Portal Orzeczeń Sądu Okręgowego w Lublinie

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 13 października 2016 roku

Sąd Okręgowy w Lublinie II Wydział Cywilny Odwoławczy

w składzie:

Przewodniczący Sędzia Sądu Okręgowego Dariusz Iskra (sprawozdawca)

Sędziowie: Sędzia Sądu Okręgowego Anna Podolska-Kojtych

Sędzia Sądu Okręgowego Joanna Misztal-Konecka

Protokolant Protokolant sądowy Katarzyna Szumiło

po rozpoznaniu w dniu 13 października 2016 roku w Lublinie, na rozprawie

sprawy z powództwa M. C.

przeciwko Skarbowi Państwa reprezentowanemu przez Prezesa Sądu Rejonowego w Łukowie

o zapłatę kwoty 1638,78 zł z odsetkami ustawowymi od dnia 1 grudnia 2015 roku do dnia zapłaty oraz kwoty 402,87 zł od dnia 28 grudnia 2015 roku do dnia zapłaty

na skutek apelacji powódki od wyroku Sądu Rejonowego w Radzyniu Podlaskim z dnia 30 grudnia 2015 roku, w sprawie I C 701/15

I. oddala apelację;

II. zasądza od M. C. na rzecz Skarbu Państwa reprezentowanego przez Prezesa Sądu Rejonowego w Łukowie kwotę 615 zł (sześćset piętnaście złotych) tytułem zwrotu kosztów postępowania odwoławczego.

Sygn. akt II Ca 406/16

UZASADNIENIE

W pozwie z dnia 25 lutego 2015 roku, wniesionym w tym samym dniu do Sądu Rejonowego w Łukowie, powódka – M. C. wniosła o zasądzenie od Skarbu Państwa reprezentowanego przez Prezesa Sądu Rejonowego w Łukowie kwoty 1638,78 zł tytułem odszkodowania z odsetkami ustawowymi od dnia doręczenia pozwanemu odpisu pozwu do dnia zapłaty oraz o zasądzenie kosztów procesu według norm przepisanych.

W uzasadnieniu pozwu powódka wskazała, że w dniu 14 lipca 2014 roku w sprawie (...), dotyczącej podziału majątku wspólnego, M. C. i A. C. zawarli ugodę, zgodnie z którą powódka zobowiązała się do spłaty na rzecz A. C. kwoty w wysokości 57000 zł w zamian za przyznanie jej na „wyłączną własność” lokalu mieszkalnego położonego w Ł., w terminie 6 tygodni od dnia uprawomocnienia się orzeczenia kończącego postępowanie wraz z ustawowymi odsetkami w razie uchybienia terminowi płatności.

Powódka wskazała, że postanowieniem z dnia 4 sierpnia 2014 roku Sąd Rejonowy w Łukowie zatwierdził ugodę, a w dniu 26 sierpnia 2016 roku jej pełnomocnik złożył wniosek o wydanie „prawomocnej ugody”. Ugoda ta była powódce niezbędna do uzyskania kredytu bankowego na spłatę A. C..

Powódka wskazała, że doszło do zniszczenia ugody przez pracownika sądu i w związku z tym zostało z urzędu wszczęte postępowanie w przedmiocie odtworzenia zniszczonej ugody. Postanowieniem z dnia 14 października 2014 roku Sąd Rejonowy w Łukowie odtworzył zniszczony w całości dokument, a „prawomocna ugoda” została doręczona dopiero w dniu 30 października 2014 roku. Dopiero od tej daty powódka mogła ubiegać się o kredyt bankowy, który uzyskała w dniu 19 listopada 2014 roku. Po uzyskaniu kredytu powódka w dniu 25 listopada 2014 roku dokonała przelewu na kwotę 57000 zł.

Powódka wskazała, że w dniu 18 grudnia 2014 roku A. C. złożył do Komornika Sądowego przy Sądzie Rejonowym w Łukowie wniosek o wszczęcie postępowania egzekucyjnego i wyegzekwowanie od powódki zaległych odsetek za okres od dnia 22 września 2014 roku do dnia 25 listopada 2014 roku w łącznej kwocie 1319,59 zł. O powyższym fakcie powódka została poinformowana pismem Komornika z dnia 30 grudnia 2014 roku. Następnie pismem z dnia 8 stycznia 2015 roku Komornik dokonał zajęcia wierzytelności i ustalił koszty egzekucji na kwotę 319,19 zł. W dniu 9 stycznia 2015 roku powódka zapłaciła kwotę odsetek (k. 2-6).

*

W odpowiedzi na pozew pozwany wniósł o oddalenie powództwa w całości i zasądzenie „kosztów sądowych, w tym kosztów zastępstwa procesowego zgodnie z normami przepisanymi” (k. 61-64).

*

W dniu 28 grudnia 2015 roku pełnomocnik powódki złożył pismo procesowe, w którym wskazał, że rozszerza powództwo i wnosi o zasądzenie od pozwanego na rzecz powódki „dodatkowej kwoty 402,87 zł (łącznej kwoty 2041,65 zł) wraz z ustawowymi odsetkami za zwłokę liczonymi od dnia doręczenia pozwanemu odpisu pozwu i pisma rozszerzającego powództwo” (k. 67-69).

*

Wyrokiem z dnia 30 grudnia 2015 roku Sąd Rejonowy w Radzyniu Podlaskim:

1. oddalił powództwo;

2. zasądził od M. C. na rzecz Skarbu Państwa – Sądu Rejonowego w Łukowie kwotę 617 zł tytułem zwrotu kosztów procesu (k. 81).

W uzasadnieniu wyroku Sąd Rejonowy ustalił, że przed Sądem Rejonowym w Łukowie toczyło się postępowanie w sprawie I Ns 243/14 z wniosku A. C. z udziałem M. C. o podział majątku wspólnego. Na rozprawie w dniu 9 czerwca 2014 roku Sąd postanowił skierować sprawę do postępowania mediacyjnego. Na mediatora została wyznaczona M. B.. W dniu 14 lipca 2014 roku w toku postępowania mediacyjnego A. C. i M. C. zawarli ugodę. Zgodnie z treścią paragrafu 2 ugody, M. C. zobowiązała się spłacić A. C. w wysokości 57000 zł z nieruchomości, to jest lokalu mieszkalnego będącego w zasobach (...) Spółdzielni Mieszkaniowej w Ł., oznaczonego nr (...), o powierzchni użytkowej 38,8 m ², położonego w Ł. na osiedlu (...) w budynku nr (...), usytuowanym na działce nr (...), stanowiącym własność (...) Spółdzielni Mieszkaniowej w Ł., dla której to nieruchomości w Sądzie Rejonowym w Łukowie urządzona jest księga wieczysta Kw Nr (...), w terminie 6 tygodni od uprawomocnienia się orzeczenia kończącego postępowanie z ustawowymi odsetkami w razie uchybienia terminowi płatności.

Sąd pierwszej instancji ustalił, że postanowieniem z dnia 4 sierpnia 2014 roku Sąd Rejonowy w Łukowie zatwierdził ugodę zawartą w dniu 14 lipca 2014 roku pomiędzy A. C. a M. C. i umorzył postępowanie w sprawie. W dniu 26 sierpnia 2014 roku M. C., za pośrednictwem swojego pełnomocnika, złożyła wniosek o wydanie odpisu ugody z pieczęcią prawomocności. W dniu 9 września 2014 roku w Sądzie Rejonowym w Łukowie, w czasie sporządzania odpisu ugody, przez pomyłkę uległ zniszczeniu jej oryginał.

Sąd pierwszej instancji ustalił, że zarządzeniem z dnia 9 września 2014 roku Przewodniczący Wydziału Cywilnego w Sądzie Rejonowym w Łukowie wszczął z urzędu postępowanie w przedmiocie odtworzenia ugody. Postanowieniem z dnia 14 października 2014 roku Sąd Rejonowy w Łukowie odtworzył zniszczony w całości dokument z akt sprawy (...) w ten sposób, że wykonał kserokopię poświadczoną za zgodność znajdującego się w aktach sprawy dokumentu stanowiącego odpis ugody, złożony przez mediatora M. B., po czym dołączył go do akt sprawy(...) wraz z odpisem postanowienia.

Sąd Rejonowy ustalił, że postanowieniem z dnia 14 listopada 2014 roku Sąd Rejonowy w Łukowie nadał klauzulę wykonalności tytułowi egzekucyjnemu w postaci ugody zawartej w dniu 14 lipca 2014 roku.

Sąd Rejonowy ustalił, że w dniu 19 listopada 2014 roku pomiędzy (...) Bankiem (...) Spółką Akcyjną w siedzibą w W. a M. C. doszło do zawarcia umowy kredytu hipotecznego na kwotę 111690 zł celem zapewnienia potrzeb mieszkaniowych. W dniu 25 listopada 2014 roku M. C. wykonała ciążące na niej zobowiązanie wynikające z ugody z dnia 14 lipca 2014 roku, przelewając na rachunek bankowy A. C. kwotę w wysokości 57000 zł.

Sąd pierwszej instancji ustalił, że w dniu 23 grudnia 2014 roku Komornik Sądowy przy Sądzie Rejonowym w Łukowie G. B. na wniosek wierzyciela – A. C. wszczął postępowanie egzekucyjne przeciwko M. C. i dokonał zajęcia wierzytelności z rachunków bankowych dłużniczki. Postępowanie egzekucyjne dotyczyło należności z tytułu odsetek za zwłokę w kwocie 1319,59 zł, liczonych od należności głównej w kwocie 57000 zł za okres od dnia 22 września 2014 roku do dnia 25 listopada 2014 roku. Koszty egzekucyjne zostały ustalone na łączną kwotę 837,86 zł. Z uwagi na wyegzekwowanie całej należności Komornik Sądowy dokonał uchylenia poszczególnych zajęć komorniczych.

Sąd Rejonowy wskazał, że dla oceny zasadności podniesionego roszczenia konieczne było ustalenie czy opóźnienie w wydaniu odpisu prawomocnej ugody sądowej uniemożliwiło M. C. dokonanie terminowej spłaty jej męża – A. C., zgodnie z postanowieniem zawartym w ugodzie sądowej, to jest do dnia 22 września 2014 roku.

Sąd Rejonowy przytoczył treść przepisów art. 417 § 1 k.c. i art. 361 § 1 k.c. i wskazał, że „brak jest wykazania” adekwatnego związku przyczynowego pomiędzy zachowaniem się Skarbu Państwa – Sądu Rejonowego w Łukowie, polegającym na utracie prawomocnej ugody sądowej, skutkującym koniecznością jej odtworzenia w dniu 14 października 2014 roku, a nieterminowym jej wykonaniem przez M. C. z uwagi na niemożność uzyskania kredytu do dnia 22 września 2014 roku.

Sąd wskazał, że wyłącznie po stronie powódki leżało wykazanie, że na skutek zniszczenia przez pracownika pozwanego dokumentu ugody sądowej i jej odtworzenia w dniu 14 października 2014 roku M. C. nie miała możliwości dokonania spłaty swojego byłego męża w terminie wynikającym z ugody sądowej, nie mogąc zgromadzić środków finansowych w inny sposób, niż tylko poprzez uzyskanie kredytu hipotecznego, dla którego, zgodnie z jej twierdzeniem, zobowiązana była do przedstawienia odpisu prawomocnej ugody.

Sąd Rejonowy wyjaśnił, że M. C. nie wykazała, aby wymogiem uzyskania kredytu było przedstawienie jakiegokolwiek dokumentu, w tym dokumentu w postaci ugody sądowej. Powódka nie przedstawiła w tym zakresie żadnej dokumentacji w postaci wezwania banku kredytującego do przedłożenia takiego dokumentu, czy też promesy bankowej, z której taki obowiązek mógłby wynikać. Ponadto z akt sprawy nie wynika, aby powódce kiedykolwiek odmówiono przyznania kredytu z uwagi na brak stosownej dokumentacji, w tym ugody sądowej. Brak też informacji w zakresie jakichkolwiek starań powódki o pozyskanie kredytu już w dniu zawarcia ugody, czy też terminie późniejszym. Dodatkowo Sąd wskazał, że także przepisy prawa bankowego nie wymagają dla uzyskania kredytu, przedłożenia jakichkolwiek dokumentów. Cel kredytu, będący essentialia negotii umowy kredytowej, wykazywany jest najczęściej oświadczeniem kredytobiorcy.

Sąd wskazał, że także z dołączonej do pozwu umowy kredytu hipotecznego nie wynika obowiązek przedłożenia przez powódkę dokumentacji w postaci ugody sądowej.

Sąd wskazał, że kredyt hipoteczny jest jedną z form finansowania, a powódka nie wykazała, że nie miała możliwości skorzystania z innego instrumentu finansowego pozwalającego na spłatę kwoty wynikającej z ugody sądowej. Wręcz przeciwnie, z akt niniejszej sprawy wynika, że powódka korzysta z kredytu konsumenckiego, co oznacza, iż posiadała pewną zdolność kredytową.

Sąd zwrócił uwagę, że złożona do akt umowa kredytu hipotecznego opiewa na kwotę dwukrotnie przewyższającą kwotę wymaganej spłaty. Nie można przesądzić, że gdyby powódka starała się o pozyskanie kredytu wyłącznie na poczet realizacji ugody sądowej, nie byłaby zobowiązania do przedstawienia zabezpieczenia na nieruchomości w postaci hipoteki.

Sąd wskazał, że z paragrafu 6 ust. 4 pkt 6 umowy kredytu hipotecznego z dnia 19 listopada 2014 roku wynika, iż oprócz złożenia wniosku o wpis hipoteki powódka zobowiązana była także do złożenia i opłacenia we właściwym sądzie wieczystoksięgowym wniosku o założenie księgi wieczystej dla spółdzielczego własnościowego prawa do lokalu. Tym samym na powódce ciążył obowiązek udowodnienia, że wykonała uprzednio wszelkie ciążące na niej zobowiązania wynikające z przedmiotowej umowy kredytu hipotecznego, w tym, iż złożyła wniosek o założenie księgi wieczystej, czego powódka w żaden sposób nie wykazała.

Sąd wskazał, że powódka, uczestnicząc w mediacji zakończonej ugodą, miała realny wpływ na postanowienia w niej zawarte, w tym w szczególności na wskazanie terminu, w którym zobowiązanie wynikające z ugody zostanie wykonane. Współtworząc jej treść, a także własnoręcznie podpisując, M. C. była świadoma zagrożenia wynikającego z nieterminowej spłaty w postaci konieczności zapłaty odsetek liczonych od kwoty 57000 zł. Powódka już w dniu jej zawarcia powinna podjąć wszelkie czynności pozwalające jej na prawidłowe wykonanie zobowiązania poprzez zgromadzenie środków finansowych na czas. To powódka była dysponentem zawartej ugody sądowej, a zatem wybór formy kredytowania zależał wyłącznie od M. C..

Sąd Rejonowy wskazał, że w przepisach postępowania cywilnego brak jest regulacji wskazującej na termin, w jakim sąd winien rozpoznać wniosek strony postępowania w przedmiocie wydania odpisu prawomocnej ugody sądowej. Sąd rozpoznaje sprawy według kolejności ich wpływu. Wobec tego powódka składając taki wniosek w dniu 26 sierpnia 2014 roku powinna liczyć się z tym, że przedmiotowy wniosek może zostać rozpoznany już po upływie terminu zakreślonego dla spłaty wynikającej z ugody. Tym samym powódka pozyskując informację o toczącym się postępowaniu odtworzeniowym powinna skorzystać z innych źródeł finansowania, tak aby w terminie dokonać spłaty na rzecz A. C..

Sąd Rejonowy uznał, że brak jest też podstaw, aby uwzględnić roszczenie powódki w oparciu o jej twierdzenia, że postępowanie dotyczące odtworzenia zniszczonej ugody było prowadzone przewlekle. Powyższemu twierdzeniu przeczy fakt, że już w dniu 9 września 2014 roku zostało wszczęte z urzędu postępowanie odtworzeniowe, zaś postanowienie w tym zakresie zostało wydane niespełna miesiąc później, to jest w dniu 14 października 2014 roku. Należy uznać, że czas ten był konieczny dla podjęcia niezbędnych czynności i prawidłowego przeprowadzenia postępowania odtworzeniowego.

Sąd Rejonowy uznał, że powódka nie wykazała bezprawności zachowania pozwanego, a także adekwatnego związku przyczynowego pomiędzy zachowaniem pozwanego a tym, że w związku z przekazaniem ugody dopiero w dniu 30 października 2014 roku, nie była w stanie na czas wykonać swojego zobowiązania.

Jako podstawę prawną rozstrzygnięcia o kosztach procesu Sąd pierwszej instancji wskazał przepis art. 98 § 1 k.p.c.

*

Od wyroku z dnia 30 grudnia 2015 roku apelację wniosła powódka, reprezentowana przez pełnomocnika, zaskarżając wyrok w całości i zarzucając:

„Naruszenie przepisów prawa materialnego, tj.:

1. art. 361 k.c. poprzez jego niewłaściwe zastosowanie polegające na uznaniu, iż brak jest adekwatnego związku przyczynowo – skutkowego pomiędzy zachowaniem pozwanego polegającym na utracie ugody a nieterminowym wykonaniem przez powódkę zobowiązania wynikającego z ugody w sytuacji w której wobec zniszczenia ugody i konieczności inicjacji postępowania w przedmiocie odtworzenia akt ugoda została wydana powódce po terminie jej wymagalności a niemożność przedłożenia bankowi prawomocnego dokumentu potwierdzającego wyłączną własność uniemożliwiała ustanowienie hipoteki, co było warunkiem udzielenia kredytu.

2. Art. 6 ust. 2 Ustawy z dnia 18 grudnia 1998 r. o pracownikach sądów i prokuratury wobec jego niezastosowania w przedmiocie ustalenia przesłanki bezprawności działania pozwanego polegającego na zniszczeniu dokumentu w postaci prawomocnej ugody sądowej w sytuacji w której zgodnie z brzmieniem powołanego przepisu pozwany zobligowany jest do rzetelnego, sprawnego i terminowego wykonywania swoich ustawowych zadań, a co za tym idzie fakt zniszczenia tak ważnego dokumentu jak prawomocna ugoda stanowi naruszenie tych prawnie określonych zasad a w konsekwencji prowadzi do istnienia przesłanek działań sprzecznych z normą prawną, tj. bezprawności.

Naruszenie przepisów postępowania, mające istotny wpływ na rozstrzygnięcie, w tym:

1. Art. 233 § 1 k.p.c. w zw. z art. 228 § 1 k.p.c. w zw. z art. 6 k.c. poprzez naruszenie zasady swobodnej oceny dowodów i dokonaniu oceny dowolnej, polegającej na uznaniu, iż powódka nie wykazała, żeby wymogiem uzyskania kredytu było przedstawienie bankowi dokumentu ugody sądowej i błędną w związku z tym ocenę przedłożonej umowy o udzielenie kredytu w sytuacji w której jak wynika z § 6 ust. 4 pkt. 1, 4 i 6 umowy o udzielenie kredytu przed wypłatą kredytu Kredytobiorca zobowiązany jest przedłożyć bankowi wniosek o wpis hipoteki, oświadczenie o wyrażeniu zgody na zabezpieczenie hipoteczne oraz ujawnienie wyłącznego prawa własności w dziale II księgi wieczystej na rzecz powódki, a więc odpis prawomocnej ugody byt powódce niezbędny do złożenia wniosku o wpis w księdze wieczystej wyłącznego prawa własności a następnie ustanowienia na nieruchomości zabezpieczenia hipotecznego, a związku z faktem, iż Sąd odpis prawomocnej ugody doręczył jej dopiero w dniu 30.10.2014 r. mogła ona ujawnić swoją własność w księdze wieczystej dopiero po tej dacie, co uczyniła w dniu 20.11.2014 r., tj. a co było warunkiem udzielenia kredytu, a zatem powódka wykazała spełnienie warunków w jakich kredyt mógł jej zostać wypłacony.

2. Art. 233 § 1 k.p.c. wobec naruszenia zasady swobodnej oceny dowodów i poczynienia oceny dowolnej poprzez uznanie, że powódka nie wykazała, że nie miała możliwości skorzystania z innego instrumentu finansowego pozwalającego na spłatę kwoty wynikającej z ugody w sytuacji w której skoro powódka wynegocjowała w ugodzie 6 tygodniowy termin spłaty zobowiązania i skoro powzięła starania o uzyskanie kredytu to liczyła się z koniecznością uzyskania takiego właśnie źródła finansowania celem spłaty zobowiązania, co uznać należy za w pełni uzasadnione, tym bardziej w sytuacji w której od chwili wydania jej prawomocnej ugody do chwili całkowitej spłaty zobowiązania minęło tylko 26 dni, przez co twierdzić należy, iż gdyby otrzymała odpis ugody w rozsądnym terminie z całą pewnością sprostała by obowiązkowi spłaty do dnia wymagalności roszczenia.

3. Art. 233 § l k.p.c. wobec naruszenia zasady swobodnej oceny dowodów i poczynienia oceny dowolnej poprzez uznanie, że powódka nie wykazała, że wykonała zobowiązania z § 6 umowy kredytu hipotecznego w sytuacji w której jak wynika z przełożonego do akt sprawy odpisu z księgi wieczystej jednoznacznie wynika, że wniosek o wpis hipoteki złożony został w dniu 20.11.2014 r. (Dział IV) jak również w tym samym dniu powódka złożyła wniosek o ujawnienie swojego wyłącznego prawa własności w księdze wieczystej (Dział II), przez co wykonała ciążące na niej na podstawie umowy kredytu zobowiązania.

4. Art. 233 § 1 k.p.c. wobec naruszenia zasady swobodnej oceny dowodów i poczynienia oceny dowolnej poprzez hipotetyczne uznanie, że "powódka winna się liczyć z tym, że jej wniosek o wydanie prawomocnej ugody mógł teoretycznie zostać rozpoznany po upływie terminu zakreślonego do spłaty", w sytuacji w której jak wynika ze zgromadzonego materiału dowodowego pomiędzy wydaniem postanowienia w przedmiocie odtworzenia ugody (14.10.2014 r.) a jej wydaniem powódce (30.10.2014 r.) minęło zaledwie 16 dni, a więc wbrew twierdzeniu Sądu istniała u pozwanego praktyka pozwalająca na uzyskanie żądanego dokumentu w terminie rozsądnym i gdyby nie doszło do zniszczenia ugody i została ona wydana powódce w takim terminie w jakim faktycznie została wydana po jej odtworzeniu, to sprostała by ona obowiązkowi spłaty zobowiązania w terminie 6 tygodni, doliczając do tego formalności związane z uzyskaniem kredytu”1.

Powód wniósł o zmianę zaskarżonego wyroku i uwzględnienie powództwa w całości oraz o zasądzenie od pozwanego na rzecz powódki kosztów postępowania według norm przepisanych.

*

W odpowiedzi na apelację pozwany, reprezentowany przez pełnomocnika, wniósł o oddalenie apelacji w całości i zasądzenie kosztów postępowania, w tym kosztów zastępstwa procesowego według norm przepisanych (k. 121-124).

*

Sąd Okręgowy zważył co następuje:

Apelacja powódki jest bezzasadna i w związku z tym podlega oddaleniu na podstawie art. 385 k.p.c., zaś zaskarżony wyrok, pomimo częściowo nietrafnego uzasadnienia, jest zgodny z prawem.

Na wstępie należy przypomnieć z jakim roszczeniem występowała w rozpoznawanej sprawie powódka. Pierwotnie powódka domagała się zapłaty kwoty 1638,78 zł tytułem odszkodowania za szkodę majątkową z odsetkami ustawowymi od dnia 1 grudnia 2015 roku2 do dnia zapłaty.

W toku postępowania powódka wniosła o zasądzenie dodatkowo kwoty 402,87 zł tytułem odszkodowania za szkodę majątkową z odsetkami ustawowymi od dnia 28 grudnia 2015 roku3 do dnia zapłaty.

Z uzasadnienia pozwu nie wynika jednoznacznie, czy powódka upatruje swojej szkody w fakcie powstania po stronie A. C. roszczenia o zapłatę odsetek za opóźnienie w zapłacie kwoty 57000 zł za okres od dnia 22 września 2014 roku do dnia 25 listopada 2014 roku, czy też dopiero w fakcie zapłaty tych odsetek na rzecz wierzyciela w dniu 9 stycznia 2015 roku, jednak powyższa okoliczność nie ma ostatecznie znaczenia dla rozstrzygnięcia.

Kolejną częścią podstawy faktycznej żądania odszkodowania wskazanego w pozwie, na którą powołuje się powódka, jest szkoda z tytułu kosztów egzekucji w kwocie 319,19 zł. Wynika to z faktu, że suma kwot 1319,59 zł i 319,19 zł, wskazanych w pozwie, daje kwotę dochodzoną pozwem oraz z tego, że powódka odwołuje się w pozwie do kosztów egzekucyjnych w takiej kwocie.

Podstawą faktyczną żądania dodatkowego odszkodowania, zgłoszonego w piśmie z dnia 28 grudnia 2015 roku, jest wskazywana przez powódkę szkoda w kwocie 402,87 zł z tytułu uiszczenia przez nią kosztów egzekucyjnych (k. 67).

Na wstępie należy wskazać, że w rozpoznawanej sprawie mamy do czynienia tylko z jedną podstawą faktyczną powództwa, nie zaś z dwoma podstawami (główną i ewentualną), jak mogłoby to wynikać z literalnego brzmienia twierdzeń powódki przytoczonych w pozwie. Jako podstawę faktyczną powództwa powódka wskazuje bowiem fakt wyrządzenia jej szkody na skutek zdarzenia polegającego na zniszczeniu oryginału ugody sądowej zawartej przed mediatorem i w związku z tym na opóźnieniu w wydaniu odpisu tej ugody w stosunku do czasu złożenia wniosku o wydanie odpisu ugody. Opóźnienie w wydaniu odpisu ugody, a więc między innymi czas trwania postępowania o odtworzenie dokumentu zniszczonej ugody, będący konsekwencją zniszczenia ugody, stanowi element stanu faktycznego, na który powołuje się powódka, niezależnie od tego, czy postępowanie o odtworzenie ugody dotknięte było przewlekłością w rozumieniu przepisów ustawy z dnia 17 czerwca 2004 roku o skardze na naruszenie prawa strony do rozpoznania sprawy w postępowaniu przygotowawczym prowadzonym lub nadzorowanym przez prokuratora i postępowaniu sądowym bez nieuzasadnionej zwłoki, czy też nie.

Nie zachodzi zatem w rzeczywistości taka sytuacja, że powódka powołuje się na „dodatkową podstawę faktyczną żądania”, jak wskazano w końcowej części pozwu. Samego tylko faktu zniszczenia dokumentu obejmującego ugodę sądową powódka nie traktuje jako czynu zabronionego wyrządzającego jej szkodę, ale zestawia ten fakt z opóźnieniem w wydaniu jej odpisu ugody, i dopiero tak określone zachowanie pozwanego powódka wskazuje jako czyn wyrządzający jej szkodę.

÷

W rozpoznawanej sprawie podstawę prawną oceny zasadności powództwa stanowi przepis art. 417 § 1 k.c., przytoczony przez Sąd pierwszej instancji w uzasadnieniu zaskarżonego wyroku. Powołany przepis stanowi, że za szkodę wyrządzoną przez niezgodne z prawem działanie lub zaniechanie przy wykonywaniu władzy publicznej ponosi odpowiedzialność Skarb Państwa lub jednostka samorządu terytorialnego lub inna osoba prawna wykonująca tę władzę z mocy prawa.

Podstawową przesłanką odpowiedzialności odszkodowawczej Skarbu Państwa na podstawie przepisu art. 417 § 1 k.c. jest istnienie czynu, jako przyczyny sprawczej szkody. Czynem tym jest działanie lub zaniechanie przy wykonywaniu władzy publicznej. Czynem niedozwolonym jest przy tym tylko takie działanie lub zaniechanie, które jest niezgodne z prawem.

Kolejną konieczną przesłanką odpowiedzialności odszkodowawczej na podstawie art. 417 § 1 k.c. jest zaistnienie szkody. Przepis art. 417 § 1 k.c. nie definiuje pojęcia szkody, co oznacza, że pojęcie to należy rozumieć tak samo jak na gruncie innych przepisów regulujących odpowiedzialność odszkodowawczą za szkodę wyrządzoną czynem niedozwolonym. Najogólniej mówiąc, szkodą jest zatem każdy uszczerbek w dobrach oznaczonego podmiotu, chronionych prawem.

Kolejną konieczną przesłanką odpowiedzialności odszkodowawczej na podstawie art. 417 § 1 k.c. jest istnienie związku przyczynowego pomiędzy niezgodnym z prawem działaniem lub zaniechaniem Skarbu Państwa przy wykonywaniu władzy publicznej a szkodą. Chodzi przy tym o związek przyczynowy w znaczeniu określonym przez przepis art. 361 § 1 k.c., a więc taki związek, w którym szkoda jest normalnym następstwem działania lub zaniechania, z którego szkoda wynikła.

÷

W rozpoznawanej sprawie okolicznością bezsporną było to, że w dniu 9 września 2014 roku, w związku z czynnościami biurowymi zmierzającymi do sporządzenia odpisu ugody zawartej przed mediatorem w celu wysłania tego odpisu pełnomocnikowi M. C., doszło do zniszczenia oryginału dokumentu. Zniszczenie tego dokumentu było zachowaniem niezgodnym z prawem, co jest na tyle oczywiste, że nie wymaga bliższego uzasadniania. Obowiązkiem pracowników sądu, w szczególności sędziów i pracowników sekretariatu jest należyte prowadzenie akt sprawy, a także zabezpieczenie tych akt przed ich utratą, zniszczeniem lub uszkodzeniem. Dotyczy to także poszczególnych dokumentów zawartych w aktach sprawy, a zwłaszcza dokumentów urzędowych. Obowiązek taki wynika z całokształtu przepisów Kodeksu postępowania cywilnego, przepisów ustawy z dnia 27 lipca 2001 roku – Prawo o ustroju sądów powszechnych (Dz. U. z 2015 r., poz. 133 – tekst jednolity ze zm.) (art. 53), rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 23 grudnia 2015 roku – Regulamin urzędowania sądów powszechnych (Dz. U. z 2015 r., poz. 2316 ze zm.), czy wreszcie z przepisów zarządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 12 grudnia 2001 roku w sprawie organizacji i zakresu działania sekretariatów sądowych oraz innych działów administracji sądowej (Dz. Urz. MS nr 5, poz. 22).

W związku z powyższym nie jest trafne stanowisko Sądu Rejonowego w Lublinie, wyrażone w końcowej części uzasadnienia, co do tego, że powódka nie wykazała bezprawności zachowania pozwanego. Niezgodność z prawem działania polegającego na zniszczeniu dokumentu obejmującego ugodę zawartą przed mediatorem była bezsporna.

Pomimo bezprawności zachowania Skarbu Państwa polegającego na zniszczeniu dokumentu urzędowego obejmującego ugodę i w związku z tym opóźnienia w wydaniu powódce odpisu tej ugody, powództwo podlegało oddaleniu z kilku przyczyn.

Przede wszystkim należy wskazać, że rzeczywisty zakres uszczerbku, jaki wystąpił w majątku powódki, jest mniejszy niż ten, na który powołuje się powódka w rozpoznawanej sprawie, abstrahując w tym miejscu od zagadnienia istnienia lub nieistnienia normalnego związku przyczynowego pomiędzy zachowaniem Skarbu Państwa a tym uszczerbkiem. Rzeczywiste wydatki powódki obejmowały jedynie kwotę 1722,46 zł. Na kwotę tę składały się wpłaty dokonane w toku postępowania egzekucyjnego w sprawie Km 1406/14, prowadzonego przez Komornika Sądowego przy Sądzie Rejonowym w Łukowie Grzegorza Bartysia.

Pierwsza wpłata (w kwocie 1319,59 zł) dokonana została w dniu 9 stycznia 2015 roku. Powódka dokonała wpłaty tej kwoty przelewem bankowym z dnia 9 stycznia 2015 roku na rachunek Komornika (k. 23 akt sprawy Km 1406/14) i już w tym dniu rachunek Komornika został uznany kwotą wynikającą z przelewu bankowego (k. 24 akt sprawy Km 1406/14).

Druga wpłata (w kwocie 402,87 zł) dokonana została w dniu 8 czerwca 2016 roku bezpośrednio w kancelarii Komornika (k. 31 akt sprawy Km (...)).

Innych wpłat powódka nie dokonywała, ani też nie ma obowiązku ich dokonania. W szczególności należy podkreślić, że koszty postępowania egzekucyjnego w sprawie Km 1406/14, obciążające M. C. wyniosły 402,87 zł, nie zaś 319,19 zł i 402,87 zł, jak wynika z twierdzeń powódki.

Pierwsza wpłata dokonana Komornikowi, to jest wpłata w kwocie 1319,59 zł, odpowiadała wprawdzie kwocie odsetek za opóźnienie, należnych A. C. za okres od dnia 22 września 2014 roku do dnia 25 listopada 2014 roku, jednak wpłata ta została rozliczona przez Komornika w taki sposób, że wierzycielowi zostały przekazane kwoty: 826,29 zł na poczet egzekwowanej należności i 173,11 zł na poczet zwrotu kosztów egzekucyjnych wierzyciela (wpłaconej zaliczki), a kwota 320,19 zł została zatrzymana przez Komornika na poczet kosztów egzekucji należnych Komornikowi. W karcie rozliczeniowej dołączonej do akt sprawy Km 1406/14 błędnie wpisano kwotę 319,19 zł, którą prawdopodobnie zasugerowała się powódka, określając w pozwie rozmiar swojej szkody.

Druga wpłata dokonana Komornikowi, to jest wpłata w kwocie 402,87 zł, została rozliczona przez Komornika w taki sposób, że w całości została przekazana wierzycielowi na poczet egzekwowanej należności, a dodatkowo Komornik przekazał wierzycielowi na poczet egzekwowanej należności kwotę 90,43 zł pochodzącą z wcześniejszej wpłaty dłużnika (k. 32 akt sprawy Km 1406/14 – rozliczenie; k. 34 akt sprawy Km 1406/14 – przelew Komornika na rachunek wierzyciela).

Dopiero postanowieniem z dnia 12 czerwca 2015 roku Komornik ustalił koszty egzekucyjne na kwotę 402,87 zł i stwierdził, że koszty te zostały wyegzekwowane od dłużnika w całości.

Wprawdzie prawidłowość (metodologia) rozliczeń Komornika z tytułu kosztów na poszczególnych etapach postępowania egzekucyjnego może budzić wątpliwości, jednak ekonomiczny wynik tych rozliczeń odpowiada wpłatom dłużnika w kwotach 1319,59 zł i 402,87 zł. W dniu 12 stycznia 2015 roku Komornik zwrócił wierzycielowi zaliczkę w kwocie 173,11 zł (wraz z kwotą 826,29 zł) ze środków wpłaconych przez dłużnika, chociaż w tym dniu zaliczka wierzyciela nie była jeszcze wykorzystana w całości (wpłacona została zaledwie w dniu 5 stycznia 2015 roku – k. 13). W sensie ekonomicznym powstała zatem taka sytuacja, że pomimo zwrócenia wierzycielowi w dniu 12 stycznia 2015 roku zaliczki na wydatki w kwocie 173,11 zł ze środków wpłaconych przez dłużnika, Komornik nadal dysponował kwotą 173,11 zł ze środków wpłaconych przez wierzyciela tytułem zaliczki.

Opłata egzekucyjna ustalona postanowieniem z dnia 12 czerwca 2015 roku wyniosła 330,83 zł, a wydatki egzekucyjne 72,04 zł, czyli łącznie koszty egzekucyjne należne Komornikowi wyniosły 402,87 zł. Kwota ta odpowiada wprawdzie kwocie wpłaconej przez dłużnika w dniu 8 czerwca 2015 roku, jednak w rzeczywistości kwota wpłacona w tym dniu nie została zaliczona przez Komornika na należne mu koszty egzekucyjne, lecz przekazana została wierzycielowi na poczet pozostałej części egzekwowanej należności (402,87 zł + 90,43 zł).

Ustalając postanowieniem koszty egzekucyjne Komornik nadal dysponował kwotą 173,11 zł, wpłaconą przez wierzyciela tytułem zaliczki, i w sensie ekonomicznym kwotę tę zaliczył na swoje koszty, gdyż wierzycielowi już wcześniej zwrócił niewykorzystaną zaliczkę ze środków wpłaconych przez dłużnika.

Koszty egzekucyjne ustalone postanowieniem Komornika z dnia 12 czerwca 2015 roku na kwotę 402,87 zł zostały pokryte w sensie ekonomicznym częściowo z kwoty wpłaconej przez wierzyciela (173,11 zł), a w pozostałej części (229,76 zł) ze środków stanowiących różnicę pomiędzy sumą wpłat dłużnika w dniu 9 stycznia 2016 roku (1319,59 zł) i w dniu 8 czerwca 2015 roku (402,87 zł) a sumą środków przekazanych przez Komornika wierzycielowi w dniu 12 stycznia 2015 roku (999,40 zł) i w dniu 9 czerwca 2015 roku (493,30 zł).

402,87 zł = 173,11 zł + ((1319,59 zł + 402,87 zł) – (999,40 zł + 493,30 zł))

402,87 zł = 173,11 zł + 229,76 zł

402,87 zł = 402,87 zł

Ten mało czytelny sposób rozliczenia przyjęty przez Komornika, choć w ostatecznym wyniku prawidłowy pod względem ekonomicznym, nie daje podstaw do przyjęcia, że koszty egzekucyjne należne Komornikowi od dłużnika są wyższe niż wynikające z postanowienia z dnia 12 czerwca 2015 roku, ewentualnie, że koszty te nie zostały jeszcze zapłacone w całości przez dłużnika.

Odnosząc powyższe rozważania do rozpoznawanej sprawy należy stwierdzić, że M. C. nie poniosła w sprawie Km (...) kosztów egzekucyjnych wyższych niż 402,87 zł oraz że nie będzie zobowiązana w przyszłości do poniesienia wyższych kosztów.

W związku z powyższym nie można mówić, że powódka poniosła jakąkolwiek szkodę w zakresie kwoty 319,19 zł objętej pierwotnym żądaniem pozwu.

÷

Z kolei koszty egzekucyjne, jakie powódka poniosła w sprawie Km 1406/14, nie stanowią uszczerbku powódki, który pozostawałby w normalnym związku przyczynowym z opisanym wyżej zachowaniem Skarbu Państwa, polegającym na zniszczeniu oryginału ugody i związanym z tym opóźnieniem w wydaniu odpisu tej ugody. Nie można bowiem uznać, że wszczęcie postępowania egzekucyjnego przez A. C. stanowi normalne następstwo wskazanego zachowania Skarbu Państwa. Zachowanie Skarbu Państwa nie miało żadnego wpływu na złożenie wniosku egzekucyjnego przez wierzyciela, który można by uznać za normalny związek przyczynowy. Wniosek o wszczęcie postępowania egzekucyjnego w sprawie Km (...) wniesiony został w dniu 18 grudnia 2014 roku. Zwrócić należy natomiast uwagę, że w dniu 25 listopada 2014 roku M. C. spełniła na rzecz A. C. świadczenie pieniężne wynikające z ugody (k. 13). Oczywiste jest również, że w tym dniu M. C. miała świadomość opóźnienia w spełnieniu tego świadczenia, jak również dysponowała środkami na zapłatę ewentualnych odsetek za opóźnienie, gdyż w dniu 19 listopada 2014 roku zawarła umowę o kredyt w kwocie 111690 zł, a więc do dnia 25 listopada 2014 roku dysponowała już środkami z tego kredytu.

W związku z powyższym nie można uznać, że wniesienie przez A. C. wniosku egzekucyjnego o wyegzekwowanie odsetek za opóźnienie w kwocie 1319,59 zł za okres od dnia 22 września 2014 roku do dnia 25 listopada 2014 roku było normalnym następstwem zachowania Skarbu Państwa.

÷

Nie można również uznać, że zachowanie Skarbu Państwa, na które powołuje się powódka w ramach podstawy faktycznej powództwa, pozostaje w normalnym związku przyczynowym z faktem opóźnienia w spełnieniu przez powódkę świadczenia pieniężnego na rzecz A. C. i w związku z tym z powstaniem wierzytelności A. C. o zapłatę odsetek za opóźnienie i spełnieniem tego świadczenia przez M. C..

W omawianym zakresie w przeważającej części prawidłowe są ustalenia faktyczne Sądu pierwszej instancji.

Na wstępie należy wskazać, że zgodnie z ogólną zasadą rozkładu ciężaru dowodu w znaczeniu materialnym, ciężar udowodnienia wszystkich okoliczności faktycznych stanowiących przesłanki odpowiedzialności odszkodowawczej Skarbu Państwa na podstawie art. 417 § 1 k.p.c. spoczywa na powodzie. Powód zatem powinien udowodnić nie tylko fakt, że miało miejsce niezgodne z prawem działanie lub zaniechanie Skarbu Państwa przy wykonywaniu władzy publicznej oraz fakt powstania i rozmiar uszczerbku majątkowego lub niemajątkowego, ale również istnienie normalnego związku przyczynowego między tymi faktami, czyli takie okoliczności faktyczne, które będą pozwalały na ocenę, że szkoda jest normalnym następstwem działania lub zaniechania.

W rozpoznawanej sprawie powódka nie udowodniła okoliczności faktycznych wskazujących na istnienie normalnego związku przyczynowego pomiędzy opóźnieniem w wydaniu przez Sąd Rejonowy odpisu ugody a zaistnieniem opóźnienia w spełnieniu świadczenia na rzecz A. C..

Zgodnie z treścią ugody M. C. miała zapłacić A. C. kwotę 57000 zł w terminie sześciu tygodni od dnia uprawomocnienia się orzeczenia kończącego postępowanie.

W dniu 4 sierpnia 2014 roku Sąd Rejonowy w Łukowie wydał postanowienie, którym postanowił zatwierdzić ugodę z dnia 14 lipca 2014 roku zawartą pomiędzy A. C. a M. C. przed mediatorem i umorzyć postępowanie w sprawie (k. 605 akt(...)).

Postanowienie z dnia 4 sierpnia 2014 roku nie zostało zaskarżone przez żadną ze stron. Żadna ze stron nie wnosiła również o sporządzenie uzasadnienia tego postanowienia. W związku z powyższym wskazane postanowienie uprawomocniło się z dniem 11 sierpnia 2014 roku. Od początku dnia 12 sierpnia 2014 roku rozpoczął swój bieg sześciotygodniowy termin do zapłaty kwoty wynikającej z ugody. Dzień 22 września 2014 roku był ostatnim dniem terminu, w ciągu którego świadczenie wynikające z ugody powinno być spełnione. Od dnia 23 września 2014 roku M. C. pozostawała w opóźnieniu w spełnieniu na rzecz A. C. świadczenia w kwocie 57000 zł. W związku z powyższym A. C. należały się odsetki za opóźnienie (ustawowe) jedynie za okres od dnia 23 września 2014 roku do dnia 25 listopada 2014 roku, czyli odsetki w kwocie 1299,29 zł.

W dniu 26 sierpnia 2014 roku, o godzinie 13.45, pełnomocnik M. C. złożył w Biurze Podawczym Sądu Rejonowego w Łukowie wniosek o wydanie odpisu ugody i odpisu prawomocnego postanowienia o umorzeniu postępowania (k. 607 akt sprawy I Ns 243/14).

W dniu 26 sierpnia 2014 roku postanowienie Sądu Rejonowego w Łukowie z dnia 4 sierpnia 2014 roku, wydane w sprawie I Ns 243/14, było już prawomocne od czternastu dni (od dnia 12 sierpnia 2014 roku od godziny 00.00).

Składając wniosek o wydanie odpisu ugody i odpisu postanowienia pełnomocnik M. C. nie wskazywał celu, dla jakiego uczestnice potrzebne są te dokumenty, nie wskazywał na potrzebę niezwłocznego rozpoznania wniosku i doręczenia wskazanych dokumentów. W szczególności nie deklarował osobistego odbioru żądanych dokumentów w sekretariacie Wydziału Cywilnego Sądu Rejonowego w Łukowie, co oznacza, że odpisy tych dokumentów miały zostać przesłane za pośrednictwem operatora pocztowego.

W dniu 3 września 2014 roku Przewodniczący I Wydziału Cywilnego Sądu Rejonowego w Łukowie zarządził wydanie pełnomocnikowi M. C. odpisu ugody i postanowienia o umorzeniu postępowania ze stwierdzeniem prawomocności (k. 607 akt(...)), a w dniu 9 września 2014 roku w czasie przygotowywania odpisu ugody zniszczeniu uległ oryginał tego dokumentu.

Nawet zakładając, że wniosek o wydanie opisu ugody zostałby sporządzony i wysłany niezwłocznie po złożeniu przez pełnomocnika M. C. wniosku o wydanie odpisu ugody, to i tak odpisy tych dokumentów zostałyby doręczone pełnomocnikowi powódki w ciągu około dwóch tygodni od dnia wpływu wniosku do Sądu, a więc około 9 września 2014 roku. W związku z tym, że termin zapłaty kwoty 57000 zł na rzecz A. C. upływał w dniu 22 września 2014 roku, powódka miałaby jedynie dwa tygodnie na uzyskanie kredytu bankowego, jeżeli z kredytu bankowego rzeczywiście zamierzała uzyskać środki na spełnienie świadczenia pieniężnego wynikającego z ugody.

Przede wszystkim należy wskazać, że postępowanie w sprawie (...) o podział majątku wspólnego toczyło się od 2010 roku. M. C. otrzymała odpis wniosku w tej sprawie w dniu 13 września 2010 roku (k. 19 akt sprawy (...)).

Przez cały czas trwania postępowania o podział majątku wspólnego M. C. wnosiła o przyznanie jej spółdzielczego własnościowego prawa do lokalu mieszkalnego nr (...), położonego w Ł. na Osiedlu (...). W związku z tym przez ten czas powinna liczyć się z obowiązkiem uiszczenia spłaty lub dopłaty na rzecz A. C..

Wskazać również należy, że opisane wyżej spółdzielcze własnościowe prawo do lokalu mieszkalnego stanowiło majątek wspólny M. C. i A. C., gdyż zostało nabyte w czasie trwania wspólności majątkowej małżeńskiej na podstawie umowy darowizny z dnia 3 marca 1997 roku (k. 70-74 – wydruk z księgi wieczystej; k. 36-38 akt sprawy (...) – odpis umowy). Z wnioskiem o założenie księgi wieczystej dla spółdzielczego własnościowego prawa do lokalu mieszkalnego M. C. mogła wystąpić już od dnia 3 marca 1997 roku, także po ustaniu wspólności majątkowej małżeńskiej, nie zaś dopiero po zakończeniu postępowania o podział majątku wspólnego.

Wreszcie należy wskazać, że odpis ugody powódka otrzymała w dniu 30 października 2014 roku (we czwartek) (k. 69 – okoliczność przyznana).

W związku z powyższym nie wiadomo dlaczego ze złożeniem wniosku o założenie księgi wieczystej i wpisanie w tej księdze spółdzielczego własnościowego prawa do lokalu mieszkalnego M. C. oczekiwała do dnia 20 listopada 2014 roku. Dopiero w dniu 19 listopada 2014 roku powódka uzyskała zaświadczenie (...) Spółdzielni Mieszkaniowej w Ł. z dnia 19 listopada 2014 roku, dotyczące prawdopodobnie potwierdzenia aktualności spółdzielczego prawa do lokalu, chociaż uzyskanie takiego zaświadczenia było możliwe w każdej chwili wcześniej (k. 70 – wydruk z księgi wieczystej).

W rozpoznawanej sprawie M. C. nie wskazała kiedy rozpoczęła rozmowy z (...) Bankiem (...) Spółką Akcyjną na temat udzielenia jej kredytu, a w szczególności kiedy złożyła wniosek o zawarcie umowy kredytu, stanowiący jeśli nawet nie ofertę zawarcia umowy kredytu, to zaproszenie do rokowań w przedmiocie zawarcia umowy kredytu, albo odpowiedź na zaproszenie Banku do rokowań w przedmiocie zawarcia kredytu.

M. C. nie wskazała również jakie twierdzenia przedstawiła temu Bankowi na uzasadnienie swojego wniosku o udzielenie kredytu, w szczególności w kontekście celu i wysokości kredytu, rodzaju możliwych zabezpieczeń spłaty kredytu oraz wymaganych przez Bank dokumentów.

M. C. nie przytoczyła żadnych twierdzeń we wskazanym zakresie, jak również nie przedstawiła żadnych dowodów, z których tego rodzaju okoliczności wynikałyby.

M. C. nawet nie twierdziła, że nie było możliwe złożenie wniosku o udzielenie kredytu niezwłocznie po uprawomocnieniu się postanowienia o umorzeniu postępowania.

Powódka nie udowodniła zatem, że nie uzyskałaby kredytu w kwocie 57000 zł w terminie do dnia 22 września 2014 roku nawet wówczas, gdyby wniosek o zawarcie umowy kredytowej złożyła niezwłocznie po uprawomocnieniu się postanowienia o umorzeniu postępowania o podział majątku.

W ocenie Sądu Okręgowego już po uprawomocnieniu się postanowienia o umorzeniu postępowania możliwe było podjęcie przez M. C. czynności związanych z zamiarem zawarcia umowy kredytu, a w szczególności złożenie wniosku kredytowego. Nie stało temu na przeszkodzie zniszczenie oryginału ugody, gdyż powódka mogła poinformować Bank o tym fakcie, a nawet przedstawić stosowne zaświadczenie potwierdzające utratę dokumentu, które mogło zostać wystawione przez Sąd Rejonowy w Łukowie. Urzędowy odpis ugody zostałby przedstawiony w terminie późniejszym. Oczywiste jest, że Bank przy rozpoznawaniu wniosku kredytowego oczekiwał informacji na temat przedmiotu, na którym miałaby zostać ustanowiona hipoteka, w szczególności na temat stanu prawnego prawa, które miało być obciążone hipoteką, i stanu faktycznego lokalu, do którego prawo to przysługiwało, jednak w rozpoznawanej sprawie powódka nie przedstawiła żadnych dowodów, które wskazywałyby, że Bank żądał przedstawienia urzędowego odpisu ugody, a nie tylko na przykład kserokopii, której uzyskanie było akurat możliwe niezwłocznie.

Zgodnie z § 6 ust. 4 umowy kredytu z dnia 19 listopada 2014 roku, zawartej przez powódkę z (...) Bankiem (...) Spółką Akcyjną, przed wypłatą kredytu kredytobiorca zobowiązany był do złożenia i opłacenia wniosku o wpis hipoteki, o której mowa w § 4 ust. 1 umowy kredytu. Warunkiem wypłaty kredytu nie było zatem uzyskanie prawomocnego wpisu hipoteki w księdze wieczystej, ale jedynie złożenie opłaconego wniosku o wpis hipoteki. Wprawdzie do chwili uprawomocnienia się wpisu przewidziana była wyższa marża (§ 2 ust. 7 pkt 1 umowy kredytu), jednak sam wpis hipoteki nie warunkował możliwości wypłaty środków kredytowych.

Można zatem przyjąć, że powódka mogłaby złożyć wniosek o założenie księgi wieczystej dla spółdzielczego własnościowego prawa do lokalu mieszkalnego i o wpis hipoteki na rzecz (...) Banku (...) Spółki Akcyjnej, przedstawiając wypis umowy darowizny i oświadczenie tego Banku dotyczące ustanowienia hipoteki oraz wskazując, że urzędowy odpis ugody przedstawiony zostanie w terminie późniejszym ze względu na trwające postępowanie o odtworzenie tego dokumentu.

Z treści umowy kredytowej wynika, że powódka ubiegała się o kredyt w kwocie 111690 zł. Kwota ta miała być przeznaczona nie tylko na spłatę zadłużenia wobec A. C., ale także na spłatę zadłużenia wobec (...) Bank Spółki Akcyjnej i (...) Kasy (...) im. S. z tytułu kredytów niemieszkaniowych.

Powódka w żaden sposób nie udowodniła, że nawet gdyby ubiegała się o kredyt mieszkaniowy tylko w kwocie 57000 zł, to warunki udzielenia tego kredytu byłyby takie same jak przy kwocie prawie dwukrotnie wyższej.

Należy również zwrócić uwagę, że M. C. nie twierdziła, że środki z tytułu kredytu uzyskała dopiero w dniu 25 listopada 2014 roku. Skoro wniosek o założenie księgi wieczystej dla spółdzielczego własnościowego prawa do lokalu i o wpis hipoteki na rzecz Banku wniesiony został do Sądu Rejonowego w Łukowie w dniu 20 listopada 2014 roku o godzinie dziesiątej, to w tym momencie powódka spełniła wynikający z umowy warunek umożliwiający wypłatę kwoty kredytu. Świadczenie na rzecz A. C. spełnione zostało w dniu 25 listopada 2014 roku. Na tę okoliczność Skarb Państwa również nie miał żadnego wpływu.

Wreszcie należy wskazać, że gdyby kredyt bankowy powódka uzyskała przed nadejściem terminu płatności świadczenia na rzecz A. C., to od chwili uzyskania tego kredytu zobowiązana byłaby do zapłaty na rzecz banku odsetek kredytowych. W związku z tym ewentualny uszczerbek M. C. mógłby stanowić co najwyżej tylko różnicę między kwotą ustawowych odsetek za opóźnienie za okres od dnia 23 września 2014 roku do dnia 25 listopada 2014 roku a kwotą odsetek kredytowych należnych bankowi za ten okres.

÷

W związku z powyższym należy uznać, że nie jest uzasadniony zarzut naruszenia przez Sąd Rejonowy przepisu art. 361 k.c. Te okoliczności, które zostały wskazane i udowodnione przez powódkę, nie uzasadniają przyjęcia, że pomiędzy zachowaniem Skarbu Państwa a faktem opóźnienia w spełnieniu przez powódkę świadczenia na rzecz A. C. zachodzi normalny związek przyczynowy.

Nie jest również w przeważającej części uzasadniony zarzut naruszenia przez Sąd Rejonowy przepisu art. 233 § 1 k.p.c. Poza niewłaściwą oceną Sądu pierwszej instancji, że Bank nie oczekiwał od powódki przedstawienia dokumentów potwierdzających stan faktyczny i prawny spółdzielczego własnościowego prawa do lokalu mieszkalnego, które miało być obciążone hipoteką, czyli niewłaściwą oceną treści umowy kredytowej, w pozostałej części ocena dowodów dokonana przez Sąd pierwszej instancji jest prawidłowa.

÷

Mając na uwadze powyższe rozważania, należało oddalić apelację, jako bezzasadną.

*

Na podstawie art. 98 § 1 i 3 k.p.c. w zw. z art. 99 k.p.c. i w zw. z art. 391 § 1 k.p.c. Sąd Okręgowy zasądził od M. C. na rzecz Skarbu Państwa reprezentowanego przez Prezesa Sądu Rejonowego w Łukowie kwotę 615 zł tytułem zwrotu kosztów postępowania odwoławczego.

W związku z tym, że apelacja powódki została oddalona w całości, powódka jest stroną przegrywającą sprawę w całości w postępowaniu odwoławczym. Powinna zatem zwrócić pozwanemu koszty poniesione przez pozwanego w postępowaniu odwoławczym. Koszty te obejmują:

a) wynagrodzenie pełnomocnika procesowego – 600 zł, ustalone na podstawie § 2 pkt 3 w zw. z § 10 ust. 1 pkt 1 rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 22 października 2015 roku w sprawie opłat za czynności radców prawnych (Dz. U. z 2015 roku, poz. 1804),

b) opłaty pocztowe za przesłanie przesyłki pocztowej obejmującej odpowiedź na apelację – 7,50 zł i 7,50 zł (k. 121, 125).

*

Z tych wszystkich względów i na podstawie powołanych wyżej przepisów Sąd Okręgowy orzekł jak w sentencji wyroku.

Anna Podolska-Kojtych Dariusz Iskra Joanna Misztal-Konecka

1 Przytoczono dosłowne brzmienie zarzutów apelacyjnych z zachowanie zastosowanej pisowni i interpunkcji, a ściślej – z brakami w tym zakresie.

2 W tej dacie pozwanemu został doręczony odpis pozwu (k. 78).

3 W tej dacie pełnomocnikowi pozwanego doręczony został odpis pisma procesowego zawierającego dodatkowe żądanie.