wyroku. Sąd I instancji przecież nie poznał wersji T. A. i jego linii obrony, która należałoby zweryfikować w trakcie procesu. Sygnalizowane w apelacji stanowisko, że nie udowodnione zostało autorstwo wpisu, zasługuje na pełną aprobatę. Otóż ustalenie właściciela usługi telekomunikacyjnej poprzez adres IP nie jest równoznaczne z ustaleniem autora wpisu. Sąd Rejonowy nie poświęcił żadnej uwagi temu zagadnieniu, zapewne utożsamiając obie kwestie. Na obecnym etapie jest to wskazówka do dalszego postępowania, albowiem rozstrzygnięcie z powodu wad proceduralnych musiało zostać uchylone.

Wniosek

O uniewinnienie lub uchylenie wyroku i przekazanie sprawy do ponownego rozpoznania.

☐ zasadny

☒ częściowo zasadny

☐ niezasadny

Zwięźle o powodach uznania wniosku za zasadny, częściowo zasadny albo niezasadny.

Wniosek o uniewinnienie jest przedwczesny, natomiast alternatywny słuszny. Pozbawienie oskarżonego A. możliwości złożenia wyjaśnień i złożenia wniosków dowodowych poprzez zaniedbanie stosownych pouczeń w jaskrawy sposób uczyniło proces w stosunku do niego ułomnym.

Zarzuty obrońcy J. Z. (1)

1.  Obraza przepisów postępowania mająca wpływ na treść zaskarżonego wyroku tj. art. 167 w zw. z art. 366§1 kpk.

2.  Błąd w ustaleniach faktycznych przyjętych za podstawę orzeczenia.

☐ zasadny

☐ częściowo zasadny

☒ niezasadne

Zwięźle o powodach uznania zarzutu za zasadny, częściowo zasadny albo niezasadny

Zarzut niesłusznego oddalenia wniosku dowodowego o dopuszczenie dowodu z opinii biegłego z zakresu językoznawstwa jest chybiony. Jak wynika z uzasadnienia postanowienia dowodowego (k. 75v), Sąd oddalił wniosek prawidłowo dostrzegając, iż ocena charakteru wypowiedzi nie wymaga opinii specjalistycznej. Zrozumienie jej wydźwięku należało do kompetencji Sądu orzekającego.

Jeśli chodzi natomiast o brak zamiaru po stronie J. Z. (1), to nie jest przekonujące argumentowanie, iż sprawca, który nie zna pokrzywdzonego, nie może być osobiście zainteresowany zniesławieniem. Można przecież wyobrazić sobie sytuację, kiedy ktoś czyta post nieznanej mu osoby i nie zgadzając się z jego treścią, kieruje wobec autora wypowiedzi o charakterze zniesławiającym. Zamiar sprawcy należy wywodzić z treści wpisu, w tym przypadku internetowego. J. Z. (1) nie kwestionował, że był autorem nieprzemyślanego komentarza, ale jego intencją była obrona pokrzywdzonego (k.74v). Trudno takie wyjaśnienia podzielić. Rzeczywiście, o ile moc jego wpisu jest zdecydowanie niższa niż wcześniejszego z godz. 17:13, o tyle zasady doświadczenia życiowego prowadzą do konkluzji, że w żaden sposób nie broni on K. W. (1). Gdyby tenże wpis wyrażał oburzenie i krytykę pierwszej wypowiedzi, to wyjaśnienia J. Z. co do intencji miałyby rację bytu. Tymczasem jego wpis powiela poniżający w opinii publicznej element o biciu żony i nie ma znaczenia, że druga część pozostaje jakby w zawieszeniu (co do skutku w postaci zabicia). Pomocniczo należy wskazać stanowisko wyrażone w wyroku SA w Warszawie z 8.5.2006 r. w sprawie II AKa 448/05 : „Wypowiedź zniesławiająca może być wyrażona nie tylko w trybie oznajmującym, lecz także w trybie przypuszczającym. Pytania nie mogą być ani prawdziwe ani fałszywe, prawidłowe ani nie prawidłowe. Nie są ani faktami, ani ocenami, ale osobną kategorią semantyczną. Zważywszy ich rolę w kształtowaniu wolności wypowiedzi, zbliżają się do kategorii opinii. Pytanie może zawierać zniesławiającą treść”.

Społecznie rozumiana zarzucalność, opierająca się na przyjętych powszechnie kategoriach negatywnego wartościowania zachowań lub cech podmiotu, wyjaśnia, dlaczego istotą pomówienia jest narażenie na poniżenie w opinii publicznej lub utratę jej zaufania. Poniżyć może osobę w opinii publicznej tylko to, co jest według kryteriów społecznych zarzucalne, a więc takie jej zachowanie, które nie powinno mieć miejsca lub taka właściwość, która nie powinna cechować człowieka, korzystającego z domniemania swej czci..

Jednolite jest orzecznictwo co do tego, że wypełniają znamiona art. 212§1 kk także wypowiedzi przekazujące zasłyszane informacje o wydźwięku zniesławiającym.

Ocena stopnia społecznej szkodliwości czynu popełnionego przez J. Z. (1) doprowadziła Sąd Okręgowy do wniosku, że jest on znikomy. Wprawdzie obrońca nie postawiła zarzutu odnoszącego się do materialnej zawartości zarzuconego występku (wniosek o umorzenie i argumentacja uzasadnienia nie tworzą zarzutu apelacyjnego), jednakże Sąd odwoławczy poprzez art. 440 kpk dokonał kontroli prawidłowości orzeczenia w tym właśnie aspekcie.

Ustalenia faktyczne Sądu I instancji nie są kwestionowane. Mamy zatem do czynienia z wpisem, który powtarza za poprzednikiem, że K. W. (1) bił swoją żonę. Pojawił się on w tym samym dniu, w niedługim czasie i na tym samym forum czytelników strony internetowej (...). Działanie J. Z. (1) nie rozszerzyło więc negatywnego wydźwięku pierwszego wpisu w znaczący sposób. Powielił tylko jego jedną część i z pewnym ironicznym akcentem. Z pism oskarżyciela prywatnego składanych do akt wynika, że to w działaniu oskarżonego A. widzi główne źródło swojego poniżenia (vide k. 71, 182). Ponadto złożony przez tego oskarżonego artykuł (...)z 23.04.2018 r (k. 176-178) dowodzi, że informacje o tym, że K. W. (1) miał postawione zarzuty znęcania się nad żoną i toczyła się sprawa w sądzie oraz, że członkowie (...) wysłali listy do kilku państwowych instytucji informujące o sprawie karnej i alimentacyjnej oskarżyciela prywatnego, pojawiły się w przestrzeni publicznej znacznie wcześniej. Z tego względu szczątkowe powtórzenie przez J. Z. (1) wątku bicia żony przez K. W. nie ma wagi równej wprowadzeniu wypowiedzi zniesławiającej po raz pierwszy.

Nie ma znaczenia w przedmiotowej sprawie, że wg twierdzeń oskarżyciela prywatnego został uniewinniony od zarzutu znęcania się nad żoną. Rozpatrywany jest bowiem fakt pojawienia się publicznej informacji o charakterze zniesławiającym, którego to skutku nie usunęło uniewinnienie od zarzutu w sprawie karnej. Uniewinnienie pozwala uznać K. W. za osobę niekaraną, co ma znaczenie dla innej sfery jego praw.

Powyższe okoliczności pozwoliły na konstatację, że czyn popełniony przez J. Z. (1) nie stanowi przestępstwa.

Wniosek

O uniewinnienie, ewentualnie umorzenie postępowania na podstawie art. 17§1 pkt 3 kpk w zw. z art. 1 §2 kk.

☐ zasadny

☒ częściowo zasadny

☐ niezasadny

Zwięźle o powodach uznania wniosku za zasadny, częściowo zasadny albo niezasadny.

Powody zostały wskazane powyżej. Zasadny był wniosek o umorzenie postępowania (art. 437§2 kpk).

4.  OKOLICZNOŚCI PODLEGAJĄCE UWZGLĘDNIENIU Z URZĘDU

Ocena stopnia społecznej szkodliwości czynu zarzuconego J. Z. (1).

Zwięźle o powodach uwzględnienia okoliczności

Art. 440 kpk nakazywał kontrolę słuszności rozstrzygnięcia co do J. Z. (1) niezależnie od granic zaskarżenia wyznaczonych zarzutami sformułowanymi przez jego obrońcę. Wyrok skazujący byłby rażąco niesprawiedliwy w ustalonych okolicznościach popełnienia czynu.

5.  ROZSTRZYGNIĘCIE SĄDU ODWOŁAWCZEGO

5.1. Utrzymanie w mocy wyroku sądu pierwszej instancji

Przedmiot utrzymania w mocy

Zwięźle o powodach utrzymania w mocy

5.2. Zmiana wyroku sądu pierwszej instancji

1.

Przedmiot i zakres zmiany

Brak

Zwięźle o powodach zmiany

5.3. Uchylenie wyroku sądu pierwszej instancji

5.3.1. Przyczyna, zakres i podstawa prawna uchylenia

1.1.

☐ art. 439 k.p.k.

Zwięźle o powodach uchylenia

2.1.

Odnośnie do T. A. (1)

☒ art. 437 § 2 k.p.k.

Zwięźle o powodach uchylenia

Naruszenie prawa do obrony spowodowało konieczność przeprowadzenia przewodu na nowo w całości.

3.1.

Odnośnie do J. Z. (1)

☒ art. 437 § 2 k.p.k.

Zwięźle o powodach uchylenia i umorzenia ze wskazaniem szczególnej podstawy prawnej umorzenia

Ocena stopnia społecznej szkodliwości czynu nakazywała uznanie, iż nie stanowi przestępstwa. Tym samym zaistniała podstawa do umorzenia postępowania z art. 17§1 pkt 3 kpk, które musiało poprzedzić uchylenie wyroku.

5.3.2. Zapatrywania prawne i wskazania co do dalszego postępowania

Zostały wskazane w części poprzedzającej. Zaznaczenia wymaga, że sprawstwo T. A. musi zostać ustalone w sposób niebudzący wątpliwości. Sąd zbada okoliczności podnoszone w apelacji, dotyczące prawdopodobieństwa dokonania wpisu przez inną osobę niż oskarżony. Przy wnioskowaniu co do winy musi mieć również w polu widzenia osobiste powiązania z K. W. i przeanalizować motywy sprawcy, w szczególności w zestawieniu z chronologią e-maili bądź innymi dowodami, które zostaną ujawnione w ponownym postępowaniu. Uwagi i wnikliwości będzie wymagało miarkowanie ewentualnego zadośćuczynienia, z uwzględnieniem rozmiaru krzywdy oskarżyciela prywatnego, a także jednolitego stanowiska orzecznictwa, iż nie może to stanowić podstawy do wzbogacenia się osoby pokrzywdzonej.

5.4. Inne rozstrzygnięcia zawarte w wyroku

Punkt rozstrzygnięcia z wyroku

Przytoczyć okoliczności

6.  Koszty Procesu

Punkt rozstrzygnięcia z wyroku

Przytoczyć okoliczności

Obciążenie oskarżyciela prywatnego kosztami procesu przy umorzeniu postępowania wywołanego jego aktem oskarżenia znajduje oparcie w art. 632 pkt. 1 kpk stosowanego w postępowaniu odwoławczym poprzez art. 634 kpk.

7.  PODPIS

1.3. Granice zaskarżenia

Kolejny numer załącznika

1

Podmiot wnoszący apelację

Obrońca oskarżonego J. Z.

Rozstrzygnięcie, brak rozstrzygnięcia albo ustalenie, którego dotyczy apelacja

Uznanie winy.

1.3.1. Kierunek i zakres zaskarżenia

☒ na korzyść

☐ na niekorzyść

☒ w całości

☐ w części

☐

co do winy

☐

co do kary

☐

co do środka karnego lub innego rozstrzygnięcia albo ustalenia

1.3.2. Podniesione zarzuty

Zaznaczyć zarzuty wskazane przez strony w apelacji

☐

art. 438 pkt 1 k.p.k. – obraza przepisów prawa materialnego w zakresie kwalifikacji prawnej czynu przypisanego oskarżonemu

☐

art. 438 pkt 1a k.p.k. – obraza przepisów prawa materialnego w innym wypadku niż wskazany
w art. 438 pkt 1 k.p.k., chyba że pomimo błędnej podstawy prawnej orzeczenie odpowiada prawu

☒

art. 438 pkt 2 k.p.k. – obraza przepisów postępowania, jeżeli mogła ona mieć wpływ na treść orzeczenia

☒

art. 438 pkt 3 k.p.k. – błąd w ustaleniach faktycznych przyjętych za podstawę orzeczenia,
jeżeli mógł on mieć wpływ na treść tego orzeczenia

☐

art. 438 pkt 4 k.p.k. – rażąca niewspółmierność kary, środka karnego, nawiązki lub niesłusznego zastosowania albo niezastosowania środka zabezpieczającego, przepadku lub innego środka

☐

art. 439 k.p.k.

☐

brak zarzutów

1.4. Wnioski

☐

uchylenie

☒

zmiana

1.3. Granice zaskarżenia

Kolejny numer załącznika

2

Podmiot wnoszący apelację

Oskarżony T. A.

Rozstrzygnięcie, brak rozstrzygnięcia albo ustalenie, którego dotyczy apelacja

Uznanie winy.

1.3.1. Kierunek i zakres zaskarżenia

☒ na korzyść

☐ na niekorzyść

☒ w całości

☐ w części

☐

co do winy

☐

co do kary

☐

co do środka karnego lub innego rozstrzygnięcia albo ustalenia

1.3.2. Podniesione zarzuty

Zaznaczyć zarzuty wskazane przez strony w apelacji

☐

art. 438 pkt 1 k.p.k. – obraza przepisów prawa materialnego w zakresie kwalifikacji prawnej czynu przypisanego oskarżonemu

☐

art. 438 pkt 1a k.p.k. – obraza przepisów prawa materialnego w innym wypadku niż wskazany
w art. 438 pkt 1 k.p.k., chyba że pomimo błędnej podstawy prawnej orzeczenie odpowiada prawu

☒

art. 438 pkt 2 k.p.k. – obraza przepisów postępowania, jeżeli mogła ona mieć wpływ na treść orzeczenia

☐

art. 438 pkt 3 k.p.k. – błąd w ustaleniach faktycznych przyjętych za podstawę orzeczenia,
jeżeli mógł on mieć wpływ na treść tego orzeczenia

☐

art. 438 pkt 4 k.p.k. – rażąca niewspółmierność kary, środka karnego, nawiązki lub niesłusznego zastosowania albo niezastosowania środka zabezpieczającego, przepadku lub innego środka

☐

art. 439 k.p.k.

☐

brak zarzutów

1.4. Wnioski

☒

uchylenie

☐

zmiana

1.3. Granice zaskarżenia

Kolejny numer załącznika

2

Podmiot wnoszący apelację

Oskarżony T. A.

Rozstrzygnięcie, brak rozstrzygnięcia albo ustalenie, którego dotyczy apelacja

Uznanie winy.

1.3.1. Kierunek i zakres zaskarżenia

☒ na korzyść

☐ na niekorzyść

☒ w całości

☐ w części

☐

co do winy

☐

co do kary

☐

co do środka karnego lub innego rozstrzygnięcia albo ustalenia

1.3.2. Podniesione zarzuty

Zaznaczyć zarzuty wskazane przez strony w apelacji

☐

art. 438 pkt 1 k.p.k. – obraza przepisów prawa materialnego w zakresie kwalifikacji prawnej czynu przypisanego oskarżonemu

☐

art. 438 pkt 1a k.p.k. – obraza przepisów prawa materialnego w innym wypadku niż wskazany
w art. 438 pkt 1 k.p.k., chyba że pomimo błędnej podstawy prawnej orzeczenie odpowiada prawu

☒

art. 438 pkt 2 k.p.k. – obraza przepisów postępowania, jeżeli mogła ona mieć wpływ na treść orzeczenia

☐

art. 438 pkt 3 k.p.k. – błąd w ustaleniach faktycznych przyjętych za podstawę orzeczenia,
jeżeli mógł on mieć wpływ na treść tego orzeczenia

☐

art. 438 pkt 4 k.p.k. – rażąca niewspółmierność kary, środka karnego, nawiązki lub niesłusznego zastosowania albo niezastosowania środka zabezpieczającego, przepadku lub innego środka

☐

art. 439 k.p.k.

☐

brak zarzutów

1.4. Wnioski

☒

uchylenie

☐

zmiana