Portal Orzeczeń Sądu Okręgowego w Lublinie

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 14 grudnia 2017 roku

Sąd Okręgowy w Lublinie II Wydział Cywilny Odwoławczy w składzie:

Przewodniczący Sędzia Sądu Okręgowego Dariusz Iskra (sprawozdawca)
Sędziowie: Sędzia Sądu Okręgowego Marta Postulska-Siwek

Sędzia Sądu Okręgowego Dorota Modrzewska-Smyk

Protokolant Protokolant Beata Prokop

po rozpoznaniu w dniu 14 grudnia 2017 roku w Lublinie, na rozprawie

sprawy z powództwa M. W.

przeciwko B. (...) Spółce (...) z siedzibą w R.

o zapłatę kwoty 30000 zł z odsetkami ustawowymi od dnia 18 lipca 2012 roku

do dnia zapłaty oraz kwoty 2414,34 zł z odsetkami ustawowymi od dnia 3

sierpnia 2013 roku do dnia zapłaty

na skutek apelacji pozwanego od wyroku Sądu Rejonowego Lublin-Zachód w Lublinie z dnia 26 kwietnia 2017 roku, sygn. akt I C 1468/15

I. oddala apelację;

II. zasądza od B. (...) Spółki (...) z siedzibą w
R. na rzecz M. W. kwotę 455,20 zł (czterysta pięćdziesiąt pięć

złotych dwadzieścia groszy) tytułem zwrotu kosztów postępowania odwoławczego.

Marta Postulska-Siwek

Dariusz Iskra

Dorota Modrzewska-Smyk

Sygn. akt II Ca 709/17

UZASADNIENIE

W pozwie z dnia 12 października 2015 roku, wniesionym do Sądu Rejonowego Lublin-Wschód w Lublinie z siedzibą w Świdniku w dniu 13 października 2015 roku, powódka – M. W., reprezentowana przez pełnomocnika, wniosła o zasądzenie od pozwanego (...) Company SE z siedzibą w R.:

1. kwoty 30000 zł tytułem zadośćuczynienia odsetkami z ustawowymi od dnia 18 lipca 2012 roku do dnia zapłaty,

2. kwoty 2414,34 zł tytułem zwrotu kosztów leczenia z odsetkami ustawowymi od dnia 3 sierpnia 2013 roku do dnia zapłaty,

3. kwoty 3280 zł tytułem kosztów opieki z odsetkami ustawowymi od dnia 3 sierpnia 2013 roku do dnia zapłaty

oraz zasądzenie od pozwanego na rzecz powoda kosztów procesu.

W uzasadnieniu pozwu powódka wskazała, że w dniu 29 września 2011 roku została poszkodowana w wyniku wypadku komunikacyjnego. Sprawca wypadku ubezpieczony był w zakresie odpowiedzialności cywilnej u pozwanego ubezpieczyciela. W wyniku wypadku powódka doznała urazu wielonarządowego – złamania kości udowej prawej, złamania kości udowej lewej, urazu twarzoczaszki, wstrząśnienia mózgu, odmy opłucnej prawostronnej. Bezpośrednio po wypadku powódka została przewieziona do Szpitala (...) w L., gdzie była hospitalizowana do dnia 18 października 2011 roku. Dalsze leczenie kontynuowała w poradni przyklinicznej. Konsekwencją odniesionych obrażeń były dolegliwości bólowe i ograniczenie funkcjonowania. Powódka przez pierwsze tygodnie rekonwalescencji wymagała pomocy innych osób w wykonywaniu czynności życia codziennego. Pomimo leczenia i rehabilitacji powódka nie odzyskała pełnej sprawności i stanu zdrowia sprzed wypadku. Z osoby z osoby energicznej z prowadzącej aktywny tryb życia stała się apatyczna i obolała. Powódka podała, że powiadomiła pozwanego o szkodzie, ten zaś po przeprowadzeniu postępowania likwidacyjnego wypłacił jej kwotę 22136,40 zł tytułem zadośćuczynienia, kwotę 149,95 zł tytułem zwrotu kosztów leczenia, kwotę 2880 zł tytułem zwrotu kosztów opieki i kwotę 200 zł jako odszkodowanie za zniszczone rzeczy (k. 2 -9).

*

W odpowiedzi na pozew pozwany, reprezentowany przez pełnomocnika, wniósł o oddalenie powództwa w całości i zasądzenie zwrotu kosztów postępowania, w tym kosztów zastępstwa procesowego (k. 26 -31).

W dalszym toku postępowania stanowiska stron nie uległy zmianie.

*

Wyrokiem z dnia 26 kwietnia 2017 roku Sąd Rejonowy Lublin-Wschód w Lublinie z siedzibą w Świdniku:

1. zasądził od (...) Company SE z siedzibą w R. na rzecz M. S. (2) kwotę 30000 zł z odsetkami ustawowymi od dnia 18 lipca 2012 roku do dnia 31 grudnia 2015 roku i z odsetkami ustawowymi za opóźnienie od dnia 1 stycznia 2016 roku do dnia zapłaty;

2. zasądził (...) Company SE z siedzibą w R. na rzecz M. S. (2) kwotę 2040 zł tytułem odszkodowania z odsetkami ustawowymi „od dnia 18 lipca 2014 roku do dnia 3 sierpnia 2013 roku i odsetkami ustawowymi za opóźnienie od dnia 1 stycznia 2016 roku do dnia zapłaty”,

3. oddalił powództwo w pozostałej części;

4. obciążył kosztami procesu (...) Company SE z siedzibą w R. w części wynoszącej 90%, a M. S. (2) w części wynoszącej 10% (k. 204), pozostawiając szczegółowe wyliczenie referendarzowi sądowemu.

W uzasadnieniu wyroku Sąd Rejonowy ustalił, że w dniu 24 września 2011 roku w miejscowości W. doszło do wypadku komunikacyjnego. Sprawca wypadku, kierujący pojazdem marki N. (...) o numerze rejestracyjnym (...), nie zachował należytej ostrożności i nie dostosował swoich umiejętności kierowania pojazdem do warunków na drodze, w wyniku czego zjechał z drogi i uderzył w przydrożne drzewo. Pasażerką pojazdu była M. W.. Pojazd sprawcy wypadku ubezpieczony był w zakresie odpowiedzialności cywilnej u pozwanego.

Sąd Rejonowy ustalił, że na miejsce zdarzenia została wezwana Karetka Pogotowia, która przewiozła powódkę na Szpitalny Oddział Ratunkowy (...) Publicznego Szpitala (...) w L.. Po przeprowadzeniu diagnostyki rozpoznano złamanie prawej kości udowej, wieloodłamowe złamanie lewej kości udowej, uraz twarzoczaszki. Powódka została przyjęta do Kliniki (...), gdzie była hospitalizowana w okresie od dnia 24 września 2011 do dnia 18 października 2011 roku. W dniu 7 października 2011 roku zastosowano leczenie operacyjne obu złamanych kończyn dolnych. W dniu 18 października 2011 roku powódkę wypisano do domu z zaleceniem chodzenia z kulami łokciowymi i kontrolą za 4 tygodnie. Zastosowano leczenie bezgipsowe.

Sąd ustalił, że powódka była ponownie hospitalizowana w Klinice (...) w L. w dniach od 3 lipca 2013 roku do dnia 8 lipca 2013 roku. Stwierdzono wówczas wygojenie złamania obu kości udowych i w dniu 4 lipca 2013 roku usunięto materiał zespalający z obu ud. Zalecono chodzenie z pomocą lasek łokciowych i kontrolę w Poradni Przyklinicznej. Leczenie zakończono w czerwcu 2014 roku po przeprowadzeniu rehabilitacji.

Sąd Rejonowy ustalił, że w dniu 19 marca 2014 roku Powiatowy Zespół do Spraw Orzekania o Niepełnosprawności zaliczył powódkę do lekkiego stopnia niepełnosprawności do dnia 31 marca 2017 roku.

Powódka w dacie zdarzenia była pełnoletnia i nie dopełniła formalności związanych ze zgłoszeniem do ubezpieczenia zdrowotnego. W dniu wypadku nie podlegała ubezpieczeniu zdrowotnemu. Powódka wobec braku ubezpieczenia zapłaciła kwotę 4828,68 zł tytułem zwrotu kosztów pobytu w Klinice (...) w okresie od dnia 24 września do dnia 18 października 2011 roku. Pozwany zwrócił powódce połowę powyższej w kwoty.

Sąd Rejonowy ustalił, że w wyniku wypadku komunikacyjnego z dnia 24 września 2011 roku powódka doznała złamania prawej kości udowej, wieloodłamowego złamania lewej kości udowej, urazu twarzoczaszki, wstrząśnienia mózgu, odmy opłucnej prawostronnej. Odma opłucnowa prawostronna nie była drenowana. Wchłonęła się samoistnie. W związku z doznanymi urazami powódka odczuwała cierpienia dużego stopnia przez okres pierwszych 8 tygodni od dnia zdarzenia. Dolegliwości te związane były z wykonywanymi zabiegami operacyjnymi, koniecznością poruszania się przy pomocy kul łokciowych, brakiem możliwości swobodnego przemieszczania się (szczególnie poza domem) oraz bolesną rehabilitacją. Pomoc osób drugich wskazana była przez cztery miesiące (średnio 4 godziny dziennie) i dotyczyła dowozu do szkoły, asekuracji w trakcie transportu do lekarzy, sprzątania, zakupów, toalety, załatwiania spraw poza domem, ubierania się. Ciężar opieki nad powódką przejęli siostra i ojciec powódki.

Sąd Rejonowy ustalił, że aktualnie powódka nie wymaga opieki innej osoby. Nadal okresowo odczuwa dolegliwości bólowe niewielkiego stopnia. W następstwie doznanych urazów u powódki nastąpiło skrócenie kończyny dolnej lewej o 2 cm i rotacja wewnętrzna kończyny dolnej prawej (zawadzanie stopą prawą o stopę lewą).

Sąd Rejonowy ustalił, że obecnie powódka nie rehabilituje się i nie leczy specjalistycznie. Leczenie zostało zakończone w czerwcu 2014 roku. Powódka nie wymaga zakupu sprzętu rehabilitacyjnego. Jej sprawność lokomocyjna jest wystarczająca, aby samodzielnie wykonywać czynności życia codziennego i zarobkować, nie wymaga opieki osoby drugiej. W wyniku leczenia uzyskano pełny zrost kostny, usunięto zespolenia.

Sąd Rejonowy ustalił, że po obrażeniach doznanych w wypadku pozostały blizny.

Sąd ustalił, że uraz złamania prawej kości udowej skutkował u powódki trwałym uszczerbkiem na zdrowiu w wysokości 15%, uraz wieloodłamowego złamania lewej kości udowej skutkował u powódki trwałym uszczerbkiem na zdrowiu w wysokości 15%, zaś uraz wstrząśnienia mózgu skutkował trwałym uszczerbkiem na zdrowiu w wysokości 5%. Pozostałe urazy doznane przez powódkę z ortopedycznego punktu widzenia nie kwalifikują się jako uszczerbek na zdrowiu. W opinii biegłego z zakresu chirurgii plastycznej bezwłosa blizna na skalpie powódki powoduje trwały uszczerbek na zdrowiu w wysokości 1%, zaś blizny twarzy powódki powodują u niej trwały uszczerbek na zdrowiu w wysokości 1%. Pozostałe urazy doznane przez powódkę nie kwalifikują się jako uszczerbek na zdrowiu.

Sąd Rejonowy ustalił, że rokowania dotyczące konieczności dalszego leczenia są dobre. Powódka nie wymaga leczenia ortopedycznego ani rehabilitacji. Również sama powódka nie rehabilituje się. Nie leczy się specjalistycznie. Stwierdzone przez biegłego z zakresu ortopedii ograniczenia są trwałe i nie należy spodziewać się poprawy. Doszło do naruszenia struktur anatomicznych kończyn dolnych. Złamane kości zrosły się, ale zrost kostny nie jest automatycznie „powrotem” do stanu przed zdarzeniem.

Przed wypadkiem M. W. nie leczyła się i nie odczuwała żadnych dolegliwości bólowych. Była osobą aktywną fizycznie, biegała, jeździła rekreacyjnie rowerem, grała w siatkówkę. Samodzielnie wykonywała także prace domowe. Po wypadku, z uwagi na odczuwane dolegliwości bólowe, widoczne blizny oraz fakt, iż lewa noga jest krótsza, zrezygnowała z dotychczasowych form spędzania wolnego czasu, a przy wykonywaniu cięższych prac fizycznych korzysta z pomocy domowników. Utyka na lewą nogę, którą dodatkowo oszpecają blizny. Pozostały także blizny na twarzy.

Sąd Rejonowy ustalił, że w piśmie z dnia 30 grudnia 2011 roku M. W. zgłosiła szkodę do likwidacji. W toku postępowania likwidacyjnego ubezpieczyciel wypłacił M. W. kwotę 34179,84 zł tytułem zadośćuczynienia, kwotę 2414,34 zł tytułem zwrotu kosztów leczenia, kwotę 2880 zł tytułem zwrotu kosztów opieki i kwotę 200 zł za zniszczone rzeczy.

Sąd Rejonowy wyjaśnił, że z przepisów art. 436 § 1 k.c. w związku z art. 435 § 1 k.c. wynika, że samoistny posiadacz mechanicznego środka komunikacji poruszanego za pomocą sił przyrody ponosi odpowiedzialność za skutki wypadku na zasadach ryzyka.

Sąd Rejonowy przytoczył treść przepisów art. 822 § 1, 4 i 5 k.c. oraz art. 34 ust. 1 i art. 35 ustawy z dnia 22 maja 2003 roku o ubezpieczeniach obowiązkowych, Ubezpieczeniowym Funduszu Gwarancyjnym i Polskim Biurze Ubezpieczycieli Komunikacyjnych, w brzmieniu obowiązującym w dniu wypadku.

Sąd Rejonowy wyjaśnił, że podstawę prawną żądania zadośćuczynienia stanowią przepisy art. 445 k.c. w zw. z art. 444 k.c.

Sąd Rejonowy uznał, że żądana uzupełniająco tytułem zadośćuczynienia kwota 30000 zł (ponad wypłaconą kwotę 34179,84 zł) jest uzasadniona w całości, biorąc pod uwagę sytuację życiową, w jakiej znalazła się na skutek wypadku z dnia 24 września 2011 roku, oraz dolegliwości natury fizycznej i psychicznej, które były jej udziałem.

Sąd Rejonowy uznał, że żądanie w zakresie odszkodowania zasługiwało na uwzględnienie do wysokości 2040 zł tytułem zwrotu kosztów opieki.

Sąd Rejonowy przytoczył treść przepisu art. 444 § 1 k.c. i wyjaśnił, że zgodnie z ugruntowanym w orzecznictwie poglądem odszkodowanie przewidziane w tym przepisie obejmuje wszelkie wydatki pozostające w związku z uszkodzeniem ciała lub rozstrojem zdrowia, jeżeli są konieczne i celowe.

Sąd Rejonowy wskazał, że jeżeli chodzi o kwotę dochodzoną tytułem wynagrodzenia kosztów pomocy osób trzecich, to wymiar opieki sprawowanej przez osoby trzecie znajduje uzasadnienie w treści opinii biegłego ortopedy. Sąd przyjął wskazaną przez powódkę stawkę 10 zł za godzinę w dni powszednie, ustaloną w oparciu o wysokość przeciętnego wynagrodzenia w sektorze opieki zdrowotnej i pomocy społecznej w 2011 roku (k. 8).

Sąd wskazał, że niezależnie od tego czy opiekę nad powodem sprawowały osoby bliskie nieodpłatnie, czy też wyspecjalizowany personel odpłatnie, samo zwiększenie się potrzeb poszkodowanego w tym zakresie uzasadniało rekompensatę z tego tytułu.

Sąd wskazał, że zasądzona kwota 2040 zł stanowiła wynagrodzenie za pomoc osób bliskich w okresie czterech miesięcy po wypadku. Powódce należała się kwota 4920 zł tytułem kosztów opieki i pomocy osób trzecich. Uwzględniając jednak wypłaconą już przez stronę pozwanego z tego tytułu kwotę 2880 zł, powódce należy się ostatecznie kwota 2040 zł.

Jeżeli chodzi o roszczenie o zwrot kosztów leczenia, Sąd Rejonowy uznał, że powódka przyczyniła się do powstania poniesienia kosztów opieki medycznej z uwagi na brak ubezpieczenia zdrowotnego gwarantującego możliwość korzystania ze świadczeń refundowanych przez NFZ. Zaniechanie tego obowiązku uzasadnia pomniejszenie należnego z tego tytułu odszkodowania o 50%. O ile zatem powódka domagała się zwrotu pozostałych kosztów zwrotu kosztów pobytu w Klinice (...) w okresie od dnia 24 września do dnia 18 października 2011 roku, to jej żądanie jest nieuzasadnione i podlegało oddaleniu

*

Od wyroku z dnia 26 kwietnia 2017 roku apelację wniósł pozwany, wskazując, że zaskarża wyrok:

„1. w punkcie 2 w całości

2. w punkcie 4 – w zakresie rozstrzygnięcia o kosztach – w całości”.

Pozwany zarzucił „naruszenie przepisów prawa materialnego, a w szczególności (…) art. 444 § 1 w zw. z art. 361 § 1 k.c. w zw. z art. 6 k.c. poprzez zasądzenie od pozwanego na rzecz powódki kwoty 2.040,00 zł tytułem zwrotu kosztów opieki, podczas gdy opiekę nad powódką sprawowały jedynie osoby bliskie - tj. jej ojciec i siostra, którzy wszelkie czynności przy powódce wykonywali w ramach wypełniania obowiązków rodzinnych, uzasadnionych zgodnie z zasadami współżycia społecznego, a co szczególnie istotne – powódka nie udowodniła, aby którakolwiek z opiekujących się nią osób utraciła przez fakt świadczenia opieki swój dochód, zaniedbała obowiązki zawodowe albo zawarła z powódką umowę cywilnoprawną, z której wynikałyby warunki świadczenia przedmiotowej opieki, w tym należne wynagrodzenie”.

Pozwany wniósł o:

„1. zmianę zaskarżonego wyroku w zaskarżonej części poprzez:

a. w punkcie 2 oddalenie powództwa co do kwoty 2.040,00 zł wraz z odsetkami ustawowymi od dnia 18.07.2014 r. do dnia 03.08.2013 r. oraz z odsetkami ustawowymi za opóźnienie od dnia 01.01.2016 r. do dnia zapłaty,

b. w punktach 4 poprzez rozstrzygnięcie w przedmiocie kosztów procesu, w tym kosztów zastępstwa prawnego stosownie do wyniku sporu.

2. zasądzenie od powódki na rzecz pozwanego kosztów procesu, w tym kosztów zastępstwa procesowego za postępowanie przed Sądem II instancji”1 (k. 231-234).

÷

W odpowiedzi na apelację powódka, reprezentowana przez pełnomocnika, wniosła o oddalenie apelacji w całości i zasądzenie od pozwanego na rzecz powódki kosztów postępowania, w tym kosztów zastępstwa procesowego „za I i II instancję” według norm przepisanych (k. 350-251).

÷

Na rozprawie apelacyjnej pełnomocnik powódki wnosił o oddalenie apelacji (s. 271).

*

Sąd Okręgowy zważył co następuje:

Apelacja pozwanego jest bezzasadna i z związku z tym podlega oddaleniu na podstawie art. 385 k.p.c.

Na wstępie należy wskazać, że w toku postępowania uległa zmianie nazwa pozwanego, która w chwili obecnej brzmi B. (...) Spółka (...) z siedzibą w R.. Nie wiadomo, czy uległo zmianie nazwisko powódki, ponieważ w pismach procesowych w postępowaniu odwoławczym powódka posługuje się nazwiskiem wskazanym w pozwie.

Przypomnieć również należy, że wyrok Sądu pierwszej instancji z dnia 26 kwietnia 2017 roku został zaskarżony tylko przez pozwanego i tylko w odniesieniu do rozstrzygnięć zawartych w punktach 2 i 4.

W zakresie, w jakim wyrok z dnia 26 kwietnia 2016 roku nie został zaskarżony przez strony procesu, wyrok ten uprawomocnił się.

Na wstępie należy również zwrócić uwagę na oczywistą omyłkę w treści rozstrzygnięcia zawartego w punkcie 2 wyroku z dnia 26 kwietnia 2017 roku w odniesieniu do oznaczenia początku okresu, za który zostały zasądzone odsetki za fakt opóźnienia. Sąd Rejonowy wskazał, że zasądził „odsetki ustawowe od dnia 18 lipca 2014 roku do dnia 3 sierpnia 2013 roku i odsetki ustawowe za opóźnienie od dnia 1 stycznia 2016 roku do dnia zapłaty”. Już z tego zapisu widać, że odsetki nie mogły zostać zasądzone na przyszłość za okres od daty późniejszej kalendarzowo do daty wcześniejszej kalendarzowo. W uzasadnieniu wyroku Sąd Rejonowy wskazał, że zasądza odsetki od kwoty 2040 zł za okres objęty żądaniem pozwu.

M. W. domagała się zapłaty odsetek za fakt opóźnienia w zapłacie świadczenia ubezpieczeniowego obejmującego koszty sprawowania nad nią opieki od dnia 3 sierpnia 2013 roku i ta data wskazana jest w punkcie 2 przy rozstrzygnięciu dotyczącym odsetek. Z kontekstu rozstrzygnięcia wynika, że data ta powinna być datą początkową okresu, za który zasądzone zostały odsetki za fakt opóźnienia, gdyż w przeciwnym wypadku wskazanie tej daty w treści wyroku byłoby całkowicie zbędne. Zapis poprzedzający datę „3 sierpnia 2013 roku”, a mianowicie „18 lipca 2014 roku do dnia” jest całkowicie zbędny i nic nie wnosi do rozstrzygnięcia merytorycznego, a dodatkowo może wprowadzać w błąd. Zapis ten stanowi oczywistą omyłkę – zbędne powtórzenie fragmentu tekstu z punktu 1 wyroku ze zmianą oznaczenia roku.

Powódka domagała się odsetek za fakt opóźnienia od dnia 18 lipca 2012 roku jedynie od kwoty świadczenia ubezpieczeniowego odpowiadającego zadośćuczynieniu za krzywdę.

÷

Nie są uzasadnione zarzuty apelacji.

W zakresie objętym zakresem zaskarżenia apelacją pozwanego Sąd Rejonowy dokonał prawidłowych ustaleń faktycznych i tych ustaleń pozwany w apelacji nie kwestionuje.

Sąd Rejonowy prawidłowo również zastosował do oceny prawnej tych ustaleń przepisy art. 444 § 1 k.c. w zw. z art. 34 ust. 1 ustawy z dnia 22 maja 2003 roku o ubezpieczeniach obowiązkowych, Ubezpieczeniowym Funduszu Gwarancyjnym i Polskim Biurze Ubezpieczycieli Komunikacyjnych.

W stanie faktycznym rozpoznawanej sprawy bezsporna była okoliczność, że w związku ze skutkami wypadku komunikacyjnego z dnia 29 września 2011 roku powódka wymagała opieki ze strony innej osoby. Prawidłowe są ustalenia Sądu pierwszej instancji co do potrzeby sprawowania takiej opieki oraz zakresu świadczenia tej opieki, to jest pod względem rodzaju czynności opiekuńczych i okresu, w którym pomoc była uzasadniona i w którym była świadczona.

Uszczerbkiem majątkowym powódki jest tutaj czas i nakład pracy, jaki osoby sprawujące opiekę (siostra i tato powódki) musiały poświęcić na czynności z tym związane. Okoliczność, czy osoby te utraciły własne dochody na skutek sprawowania tej opieki, czy też nie, nie ma znaczenia dla samej zasady roszczenia powódki o odszkodowanie. W pewnych warunkach taka okoliczność mogłaby mieć znaczenie dla wysokości odszkodowania, na przykład gdyby utracone dochody były wyższe od korzyści poszkodowanego z tytułu udzielenia mu pomocy, jednak w rozpoznawanej sprawie taka sytuacja nie zachodzi.

Nie jest uprawnione odwoływanie się przez pozwanego do stanowisk Sądu Najwyższego wyrażonych w uzasadnieniach wyroków przytoczonych w treści apelacji. Uważna lektura tych wyroków i ich uzasadnień prowadzi do wniosku, że wyrażone w nich stanowisko jest odzwierciedleniem stanu faktycznego, jaki legł u podstaw rozstrzygnięcia w tych sprawach, i nie daje podstaw do formułowania tez ogólnych, opartych na wnioskowaniu z przeciwieństwa, a mianowicie co do tego, że warunkiem powstania roszczenia odszkodowawczego po stronie osoby poszkodowanej jest zaistnienie uszczerbku majątkowego po stronie osoby trzeciej świadczącej osobistą opiekę nad poszkodowanym, wyrażającego się w utracie dochodów.

Uszczerbkiem majątkowym poszkodowanego w zakresie szkody na osobie jest świadczenie na jego rzecz osobistej pomocy przez osoby trzecie, którymi mogą być również osoby bliskie dla poszkodowanego, w tym członkowie jego rodziny, wykonywane w związku z obiektywną potrzebą świadczenia takiej pomocy pozostającą w normalnym związku przyczynowym z czynem niedozwolonym wyrządzającym szkodę na osobie. Do takiego rozumienia uszczerbku majątkowego z omawianego tytułu nawiązują stanowiska Sądu Najwyższego wyrażone w uzasadnieniach wyroków przytoczonych przez Sąd Rejonowy w uzasadnieniu wyroku z dnia 26 kwietnia 2017 roku.

Nakład pracy osoby trzeciej stanowi podstawę do określenia odszkodowania za szkodę majątkową, chociaż zakres tego odszkodowania może być różny, w zależności od okoliczności konkretnej sprawy.

÷

Nie jest uzasadniony zarzut naruszenia przez Sąd Rejonowy przepisu art. 6 k.c.

Przepis art. 6 k.c. reguluje zagadnienie ciężaru dowodu w znaczeniu materialnym, czyli zagadnienie podmiotu, którego obciążają materialnoprawne skutki nieudowodnienia twierdzeń w zakresie okoliczności istotnych dla rozpoznania i rozstrzygnięcia sprawy. Z naruszeniem tego przepisu mielibyśmy do czynienia wówczas, gdyby Sąd pierwszej instancji nieprawidłowo określił na kim w rozpoznawanej sprawie spoczywa ciężar dowodu w zakresie okoliczności faktycznych istotnych dla rozstrzygnięcia sprawy. Taka sytuacja jednak w rozpoznawanej sprawie nie wystąpiła.

Przepis art. 6 k.c. nie dotyczy natomiast zagadnienia, czy strona wywiązała się ze swego obowiązku udowodnienia faktów, z których wywodzi skutki prawne. Przepis art. 6 k.c. nie reguluje kwestii skuteczności wykazania dowodzonych okoliczności, ponieważ ta kwestia podlega ocenie w świetle przepisów procesowych. Kwestionowanie prawidłowości uznania przez sąd, że przeprowadzone dowody nie są wystarczające do przyjęcia za udowodnione okoliczności, których ciężar udowodnienia spoczywał na jednej ze stron, może nastąpić w drodze zarzutu naruszenia odpowiednich przepisów prawa procesowego, nie zaś art. 6 k.c. Nie jest również objęte tym przepisem, które z faktów i z jakich przyczyn sąd uznał za udowodnione2.

÷

Mając na uwadze powyższe rozważania, należało oddalić apelację, jako bezzasadną.

*

Na podstawie art. 98 § 1 i 3 k.p.c. w zw. art. 391 § 1 zd. 1 k.p.c. Sąd Okręgowy zasądził od B. (...) Spółki (...) z siedzibą w R. na rzecz M. W. kwotę 455,20 zł tytułem zwrotu kosztów postępowania odwoławczego.

W związku z tym, że apelacja pozwanego została oddalona w całości, pozwany jest stroną przegrywającą sprawę w całości w postępowaniu odwoławczym. Pozwany powinien zatem zwrócić powódce koszty poniesione przez nią w postępowaniu odwoławczym. Koszty te obejmują:

a) wynagrodzenie pełnomocnika procesowego powoda – 450 zł, ustalone na podstawie wynagrodzenie pełnomocnika procesowego – 3600 zł, ustalone na podstawie § 2 pkt 3 w zw. z § 10 ust. 1 pkt 1 rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 22 października 2015 roku w sprawie opłat za czynności radców prawnych (Dz. U. z 2015 r., poz. 1804 ze zm.),

b) opłatę pocztową za przesłanie pełnomocnikowi pozwanego przesyłki poleconej zawierającej odpis odpowiedzi na apelację – 5,20 zł (k. 253).

*

Z tych wszystkich względów i na podstawie powołanych wyżej przepisów Sąd Okręgowy orzekł jak w sentencji wyroku.

Marta Postulska-Siwek Dariusz Iskra Dorota Modrzewska-Smyk

1 Przytoczono dosłowne brzmienie zarzutów i wniosków apelacyjnych.

2 Por.: wyrok SA we Wrocławiu z dnia 7 marca 2012 roku, I ACa 97/12, Lex nr 1130079; wyrok SN z dnia 29 kwietnia 2011 roku, I CSK 517/10, Lex nr 960502; wyrok SN z dnia 27 stycznia 2011 roku, II PK 173/10, Lex nr 786376; wyrok SN z dnia 20 stycznia 2011 roku, I CSK 409/10, Lex nr 738082; wyrok SN z dnia 5 listopada 2010 roku, I CSK 23/10, Lex nr 786548; wyrok SN z dnia 6 października 2010 roku, II CNP 44/10, Lex nr 970065; wyrok SN z dnia 25 czerwca 2010 roku, I CSK 544/09, Lex nr 737245; wyrok SN z dnia 16 czerwca 2010 roku, I CSK 482/09, Lex nr 607236; wyrok SN z dnia 11 marca 2009 roku, I CSK 363/08, Lex nr 560510.