Portal Orzeczeń Sądu Okręgowego w Lublinie

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 11 grudnia 2014 roku

Sąd Okręgowy w Lublinie II Wydział Cywilny Odwoławczy

w składzie:

Przewodniczący Sędzia Sądu Okręgowego Dariusz Iskra (sprawozdawca)
Sędziowie:Sędzia Sądu Okręgowego Ewa Łuchtaj

Sędzia Sądu Okręgowego Elżbieta Żak

ProtokolantSekretarz sądowy Emilia Trąbka

po rozpoznaniu w dniu 13 listopada 2014 roku w Lublinie, na rozprawie

sprawy z powództwa Z. R.

przeciwko Towarzystwu (...) Spółce Akcyjnej z

siedzibą w W.

o zapłatę kwoty 25000 zł z odsetkami ustawowymi od dnia 18 grudnia 2009 roku do dnia zapłaty, kwoty 4688 zł z odsetkami ustawowymi od dnia 24 października 2010 roku do dnia zapłaty oraz renty w kwocie 250 zł miesięcznie od dnia l lipca 2010 roku

na skutek apelacji powódki od wyroku Sądu Rejonowego Lublin-Zachód w Lublinie z dnia 23 maja 2014 roku, w sprawie II C 369/11

I. zmienia częściowo zaskarżony wyrok w punkcie II w ten sposób, że zasądza dodatkowo od Towarzystwa (...) Spółki Akcyjnej z siedzibą w W. na rzecz Z. R. odsetki

ustawowe od kwoty 12000 zł (dwanaście tysięcy złotych) za okres od dnia 18 grudnia 2009 roku do dnia 22 maja 2014 roku;

II. oddala apelację w pozostałej części;

III.  nie obciąża Z. R. kosztami postępowania odwoławczego
poniesionymi przez Towarzystwo (...) Spółkę
Akcyjną z siedzibą w W.;

IV.  nakazuje pobrać od Towarzystwa (...)
(...) Spółki Akcyjnej z siedzibą w W. na rzecz Skarbu Państwa -
Sądu Rejonowego Lublin-Zachód w Lublinie kwotę 249 zł (dwieście
czterdzieści dziewięć złotych) tytułem części nieuiszczonej opłaty od apelacji;

V. przejmuje na rachunek Skarbu Państwa pozostałą część nieuiszczonej
opłaty od apelacji.

Sygn. akt II Ca 668/14

UZASADNIENIE

W pozwie z dnia 6 września 2010 roku, wniesionym w tym samym dniu do Sądu Rejonowego w Lublinie, powódka – Z. R. wniosła o zasądzenie od pozwanego – Towarzystwa (...) Spółki Akcyjnej w W. wniosła o zasądzenie na swoją rzecz następujących kwot:

1. kwoty 25 000 zł z odsetkami ustawowymi od dnia 18 grudnia 2009 roku do dnia zapłaty tytułem zadośćuczynienia za doznaną krzywdę,

2. kwoty 4688 zł z odsetkami ustawowymi od doręczenia pozwanemu odpisu pozwu tytułem zwrotu kosztów opieki,

3. kwoty 250 zł tytułem miesięcznej renty z tytułu zwiększonych potrzeb, płatnej do dziesiątego dnia każdego miesiąca, poczynając od dnia 1 lipca 2010 roku.

Powódka wniosła również o zasądzenie od pozwanego na rzecz powódki kosztów procesu, w tym kosztów zastępstwa procesowego według norm przepisanych.

W uzasadnieniu pozwu powódka wskazała, że w dniu 18 września 2008 roku na ul. (...) w L. miał miejsce wypadek komunikacyjny. Kierujący samochodem marki V. (...) o numerze rejestracyjnym (...) M. P. potrącił przechodzącą przez przejście dla pieszych powódkę. Sprawca wypadku został skazany wyrokiem nakazowym Sądu Rejonowego w Lublinie w sprawie XV K 85/09. Sprawca wypadku był ubezpieczony w zakresie odpowiedzialności cywilnej u pozwanego, co potwierdzała polisa numer (...).

Powódka wskazała, że w następstwie wypadku doznała poważnych obrażeń ciała w postaci urazu głowy, złamania dalszej nasady goleni prawej oraz potłuczeń ogólnych. W dniu 22 września 2008 roku w Szpitalu (...) numer (...) w L. przeprowadzono u powódki zabieg operacyjny otwartej repozycji złamania kości strzałkowej i piszczelowej, następnie został założony gips pełny goleniowy. W dniu 30 września 2008 roku powódka została wypisana do domu. Powódka przez większość czasu leżała, z uwagi na niemożliwość samodzielnego poruszania się wymagała opieki, pomocy przy codziennych czynnościach. Po kilku tygodniach pełny gips goleniowy został zastąpiony łuską gipsową i od połowy grudnia 2008 roku powódka rozpoczęła chodzenie przy pomocy dwóch kul, a po dwóch miesiącach o jednej kuli. Po zdjęciu gipsu powódka wymagała intensywnej rehabilitacji, którą odbywała w okresach od 11 maja 2009 roku do 3 czerwca 2009 roku, od 18 do 29 maja 2009 roku i od 2 do 25 listopada 2009 roku. Rehabilitacja nie dała spodziewanej poprawy, stąd powódce zalecono dalsze leczenie w poradniach: ortopedycznej, neurologicznej oraz rehabilitacyjnej. Powódka podała również, że po wypadku wystąpiły u niej problemy ze snem i koncentracją, zaburzenia pamięci, pojawiły się lęki związane z wychodzeniem z domu, przechodzeniem przez ulicę, obawy o stan zdrowia w przyszłości, stąd podjęła leczenie psychiatryczne. Psychiatra stwierdził u powódki zaburzenia lękowe i depresyjne, zalecił leczenie psychiatryczne, w tym farmakoterapię.

Powódka wskazała, że w dniu wypadku powódka pracowała w szkole jako woźna. Z uwagi na odniesione obrażenia zmuszona została do zaprzestania pracy, przez pół roku przebywała na zwolnieniu lekarskim, następnie przez rok pobierała świadczenie rehabilitacyjne. Orzeczeniem lekarza orzecznika ZUS z dnia 1 lutego 2010 roku została uznana za częściowo niezdolną do pracy do dnia 28 lutego 2011 roku.

Powódka wskazała, że odczuwa skutki wypadku z dnia 18 września 2008 roku do dnia dzisiejszego, nie odzyskała sprawności i stanu zdrowia sprzed wypadku. W dalszym ciągu doznaje znacznego ograniczenia ruchomości i niewydolności lewego stawu skokowego, uskarża się na ból i obrzęk lewej stopy i kostki, ból kręgosłupa pojawiający się podczas dłuższego chodzeni lub stania. U powódki utrzymują się zaburzenia lękowe i depresyjne.

Powódka wskazała, że pozwany w toku postępowania likwidacyjnego pismem z dnia 23 marca 2009 roku i pismem z dnia 16 czerwca 2009 roku przyznał powódce łącznie 25000 zł tytułem zadośćuczynienia. Przyznana kwota jest znacznie zaniżona i nie spełnia kompensacyjnej funkcji. Odpowiednia kwota zadośćuczynienia wynosić powinna 50 000 zł, stąd żądanie powódki w zakresie kwoty 25000 zł. Żądanie zwrotu kosztów opieki uzasadnione jest korzystaniem z pomocy i opieki z uwagi na niemożliwość samodzielnego funkcjonowania powódki po wypadku. W okresie od 1 października 2008 roku do 15 grudnia 2008 roku opieka taka sprawowana była przez 6 godzin dziennie, następnie, w okresie chodzenia o dwóch kulach, to jest do połowy lutego 2009 roku – 3 godziny dziennie. Zgodnie z cennikiem Miejskiego Ośrodka Pomocy Rodzinie w L. godzinowa stawka za usługi opiekuńcze wynosiła 9 zł. Łączny koszt opieki i pomocy nad powódką wyniósł 5724 złote, a pozwany przyznał z tego tytułu 1036 zł.

Powódka wskazała, że żądanie przyznania renty uzasadnia zwiększenie potrzeb powódki w postaci kosztów wizyt u psychiatry i kosztów zakupu leków. Od grudnia 2008 roku powódka leczy się psychiatrycznie u doktora J. W.. Koszt jednej wizyty wynosi 150 zł. Koszty związane z zakupem leków zapisanych przez psychiatrę to kwota 100 złotych miesięcznie (k. 2-8v).

*

W odpowiedzi na pozew pozwany – Towarzystwo (...) Spółka Akcyjna w W. wniósł o oddalenie powództwa i zasądzenie od powódki na rzecz pozwanego kosztów procesu, w tym kosztów zastępstwa procesowego według norm prawem przepisanych (k. 73-77).

*

Wyrokiem z dnia 23 maja 2014 roku Sąd Rejonowy Lublin-Zachód w Lublinie:

I. zasądził od Towarzystwa (...) Spółki Akcyjnej w W. na rzecz Z. R. następujące kwoty:

a) 12 000 zł z odsetkami ustawowymi od dnia 23 maja 2014 roku do dnia zapłaty tytułem zadośćuczynienia,

b) 3824 zł z odsetkami ustawowymi od dnia 24 października 2010 roku do dnia zapłaty tytułem odszkodowania,

c) 2760 zł tytułem renty za okres od dnia 1 lipca 2010 roku do dnia 31 maja 2014 roku oraz 130 zł tytułem miesięcznej renty płatnej z góry do dziesiątego dnia każdego miesiąca, poczynając od czerwca 2014 roku;

II. oddalił powództwo w pozostałej części;

III. zasądził od Towarzystwa (...) Spółki Akcyjnej w W. na rzecz powódki Z. R. kwotę 146,61 zł kosztów procesu;

IV. nie obciążył Z. R. kosztami sądowymi na rzecz Skarbu Państwa (Sądu Rejonowego Lublin-Zachód w Lublinie);

V. nakazał pobrać od Towarzystwa (...) Spółki Akcyjnej w W. na rzecz Skarbu Państwa (Sądu Rejonowego Lublin-Zachód w Lublinie) kwotę 1972,73 zł tytułem nieuiszczonych kosztów sądowych.

W uzasadnieniu wyroku Sąd Rejonowy ustalił, że w dniu 18 września 2008 roku na ul. (...) w L. miał miejsce wypadek komunikacyjny. Kierujący samochodem marki V. (...) o numerze rejestracyjnym (...) M. P. nieumyślnie naruszył zasady bezpieczeństwa ruchu lądowego i nie zatrzymał pojazdu przed torem ruchu pieszej Z. R., przekraczającej jezdnię w miejscu wyznaczonym na przejście dla pieszych. W wyniku tego naruszenia M. P. spowodował u powódki obrażenia ciała. Sprawca wypadku został skazany wyrokiem nakazowym Sądu Rejonowego w Lublinie w sprawie XV K 85/09 z dnia 10 lutego 2009 roku.

Sąd Rejonowy ustalił, że z miejsca wypadku powódka została przewieziona karetką pogotowia do Kliniki (...) w L., gdzie rozpoznano uraz głowy, potłuczenia ogólne, złamanie dalszej nasady lewej kości piszczelowej, stwierdzono także powierzchowne obrażenia. W dniu 22 września 2008 roku przeprowadzono u powódki zabieg operacyjny otwartego nastawienia złamania z wewnętrzną stabilizacją kości strzałkowej i piszczelowej, następnie został założony gips pełny goleniowy. W dniu 30 września 2008 roku powódka została wypisana do domu z zaleceniem unieruchomienia w gipsie goleniowym do trzech miesięcy, zakazem obciążania lewej kończyny. Powódka była następnie leczona ambulatoryjnie w poradni chirurgicznej, neurologicznej oraz psychiatrycznej. W dniach 3 i 10 października 2008 roku przeprowadzone zostały kontrole prawidłowości gojenia się rany operacyjnej, a podczas kolejnych dwóch miesięcy kilkukrotnie zmieniano opatrunek gipsowy. W dniach od 11 maja 2009 roku do dnia 3 czerwca 2009 roku, a następnie w dniach od 2 do 25 listopada 2009 roku powódka była leczona rehabilitacyjnie w ramach prewencji rentowej ZUS. Leczenie nie zostało jeszcze zakończone, nie zostały usunięte druty zespalające złamane kości.

Sąd Rejonowy ustalił, że od dnia 1 grudnia 2008 roku powódka podjęła leczenie psychiatryczne w gabinecie prywatnym psychiatry J. W.. W ramach tego leczenia odbyła wizyty lekarskie w następujących dniach: 1 grudnia 2008 roku, 22 grudnia 2008 roku, 14 stycznia 2009 roku, 11 lutego 2009 roku, 28 marca 2009 roku, 21 kwietnia 2009 roku, 13 maja 2009 roku, 10 sierpnia 2009 roku, 14 grudnia 2009 roku, 8 kwietnia 2010 roku, 12 sierpnia 2010 roku, 3 stycznia 2011 roku, 16 czerwca 2011 roku, 22 września 2011 roku, 25 stycznia 2012 roku, 14 czerwca 2012 roku, 28 listopada 2012 roku, 16 maja 2013 roku i 24 października 2013 roku. Za każdą z udzielonych porad lekarskich powódka uiszczała opłatę w kwocie 150 zł.

Sąd Rejonowy ustalił, że od czasu wypadku powódka uskarża się na pojawiające się bóle, zawroty głowy, szum, które zdiagnozowane zostały w ramach zespołu stresu pourazowego. W wypadku powódka doznała powierzchownego urazu głowy i cierpienia z tym związane trwały około 2-3 tygodni.

Sąd ustalił, że uraz komunikacyjny z dnia 18 września 2008 roku doprowadził do ujawnienia się u powódki zaburzeń czynnościowych o charakterze przede wszystkim lękowym i depresyjnym: dyskomfortu psychicznego, przeżywania strachu przed ponownym wypadkiem. U powódki wystąpiło przewlekłe, ale stosunkowo nieznaczne obniżenie nastroju, jego chwiejność, spadek poziomu funkcjonowania, aktualnie ujawnia się u niej nerwowość, drażliwość, wysokie napięcie psychiczne. Powódka ma problemy z koncentracją uwagi, trudności ze snem, a w sytuacjach lękorodnych pojawiają się kołatanie serca i duszności. Obecnie nie da się określić czasu utrzymywania się tych zaburzeń, czynnikiem „konserwującym” te zaburzenia może być niesprawność fizyczna powódki. Występujące u powódki zaburzenia psychiczne uzasadniały podjęcie leczenia psychiatrycznego i jego obecną kontynuację, z częstotliwością wizyt u psychiatry raz na miesiąc, raz na dwa miesiące. Wskazana jest również dalsza farmakoterapia lekami przeciwdepresyjnymi i uspakajającymi, których koszt miesięczny wynosi około 30 zł. Rozpoznane u powódki i zaistniałe na skutek wypadku komunikacyjnego zaburzenia adaptacyjne z objawami somatyzacyjnymi i elementami stresu pourazowego spowodowały powstanie długotrwałego uszczerbku na zdrowiu w wysokości 5 %.

Sąd ustalił, że powódka po opuszczeniu szpitala przebywała w domu, przez większość czasu leżała z nogą w gipsie utrzymywaną w górze. Z uwagi na niemożliwość samodzielnego poruszania się powódka wymagała opieki i pomocy przy codziennych czynnościach. Pomocy takiej udzielał jej w szczególności teść – J. R. oraz A. K.. Pomoc ta obejmowała sprzątanie, robienie zakupów, przygotowywanie posiłków, podawanie ich powódce, dowożenie powódki do lekarza. Przez pierwsze trzy tygodnie powódka przemieszczała się po domu przesuwając się na rękach, potem z chwilą zaopatrzenia się w wózek inwalidzki korzystała z tego wózka do połowy grudnia 2008 roku. Szczególnie uciążliwe były wyjścia do lekarza, gdy zmuszona była zsuwać się po schodach, z drugiego piętra (bez windy), gdzie mieszka, aby wyjść z klatki. Przez 6 tygodni od opuszczenia szpitala (od dnia 1 października 2008 roku do dnia 11 listopada 2008 roku) powódka wymagała codziennej opieki i pomocy przez 6 godzin dziennie. Po tym okresie powódka wymagała już mniejszej opieki, w wymiarze 2-3 godzin dziennie przez 18 miesięcy. W połowie grudnia 2008 roku pełny gips goleniowy został zastąpiony łuską gipsową i wówczas powódka rozpoczęła chodzenie przy pomocy dwóch kul, a po dwóch miesiącach przy pomocy jednej kuli. W dniu 13 lutego 20109 roku nastąpiło zdjęcie gipsu.

Sąd ustalił, że w związku z wypadkiem w okresie do 6 tygodni powódka doznawała cierpień o znacznym nasileniu, co związane było z samym wypadkiem, z wielomiejscowymi obrażeniami, koniecznością badań diagnostycznych, leczenia operacyjnego. Po tym okresie do 9 miesięcy cierpienia powódki były miernie nasilone i wiązały się z koniecznością okresowych wizyt lekarskich, leczenia rehabilitacyjnego. W następnym czasie, do chwili obecnej cierpienia te należy uznać za nieznacznie nasilone związane z dolegliwościami bólowymi stawu skokowego podczas chodzenia oraz niewydolnością chodu. Obecnie u powódki stwierdzono niestabilność przyśrodkową lewego stawu skokowego z koślawością lewej pięty, chód powódki jest niewydolny, porusz się z pomocą laski. Aktualnie na skutek wypadku występują u powódki ograniczenia związane z koniecznością wykonywania czynności życia codziennego i pracy w pozycji stającej i wymagającej chodzenia, zwłaszcza po nierównym terenie, po schodach, drabinie. Rokowania poprawy stanu zdrowia są umiarkowanie korzystne, zależne od stosowanego leczenia rehabilitacyjnego oraz przeciążenia lewego stawu skokowego. Z powodu wadliwie wygojonego złamania nie można wykluczyć powstania u powódki wczesnych zmian zwyrodnieniowych stawu skokowego lewego. Powódka wymaga okresowego leczenia rehabilitacyjnego w okresie nasilenia dolegliwości. Do chodzenia powódka wymaga stałego zaopatrzenia stabilizującego lewy staw skokowy. Z powodu ograniczenia ruchomości stawu skokowego powódka od dnia wypadku nie może wykonywać czynności zawodowych wymagających długiego chodzenia, stania, pracy fizycznej. W związku z trwałym deficytem ruchomości powódka może unikać biegania, tańca oraz dłuższych spacerów. Długotrwały uszczerbek na zdrowiu powódki w związku z wypadkiem wynosi 10 %.

Sąd ustalił, że w dniu wypadku powódka pracowała w szkole jako woźna. Z uwagi na odniesione obrażenia zmuszona została do zaprzestania pracy, przez pół roku przebywała na zwolnieniu lekarskim, następnie przez rok pobierała świadczenie rehabilitacyjne. Orzeczeniem lekarza orzecznika ZUS z dnia 1 lutego 2010 roku została uznana za częściowo niezdolną do pracy do dnia 28 lutego 2011 roku. Obecnie powódka w dalszym ciągu ma orzeczoną niezdolność do pracy do lipca 2014 roku.

Sąd ustalił, że powódka odczuwa skutki wypadku z dnia 18 września 2008 roku do dnia dzisiejszego, nie odzyskała sprawności i stanu zdrowia sprzed wypadku. W dalszym ciągu doznaje znacznego ograniczenia ruchomości i niewydolności lewego stawu skokowego, uskarża się na ból i obrzęk lewej stopy i kostki, ból kręgosłupa pojawiający się podczas dłuższego chodzeni lub stania. U powódki utrzymują się zaburzenia lękowe i depresyjne. Od wypadku z uwagi na stan zdrowia pozostaje bez zatrudnienia.

Sąd ustalił, że sprawca wypadku był ubezpieczony w zakresie odpowiedzialności cywilnej u pozwanego, co potwierdzała polisa (...). W dniu 24 lutego 2009 roku powódka dokonała zgłoszenia szkody w pozwanym Towarzystwie. Pozwany w toku postępowania likwidacyjnego pismem z dnia 23 marca 2009 roku i pismem z dnia 16 czerwca 2009 roku przyznał powódce łącznie 25000 zł tytułem zadośćuczynienia oraz 1036 złotych tytułem zwrotu kosztów osób trzecich.

Sąd Rejonowy wskazał dowody, na podstawie których dokonał ustaleń faktycznych, oraz przedstawił swoje stanowisko w zakresie oceny tych dowodów.

Sąd Rejonowy wyjaśnił podstawę prawną rozstrzygnięcia.

Sąd wskazał, że powódka domagała się tytułem zadośćuczynienia kwoty 25000 zł z odsetkami ustawowymi od dnia wniesienia pozwu do dnia zapłaty.

Sąd Rejonowy wskazał, że przy określeniu wysokości zadośćuczynienia przede wszystkim miał na względzie, iż naruszeniu uległo zdrowie powódki. W dacie zdarzenia powódka była osoba sprawną, natomiast obecnie pomimo upływu prawie 6 lat od zdarzenia, jest osobą niesprawną fizycznie, podlegającą ograniczeniom ruchowym, co jest szczególnie uciążliwe w codziennych czynnościach. Co więcej, jej stan zdrowia po wypadku spowodował, że zaprzestała wykonywania pracy, a w świetle opinii biegłego nie może wykonywać czynności zawodowych wymagających długiego chodzenia, stania, pracy fizycznej (dotychczas pracowała jako woźna). Uszkodzenie ciała, jakiego doznała powódka, wymagało podjęcia leczenia, pobytu w szpitalu, zabiegu operacyjnego, następnie długotrwałego leczenia i rehabilitacji. W początkowym okresie, do połowy grudnia 2008 roku, powódka nie była w stanie samodzielnie się poruszać, uniemożliwiało jej to założenie pełnego gipsu goleniowego. Z trudnością (przesuwając się na rękach, po meblach) wykonywała czynności toalety, konieczna jej była przy tym pomoc. Każda wizyta u lekarza to była konieczność pokonania dwóch pięter schodów. Stan ten stopniowo poprawiał się od połowy grudnia 2008 roku, po zdjęciu pełnego gipsu goleniowego. Nadal jednak powódka wymagała pomocy i opieki. Dodatkowo po wypadku powódka zaczęła odczuwać lęki, jej nastrój uległ obniżeniu, pojawiły się bóle i zawroty głowy, duszności. Powódka w związku z tym zmuszona była podjąć leczenie psychiatryczne, które trwa do dzisiaj. Dodatkowo po wypadku orzeczono jej niezdolność do pracy, obecnie z terminem do lipca 2014 roku. Wszystko to powodowało cierpienia powódki, wzmagało poczucie jej krzywdy, radykalnie zmieniło jej życie. Doznane podczas wypadku uszkodzenie lewego stawu skokowego spowodowało powstanie u powódki uszczerbku na zdrowiu w postaci ograniczenia wydolności organizmu o charakterze trwałym. Aktualnie na skutek wypadku występują u powódki ograniczenia związane z koniecznością wykonywania czynności życia codziennego i pracy w pozycji stającej i wymagającej chodzenia zwłaszcza po nierównym terenie, po schodach, drabinie. Rokowania poprawy stanu zdrowia są umiarkowanie korzystne, zależne od stosowanego leczenia rehabilitacyjnego oraz przeciążenia lewego stawu skokowego. Powódka wymaga okresowego leczenia rehabilitacyjnego w okresie nasilenia dolegliwości. Do chodzenia powódka wymaga stałego zaopatrzenia stabilizującego lewy staw skokowy.

Sąd uznał, że wypłacone w toku postępowania likwidacyjnego zadośćuczynienie w kwocie 25000 zł stanowi naprawienie poniesionej przez powódkę ujawnionej szkody niemajątkowej, wyrażającej się w krzywdzie w postaci jej cierpień fizycznych, ograniczeniach odczuwanych do dnia dzisiejszego. Zdaniem Sądu Rejonowego adekwatne do krzywdy powódki, ocenianej na dzień wyrokowania, będzie zadośćuczynienie łącznie w kwocie 37000 zł. Mając zatem na uwadze, że pozwany wypłacił powódce 25000 zł z tytułu zadośćuczynienia, Sąd uznał żądanie powódki za zasadne co do kwoty 12000 zł. Kwota 37000 zł będzie stanowiła dla powódki odczuwalną wartość ekonomiczną, jest dostosowana do aktualnych stosunków majątkowych społeczeństwa i w żadnej mierze nie będzie prowadzić do wzbogacenia się poszkodowanej. Zadośćuczynienie ma charakter kompensacyjny, ale jego wysokość nie powinna być nadmierna i oderwana od aktualnych stosunków majątkowych społeczeństwa. W powyższym stanie Sąd Rejonowy zasądził od pozwanego na rzecz powódki kwotę 12000 zł tytułem zadośćuczynienia, oddalając powództwo ponad tę kwotę.

Sąd Rejonowy wskazał, że nie uwzględnił żądania pozwu w zakresie odsetek ustawowych kwoty zadośćuczynienia od dnia 18 grudnia 2009 roku, co spowodowało oddalenie powództwa także w tym zakresie. W przedmiocie odsetek należnych od przyznanego zadośćuczynienia Sąd orzekł zgodnie ze stanowiskiem Sądu Najwyższego wyrażonym w wyroku z dnia 30 października 2003 roku, IV CK 130/02, w którym przyjęto, że w razie ustalenia wysokości zadośćuczynienia według stanu rzeczy istniejącego w chwili zamknięcia rozprawy uzasadnione jest przyznanie odsetek dopiero od chwili wyrokowania. Wobec powyższego Sąd zasadził przyznaną kwotę 12000 zł tytułem zadośćuczynienia z odsetkami ustawowymi od dnia 23 maja 2014 roku, to jest od dnia ogłoszenia wyroku w sprawie.

Sąd Rejonowy przytoczył treść przepisu art. 444 § 2 k.c. i wyjaśnił, że zwiększone potrzeby powódki obejmują koszty wizyt u psychiatry oraz koszty leków. W tej kwestii Sąd podzielił opinie biegłego psychiatry o zasadności leczenia, w tym farmakoterapii. Z uwagi na powyższe Sąd uznał za zasadne przyznanie powódce renty w łącznej kwocie 2760 zł za okres od lipca 2010 roku do maja 2014 roku, przyjmując w tym okresie koszt zakupu leków w wysokości 30 zł miesięcznie (to jest 47 miesięcy x 30 zł = 1410 zł) oraz koszt wizyt u psychiatry (9 wizyt x 150 zł = 1 350 zł). Natomiast renta od czerwca 2014 roku ustalona została na kwotę 130 zł miesięcznie, według tych samych zasad, to znaczy przyjmując koszt zakupu leków w wysokości 30 zł miesięcznie oraz wizytę u psychiatry raz na 1,5 miesiąca.

Sąd uznał za częściowo uzasadnione żądanie odszkodowawcze powódki co do zwrotu kosztów opieki. Zdaniem Sądu powódka udowodniła, że wymagała opieki i pomocy w czynnościach, które przed wypadkiem wykonywała samodzielnie, w okresie od 1 października 2008 roku do 15 lutego 2009 roku. Zgodnie jednak z opinią biegłego z zakresu chirurgii urazowej, ortopedii i rehabilitacji medycznej Z. K. wymiar tej opieki i zastępstwa wynosił początkowo 6 godzin dziennie przez 6 tygodni, a po tym okresie 3 godziny dziennie przez 18 miesięcy. Tym samym zasadne było przyznanie z tego tytułu kwoty 3824 zł.

Jako podstawę prawną rozstrzygnięcia o kosztach postępowania Sąd Rejonowy wskazał przepis art. 100 zd. 1 k.p.c.

Na podstawie art. 83 ust. 2 i art. 113 ust. 1 ustawy z dnia 28 lipca 2005 roku o kosztach sądowych w sprawach cywilnych Sąd nakazał pobrać od pozwanego na rzecz Skarbu Państwa kwotę 1972,73 zł, odpowiednio do zastosowanej zasady rozstrzygnięcia o kosztach procesu (art. 100 zd. 2. k.p.c.). Natomiast co do pozostałej kwoty wydatków, która obciążałaby powódkę, Sąd orzekł na podstawie art. 113 ust. 4 ustawy z dnia 28 lipca 2005 roku.

*

Od wyroku z dnia 23 maja 2014 roku apelację wniosła Z. R., zaskarżając wyrok w części oddalającej powództwo o zapłatę:

a) kwoty 13000 zł tytułem zadośćuczynienia z odsetkami ustawowymi od dnia 18 grudnia 2009 roku do dnia zapłaty,

b) odsetek ustawowych od zasądzonej w wyroku kwoty 12000 zł tytułem

zadośćuczynienia, za okres od dnia 18 grudnia 2009 roku do 22 maja 2014 roku,

oraz w części obejmującej rozstrzygnięcie zawarte w punkcie III wyroku.

Powódka zarzuciła „naruszenie przepisów prawa materialnego tj.:

1. niewłaściwe zastosowanie art. 445 § 1 kodeksu cywilnego w związku z art. 444 § 1 kodeksu cywilnego przez przyjęcie, że kwota odpowiedniego zadośćuczynienia za krzywdę doznaną przez powódkę wynosi łącznie 37 000 zł, co jest kwotą niewspółmiernie nieodpowiednią, rażąco niską w stosunku do doznanej przez powódkę krzywdy;

2. niewłaściwe zastosowanie art. 481 § 1 kodeksu cywilnego oraz niezastosowanie art. art. 14 ust 1 ustawy z dnia 22 maja 2003 r. o ubezpieczeniach obowiązkowych, Ubezpieczeniowym Funduszu Gwarancyjnym i Polskim Biurze Ubezpieczycieli Komunikacyjnych skutkujące zasądzeniem odsetek ustawowych od zasądzonej kwoty zadośćuczynienia od 23 maja 2014 r. tj. od dnia wyrokowania”.

Powódka wniosła o:

„1. Zmianę zaskarżonego wyroku i podwyższenie zasądzonej od pozwanego Towarzystwa (...) Spółki Akcyjnej w W. na rzecz powódki Z. R. w pkt I a) kwoty 12 000 zł tytułem zadośćuczynienia pieniężnego za doznaną krzywdę do kwoty 25 000 zł z ustawowymi odsetkami od 1 8 grudnia 2009 roku do dnia zapłaty;

2. Zmianę zaskarżonego wyroku w punkcie III i zasądzenie od pozwanego na rzecz powódki kosztów postępowania według norm przepisanych stosownie do zakresu zmiany wyroku;

(…)

3. Zasądzenie od pozwanego na rzecz powódki kosztów postępowania apelacyjnego według norm przepisanych” (k. 378-383).

*

W odpowiedzi na apelację pozwany, reprezentowany przez pełnomocnika, wniósł o oddalenie apelacji powódki w całości oraz o zasadzenie od powódki na rzecz pozwanego kosztów postępowania apelacyjnego, w tym kosztów zastępstwa procesowego według norm przepisanych (k. 390-392).

*

Sąd Okręgowy zważył co następuje:

Apelacja powódki jest zasadna tylko częściowo.

Uzasadniony jest zarzut naruszenia przez Sąd pierwszej instancji przepisu art. 481 § 1 k.c. przez jego niewłaściwe zastosowanie oraz naruszenie przepisu art. 14 ust. 1 ustawy z dnia 22 maja 2003 roku o ubezpieczeniach obowiązkowych, Ubezpieczeniowym Funduszu Gwarancyjnym i Polskim Biurze Ubezpieczycieli Komunikacyjnych przez jego niezastosowanie.

Przepis art. 14 ust. 1 ustawy z dnia 22 maja 2003 roku stanowi, że zakład ubezpieczeń wypłaca odszkodowanie w terminie 30 dni licząc od dnia złożenia przez poszkodowanego lub uprawnionego zawiadomienia o szkodzie.

Powołany przepis określa zasadniczy termin, w jakim powinno zostać wypłacone świadczenie ubezpieczeniowe z tytułu ubezpieczenia odpowiedzialności cywilnej posiadaczy mechanicznych środków komunikacji.

Od zasady wskazanej w powołanym przepisie występują wyjątki. W sposób wyraźny wyjątki te określa przepis art. 14 ust. 2 ustawy z dnia 22 maja 2003 roku o ubezpieczeniach obowiązkowych, Ubezpieczeniowym Funduszu Gwarancyjnym i Polskim Biurze Ubezpieczycieli Komunikacyjnych.

Wyjątki od zasady wskazanej w art. 14 ust. 1 ustawy mogą również wynikać z zasad orzekania o odszkodowaniu za szkodę majątkową lub zadośćuczynieniu za krzywdę, wynikających z przepisów Kodeksu cywilnego.

Pierwszy wyjątek może wynikać z zastosowania przez sąd wynikającej z przepisu art. 363 § 2 k.c. zasady ustalenia odszkodowania według cen z daty ustalenia odszkodowania.

Przepis art. 363 § 2 k.c. stanowi, że jeżeli naprawienie szkody ma nastąpić w pieniądzu, wysokość odszkodowania powinna być ustalona według cen z daty ustalenia odszkodowania, chyba że szczególne okoliczności wymagają przyjęcia za podstawę cen istniejących w innej chwili.

Powołany przepis powinien mieć zastosowanie wówczas, jeżeli pomiędzy chwilą powstania szkody a chwilą ustalenia odszkodowania nastąpiła znacząca zmiana siły nabywczej pieniądza, skutkująca tym, że wysokość odszkodowania ustalona według cen na chwilę powstania szkody byłaby istotnie niższa niż według cen na chwilę ustalenia odszkodowania.

Przepis art. 363 § 2 k.c. dotyczy naprawienia zarówno szkody majątkowej, jak i szkody niemajątkowej.

W aktualnej rzeczywistości ekonomicznej, w której na przestrzeni szeregu kolejnych lat stopień spadku siły nabywczej pieniądza nie jest istotny, a w ostatnim czasie występują nawet zjawiska deflacyjne, częstym zjawiskiem jest sytuacja, w której wysokość odszkodowania ustalona według cen z chwili powstania szkody nie będzie odbiegać od wysokości odszkodowania ustalonej według cen z chwili orzekania.

Z taką właśnie sytuacją mamy do czynienia w rozpoznawanej sprawie. Wysokość należnego powódce świadczenia ubezpieczeniowego odpowiadającego zadośćuczynieniu za krzywdę byłaby w rozpoznawanej sprawie taka sama, gdyby ustalać ją według „cen” z chwili, na jaką żądanie zapłaty zadośćuczynienia powinno być wypłacone przez ubezpieczyciela w terminie określonym w art. 14 ust. 1 ustawy z dnia 22 maja 2003 roku oraz według cen z chwili orzekania.

W takim wypadku do oznaczenia terminu spełnienia świadczenia ubezpieczeniowego powinien mieć zastosowanie przepis ogólny, a mianowicie przepis art. 14 ust. 1 ustawy z dnia 22 maja 2003 roku.

Drugi wyjątek od zasady wskazanej w art. 14 ust. 1 ustawy z dnia 22 maja 2003 roku może wynikać ze specyfiki zadośćuczynienia, jako świadczenia mającego rekompensować szkodę niemajątkową, oraz z zasad orzekania o zadośćuczynieniu. Krzywda, czyli szkoda niemajątkowa, nie ma precyzyjnie określonych granic, według których można byłoby oznaczyć jej zakres. Dotyczy to w szczególności granic czasowych. Możliwe są zatem sytuacje, w których w dacie ustalenia zadośćuczynienia osoba pokrzywdzona już nie odczuwa krzywdy (obiektywnie i subiektywnie), jak również sytuacje, w których zjawisko krzywdy nie zakończyło się (obiektywnie i subiektywnie), a nawet wiadomo, że będzie towarzyszyło osobie pokrzywdzonej do końca życia.

Jeżeli do określenia rozmiarów krzywdy, także na przyszłość, obiektywnie wystarczające są okoliczności faktyczne (uszkodzenie ciała lub rozstrój zdrowia) istniejące na chwilę zakończenia okresu, o którym mowa w art. 14 ust. 1 ustawy z dnia 22 maja 2003 roku, albo też dające się na ten moment obiektywnie przewidzieć na przyszłość, to terminem spełnienia świadczenia ubezpieczeniowego powinien być termin, o którym mowa w art. 14 ust. 1 tej ustawy, chyba że w konkretnym wypadku zachodzą okoliczności uzasadniające zastosowanie przepisu art. 363 § 2 (część wstępna) k.c.

W rozpoznawanej sprawie możliwe było ustalenie rozmiarów krzywdy na datę 17 grudnia 2009 roku. W późniejszym okresie nie wystąpiły istotne okoliczności, które miałyby wpływ na zwiększenie rozmiarów tej krzywdy (na przykład dodatkowe zabiegi medyczne, nowe dolegliwości, itp.), a których nie można było przewidzieć.

Należy zatem przyjąć, że już w dniu 18 grudnia 2009 roku pozwany pozostawał w opóźnieniu świadczenia ubezpieczeniowego w zakresie kwoty 12000 zł, zasądzonej przez Sąd pierwszej instancji. Z. R. zgłosiła żądanie dodatkowego zadośćuczynienia w piśmie doręczonym ubezpieczycielowi w dniu 17 listopada 2009 roku (akta szkody). Termin 30 dni do spełnienia świadczenia z tego tytułu upłynął zatem z dniem 17 grudnia 2009 roku.

Mając na uwadze powyższe rozważania, na podstawie art. 386 § 1 k.p.c. Sąd Okręgowy zmienił częściowo zaskarżony wyrok w punkcie II w ten sposób, że zasądził dodatkowo od Towarzystwa (...) Spółki Akcyjnej z siedzibą w W. na rzecz Z. R. odsetki ustawowe od kwoty 12000 zł za okres od dnia 18 grudnia 2009 roku do dnia 22 maja 2014 roku.

Podstawę prawną zasądzenia odsetek za opóźnienie stanowią przepisy art. 481 § 1 i 2 k.p.c.

*

W pozostałym zakresie apelacja powódki jest bezzasadna i w związku z tym podlega oddaleniu na podstawie art. 385 k.p.c.

Sąd Rejonowy prawidłowo zastosował przepisy art. 445 § 1 k.c. w zw. z art. 444 k.c., określając wysokość należnego powódce świadczenia ubezpieczeniowego odpowiadającego zadośćuczynieniu za krzywdę na kwotę 37000 zł.

Sąd Rejonowy wyczerpująco uzasadnił swoje stanowisko w kwestii określenia wysokości świadczenia ubezpieczeniowego należnego powódce.

Prawidłowo ustalone przez Sąd Rejonowy okoliczności faktyczne dotyczące następstw wypadku dla zdrowia powódki, przebiegu procesu leczenia i inne okoliczności uzasadniające przyjęcie, że powódka doznała krzywdy i wpływające na określenie wysokości zadośćuczynienia, nie pozwalają na przyjęcie, że odpowiednia kwota zadośćuczynienia powinna być określona na wyższym poziomie niż 37000 zł.

Szczegółowe omówienie podniesionego w apelacji zarzutu naruszenia przepisów art. 445 § 1 k.c. w zw. z art. 444 k.c. musiałoby sprowadzać się do powtórzenia argumentacji Sądu pierwszej instancji.

*

Na podstawie art. 102 k.p.c. w zw. z art. 391 § 1 k.p.c. Sąd Okręgowy nie obciążył Z. R. kosztami postępowania odwoławczego poniesionymi przez Towarzystwo (...) Spółkę Akcyjną z siedzibą w W..

W związku z tym, że apelacja powódki została uwzględniona częściowo, o kosztach postępowania odwoławczego należałoby orzec co do zasady na podstawie art. 100 zd. 1 k.p.c. w zw. z art. 391 § 1 k.p.c. Wynik stosunkowego rozdzielenia kosztów byłby tego rodzaju, że powódka miałaby obowiązek zwrócić pozwanemu kwotę kilkuset złotych tytułem zwrotu kosztów. Biorąc jednak pod uwagę sytuację majątkową i osobistą powódki, prawidłowo ustaloną przez Sąd pierwszej instancji, Sąd Rejonowy uznał, że nie należy obciążać powódki kosztami postępowania odwoławczego.

Dodatkowo należy wskazać, że wniesione przez powódkę powództwo, jak również apelacja, zostały częściowo uwzględnione. Nie były zatem co do zasady oczywiście bezzasadne.

*

Na podstawie art. 113 ust. 1 ustawy o kosztach sądowych w sprawach cywilnych w zw. z art. 100 zd. 1 k.p.c. i w zw. z art. 391 § 1 k.p.c. Sąd Okręgowy nakazał pobrać od Towarzystwa (...) Spółki Akcyjnej z siedzibą w W. na rzecz Skarbu Państwa – Sądu Rejonowego Lublin-Zachód w Lublinie kwotę 249 zł tytułem części nieuiszczonej opłaty od apelacji.

W związku z tym, że apelacja powódki została częściowo uwzględniona, Sąd Okręgowy nakazał pobranie od pozwanego części opłaty nieuiszczonej przez powódkę, proporcjonalnie do stopnia, w jakim apelacja została uwzględniona, czyli do stopnia, w jakim pozwany przegrał sprawę w drugiej instancji.

Stopień ten należało określić biorąc pod uwagę również wartość żądania z tytułu odsetek, zaskarżonego przez powódkę, i wartość żądania z tego tytułu uwzględnionego przez Sąd Okręgowy.

Żądanie powódki zostało uwzględnione przez Sąd Okręgowy w zakresie kwoty 6911,01 zł, która stanowi wartość odsetek od kwoty 12000 zł za okres od dnia 18 grudnia 2009 roku do dnia 22 maja 2014 roku.

Całe żądanie objęte zaskarżeniem miało wartość 27402,57 zł. Na kwotę tę składały się następujące pozycje:

a) 6911,01 zł – wartość odsetek od kwoty 12000 zł za okres od dnia 18 grudnia 2009 roku do dnia 22 maja 2014 roku;

b) 13000 zł – wartość dodatkowego zadośćuczynienia;

c) 7491,56 zł – wartość odsetek od kwoty 13000 zł za okres od dnia 18 grudnia 2009 roku do dnia 23 maja 2014 roku1.

Pozwany przegrał zatem sprawę w drugiej instancji w 0,25 części.

6911,01 zł : 27397,94 zł = 0,25 zł

Część nieuiszczonej opłaty od apelacji obciążająca pozwanego wynosi 249 zł.

996 zł · 0,25 = 249 zł

*

Na podstawie art. 113 ust. 4 ustawy o kosztach sądowych w sprawach cywilnych Sąd Okręgowy przejął na rachunek Skarbu Państwa pozostałą część nieuiszczonej opłaty od apelacji.

Biorąc pod uwagę sytuację osobistą i majątkową powódki, Sąd Okręgowy uznał, że zachodzi szczególnie uzasadniony wypadek pozwalający na odstąpienie od ściągnięcia części opłaty nieobciążającej pozwanego z roszczenia zasądzonego na rzecz powódki.

*

Z tych wszystkich względów i na podstawie powołanych wyżej przepisów Sąd Okręgowy orzekł jak w sentencji wyroku.

1 Dzień wydania wyroku przez Sąd pierwszej instancji.