Portal Orzeczeń Sądu Okręgowego w Lublinie

POSTANOWIENIE

Dnia 6 lutego 2014 roku

Sąd Okręgowy w Lublinie II Wydział Cywilny Odwoławczy w składzie następującym:

Przewodniczący Sędzia Sądu Okręgowego Iwona Tchórzewska (spr.)
Sędziowie: Sędzia Sądu Okręgowego Anna Podolska-Kojtych

Sędzia Sądu Okręgowego Elżbieta Żak

Protokolant: protokolant sądowy Katarzyna Szumiło

po rozpoznaniu w dniu 15 stycznia 2014 roku w Lublinie

na rozprawie

sprawy z wniosku J. S.

z udziałem S. S. i Gminy L.

o podział majątku wspólnego

na skutek apelacji wniesionej przez wnioskodawczynię

od postanowienia Sądu Rejonowego Lublin-Zachód w Lublinie z dnia 11 czerwca 2013 roku,

sygn. akt II Ns 2051/l l

postanawia:

I. zmienić częściowo zaskarżone postanowienie:

1.  w punkcie III ten sposób, że nakazać S. S. opróżnienie i wydanie
J. S. lokalu mieszkalnego nr (...) w budynku przy ulicy (...) w L. w
terminie 7 miesięcy od uprawomocnienia się postanowienia;

2.  w punktach IV i V w ten sposób, że stwierdzić, iż S. S.nie
przysługuje uprawnienie do otrzymania lokalu socjalnego;

II. oddalić apelację w pozostałej części;

III.  oddalić wniosek uczestnika S. S.o zasądzenie od wnioskodawczyni
J. S. kosztów postępowania odwoławczego;

IV.  przejąć na rachunek Skarbu Państwa nieuiszczoną część opłaty od apelacji, której nie
miała obowiązku uiścić wnioskodawczyni J. S..

Sygn. akt II Ca 773/13

UZASADNIENIE

Postanowieniem z dnia 11 czerwca 2013 roku Sąd Rejonowy Lublin–Zachód w Lublinie: dokonał podziału majątku wspólnego J. S. i S. S., w skład którego wchodzi spółdzielcze własnościowe prawo do lokalu mieszkalnego nr (...) o powierzchni 47,9 m ^{( 2)}, położonego w L. przy ul. (...), znajdującego się w zasobach mieszkaniowych (...) Spółdzielni Mieszkaniowej (...) w L. w ten sposób, że prawo to przyznał J. S. (pkt I); zasądził tytułem spłaty od J. S. na rzecz S. S. kwotę 95.000 zł płatną w terminie 30 dni od uprawomocnienia się orzeczenia (pkt II); nakazał S. S. opróżnienie i wydanie J. S. lokalu mieszkalnego nr (...), położonego w L. przy ul. (...) (pkt III); stwierdził, że S. S. przysługuje uprawnienie do otrzymania lokalu socjalnego (pkt IV); nakazał wstrzymanie wobec S. S. wykonania opróżnienia lokalu do czasu złożenia przez Gminę L. oferty zawarcia umowy najmu lokalu socjalnego (pkt V); oddalił wniosek o ustalenie nierównych udziałów w majątku wspólnym J. S. i S. S. (pkt VI); oddalił wniosek o rozliczenie nakładów z majątku odrębnego J. S. na majątek wspólny (pkt VII); zasądził od S. S.na rzecz J. S. kwotę 850 zł tytułem zwrotu kosztów postępowania (pkt VIII); nakazał J. S. uiszczenie na rzecz Skarbu Państwa – Sądu Rejonowego Lublin-Zachód w Lublinie kwoty 111,71 zł tytułem zwrotu kwoty tymczasowo pokrytej z sum budżetowych Skarbu Państwa (pkt IX); nakazał S. S. uiszczenie na rzecz Skarbu Państwa - Sądu Rejonowego Lublin-Zachód w Lublinie kwoty 111,71 zł tytułem zwrotu kwoty tymczasowo pokrytej z sum budżetowych Skarbu Państwa (pkt X); stwierdził, że każdy z uczestników ponosi pozostałe koszty związane z jego udziałem w sprawie (pkt XI).

Sąd Rejonowy w uzasadnieniu postanowienia wskazał na następujące ustalenia i motywy swego rozstrzygnięcia.

J. S. i S. S. zawarli związek małżeński w dniu 29 lipca 1995 roku. Ze związku tego nie mają dzieci. Umów majątkowych małżeńskich nie zawierali. Małżonkowie zamieszkiwali wraz z córką J. S. z poprzedniego związku i jej dziećmi w lokalu przy ul. (...). J. S. przed zawarciem związku małżeńskiego zamieszkiwała w tym lokalu na podstawie umowy najmu zawartej dnia 28 czerwca 1989 roku z Zakładami (...) w L.. Uchwałą z dnia 12 października 1995 roku J. S. została przyjęta w poczet członków (...) Spółdzielni Mieszkaniowej (...) w L.. Dnia 5 grudnia 1995 roku lokal mieszkalny przy ul. (...) w L. został przydzielony J. i S. małżonkom S. na warunkach własnościowego prawa do lokalu mieszkalnego. Małżonkowie S. po zawarciu małżeństwa wspólnie zgromadzili środki niezbędne na pokrycie wkładu budowlanego.

Od 2005 roku relacje między małżonkami nie układały się poprawnie, stan zdrowia wnioskodawczyni pogorszył się, a uczestnik nie partycypował w utrzymaniu gospodarstwa domowego oraz rodziny. Uczestnik dopuszczał się względem żony przemocy fizycznej i psychicznej. Wyrokiem z dnia 19 stycznia 2007 roku Sąd Rejonowy w Lublinie w sprawie o sygnaturze akt IX K 1079/06 ustalił, że S. S. w okresie od stycznia 2003 roku do 23 kwietnia 2006 roku znęcał się psychicznie i fizycznie nad żoną J. w ten sposób, że będąc pod wpływem alkoholu wszczynał w domu awantury, w czasie których wyzywał żonę słowami wulgarnymi, popychał, szarpał, groził pobiciem i bił ją.

Wyrokiem z dnia 22 lipca 2011 roku, który stał się prawomocny z dniem 2 września 2011 roku, Sąd Okręgowy w Lublinie rozwiązał małżeństwo wnioskodawczyni i uczestnika z winy S. S..

Lokal mieszkalny nr (...) przy ul. (...) w L., o powierzchni 47,9 m ², składa się z 2 pokoi, kuchni, łazienki i przedpokoju. Wartość lokalu wynosi 190.000 zł. Od 2011 roku wnioskodawczyni zajmuje w tym lokalu do wyłącznego korzystania duży pokój z balkonem, a uczestnik mały pokój.

J. S. ma 60 lat. Przebywa na emeryturze. S. S. ma 57 lat, obecnie jest bezrobotny bez prawa do zasiłku.

Jako podstawę powyższych ustaleń Sąd Rejonowy przyjął dowody szczegółowo wymienione i ocenione w uzasadnieniu orzeczenia.

Sąd Rejonowy zważył, że z dniem uprawomocnienia się wyroku orzekającego rozwiązanie małżeństwa przez rozwód, to jest z dniem 2 września 2011 roku ustała wspólność majątkowa wnioskodawczyni i uczestnika, obejmująca zgodnie z art. 31 k.r.o. przedmioty nabyte w czasie jej trwania przez oboje małżonków lub przez jednego z nich. W skład podlegającego podziałowi majątku wspólnego J. S. i S. S.wchodzi spółdzielcze własnościowe prawo do lokalu mieszkalnego nr (...) przy ulicy (...) w L..

Sąd podniósł, że w myśl art. 43 § l k.r.o. oboje małżonkowie mają równe udziały w majątku wspólnym. Sąd nie znalazł w okolicznościach sprawy podstaw do ustalenia w oparciu o art. 43 § 2 k.r.o. nierównych udziałów wnioskodawcy i uczestniczki w majątku wspólnym, zgodnie z wnioskiem J. S., która domagała się ustalenia swojego udziału w tym majątku w wysokości 9/10 oraz udziału uczestnika w wysokości 1/10. W ocenie Sądu wnioskodawczyni nie wykazała żadnej przesłanki ustawowej dla ustalenia nierównych udziałów. Nie stanowi jej powołana przez wnioskodawczynię okoliczność uiszczania jedynie przez nią opłat związanych z użytkowaniem lokalu mieszkalnego. W czasie trwania małżeństwa oboje małżonkowie pracowali zawodowo, osiągali z tego tytułu dochody na podobnym poziomie. Nie wykazano by wnioskodawca w sposób rażący lub uporczywy nie przyczyniał się do powstania majątku wspólnego stosownie do swych sił i możliwości zarobkowych. O istnieniu ważnych powodów w rozumieniu art. 43 § 2 k.r.o. nie przesądza także obciążająca S. S. wina rozkładu pożycia małżeńskiego, stwierdzona w wyroku rozwodowym. W ocenie Sądu Rejonowego wystarczającym powodem do ustalenia nierównych udziałów nie jest także okoliczność, że wnioskodawca dopuścił się względem żony przemocy fizycznej i psychicznej, stwierdzonej wyrokiem Sądu Rejonowego w Lublinie z dnia 19 stycznia 2007 roku w sprawie o sygnaturze akt IX K 1079/06.

Sposób podziału majątku wspólnego Sąd Rejonowy uzasadnił faktem przysługiwania wnioskodawczyni prawa najmu przedmiotowego lokalu jeszcze przed zawarciem związku małżeńskiego oraz potrzebą zaspokojenia potrzeb mieszkaniowych wnioskodawczyni.

Wobec równych udziałów byłych małżonków w majątku wspólnym Sąd Rejonowy uznał, że uczestnikowi należna jest z tytułu podziału spłata w wysokości połowy wartości prawa do lokalu, to jest kwota 95.000 zł, a to stosownie do przepisów art. 212 § l k.c., art. 623 k.p.c. w zw. z art. 567 §3 k.p.c. i art. 688 k.p.c. Na podstawie art. 212 § 3 k.c. w zw. z art. 567 § 3 k.p.c. i art. 688 k.p.c. Sąd określił termin uiszczenia spłaty na 30 dni od dnia uprawomocnienia się postanowienia, uznając go za odpowiadający uzasadnionemu interesowi uprawnionego do spłaty, a przy tym wystarczająco długi, by uczestniczka mogła zgromadzić wymaganą kwotę lub też zaciągnąć na ten cel kredyt.

Z uwagi na przyjęty sposób podziału Sąd pierwszej instancji nakazał S. S. opróżnienie i wydanie J. S. lokalu mieszkalnego. Sąd uznał, że w świetle art. 14 ust. l, 3 i 4 ustawy o ochronie praw lokatorów S. S.przysługuje uprawnienie do otrzymania lokalu socjalnego, ponieważ uczestnik ma status osoby bezrobotnej bez prawa do zasiłku.

Sąd pierwszej instancji uznał za niezasadny wniosek wnioskodawczyni o rozliczenie nakładów z jej majątku osobistego na majątek wspólny w postaci środków finansowych (4.000 zł), które miały być przeznaczone na pokrycie wkładu budowlanego. Sąd podkreślił, że porównanie daty pisma informującego o wysokości wkładu budowlanego – 3 listopada 1995 roku oraz daty przydziału prawa do lokalu – 5 grudnia 1995 roku wskazuje, że środki na opłacenie wkładu budowlanego zostały zgromadzone i sam wkład został uiszczony w trakcie trwania związku małżeńskiego. Zarówno też wnioskodawczyni jak i uczestnikowi przysługiwała ulga w wysokości wkładu budowlanego z tytułu zatrudnienia w ZPC U. w dniu 30 czerwca 1995 roku. Wnioskodawczyni nie udowodniła, że ponosiła nakłady z majątku osobistego na poczet wkładu. Jej niespójne zeznania o czasie i celu zaciąganych pożyczek są sprzeczne w tym przedmiocie z zeznaniami uczestnika. Sąd uznał za niewiarygodne zeznania świadków: J. B., L. B. i M. W. co do ustalenia dat i wysokości środków pozyskanych przez J. S. przed zawarciem związku małżeńskiego i ich przeznaczenia, wskazując na nieprecyzyjność zeznań świadków i ich sprzeczność z jasnymi oraz z wiarygodnymi zeznaniami świadka Z. K..

Sąd Rejonowy ocenił też jako niezasadny wniosek wnioskodawczyni o rozliczenie nakładu w kwocie 13.100 zł uiszczonej tytułem kaucji przy zawarciu umowy najmu mieszkania w dniu 29 czerwca 1989 roku na rzecz wynajmującego – Zakładów (...) w L.. Sąd wskazał, że wnioskodawczyni nie przedstawiła żadnego dowodu potwierdzającego okoliczność przejęcia kaucji przez (...) Spółdzielnię Mieszkaniową (...) w L. i uwzględnienie tej kwoty przy wyliczaniu wysokości wkładu budowlanego.

Apelację od postanowienia Sądu pierwszej instancji wniosła J. S., zaskarżając to orzeczenie w części, to jest w punktach: II, IV, V, VI i VII i zarzucając:

- naruszenie prawa materialnego, tj. art. 14 ust. 4 ustawy o ochronie praw lokatorów, mieszkaniowym zasobie gminy i o zmianie kodeksu cywilnego poprzez jego błędną wykładnię i pominięcie, że przepis ten określa okoliczności wyłączające możliwość przyznania prawa do lokalu socjalnego i w konsekwencji przyznanie uczestnikowi lokalu socjalnego w sytuacji, gdy posiada on możliwość zamieszkania w innym lokalu niż dotychczas używany i ma do niego tytuł prawny;

- naruszenie prawa materialnego, tj. art. 5 k.c. polegające na wydaniu rozstrzygnięcia w pkt II zaskarżonego postanowienia sprzecznego z zasadami współżycia społecznego i nakazaniu wnioskodawczyni dokonania spłaty uczestnika w terminie 30 dni od uprawomocnienia się orzeczenia przy przyznaniu mu lokalu socjalnego, co w rzeczywistości skutkuje tym, że z uwagi na brak lokali socjalnych w gminie uczestnik będzie dysponował kwotą spłaty równocześnie mając możliwość zamieszkiwania w lokalu przyznanym wnioskodawczyni;

- naruszenie prawa materialnego, tj. art. 43 § 2 k.r.o. polegające na niezastosowaniu tego przepisu w sytuacji, gdy ze zgromadzonego materiału dowodowego wynika wprost, że istnieją ważne powody, dla których należało uznać, że wnioskodawczyni bardziej przyczyniła się do powstania majątku wspólnego stron, a w związku z tym należało ustalić nierówne udziały w majątku wspólnym stron;

- naruszenie prawa materialnego, tj. art. 45 § l k.r.o. poprzez niezastosowanie tego przepisu w sytuacji, gdy zgromadzony materiał dowodowy wskazuje, iż wnioskodawczyni poczyniła nakłady z majątku osobistego na majątek wspólny i należało je rozliczyć w przedmiotowym postępowaniu;

- naruszenie prawa procesowego tj. art. 233 § l k.p.c. poprzez dowolną, a nie swobodną ocenę zgromadzonego materiału dowodowego, polegającą na:

- przyjęciu, że uczestnik ma 57 lat, podczas gdy w rzeczywistości ma on 55 lat;

- pominięciu okoliczności, iż uczestnikowi przysługuje tytuł prawny do nieruchomości położonej w M., co powoduje, iż nie ma uprawnienia do otrzymania lokalu socjalnego;

- bezpodstawnym przyjęciu, że środki przeznaczone przez wnioskodawczynię na wykup mieszkania pochodziły z majątku wspólnego, podczas gdy ze zgromadzonego materiału dowodowego wynika, że pieniądze te pochodziły z jej majątku osobistego;

- bezpodstawnym uznaniu, iż wnioskodawczyni nie wykazała żadnej przesłanki ustawowej koniecznej dla ustalenia nierównych udziałów, podczas, gdy zostało udowodnione, że uczestnik w sposób uporczywy nie przyczyniał się do powstania majątku wspólnego (alkohol, wydatki na inne potrzeby własne - samochód, wędkowanie, nie partycypował w kosztach utrzymania mieszkania do 2006 roku) oraz zachowywał się nagannie w stosunku do wnioskodawczyni (co potwierdza skazujący wyrok w sprawie o znęcanie oraz jego wyłączna wina za rozpad pożycia małżeńskiego stron).

Wskazując na powyższe zarzuty wnioskodawczyni wniosła o zmianę zaskarżonego postanowienia przez:

- zasądzenie tytułem spłaty od J. S. na rzecz S. S. kwoty 15.000 zł i ustalenie nierównych udziałów w majątku wspólnym wynoszących dla wnioskodawczyni 90%, a dla uczestnika 10%;

- stwierdzenie, że S. S. nie przysługuje prawo do otrzymania lokalu socjalnego;

- rozliczenie nakładów poczynionych przez J. S. z majątku osobistego na majątek wspólny w wysokości 4.000 zł,

Ewentualnie, w razie uznania, iż uczestnikowi przysługuje prawo do lokalu socjalnego, apelująca wniosła o zasądzenie od J. S. na rzecz S. S.kwoty 15.000 zł tytułem spłaty w terminie 30 dni od dnia wyprowadzenia się przez uczestnika z przedmiotowego lokalu mieszkalnego.

Skarżąca wniosła również o dopuszczenie dowodu z zeznań świadka G. O. na okoliczność sytuacji mieszkaniowej uczestnika po wydaniu zaskarżonego postanowienia oraz na okoliczność aktualnej sytuacji finansowej wnioskodawczyni.

Sąd Okręgowy zważył, co następuje:

Apelacja jest zasadna jedynie w części.

W pierwszej kolejności należy wskazać, że zgłoszony w apelacji wniosek dowodowy podlegał oddaleniu. W ocenie Sądu drugiej instancji przeprowadzenie tego dowodu było zbędne. Okoliczności, na które świadek miał zeznawać tj. aktualna sytuacja mieszkaniowa S. S. i sytuacja finansowa J. S. wynikały ze złożonych w postępowaniu odwoławczym uzupełniających zeznań wnioskodawczyni i uczestnika.

Sąd Okręgowy podziela ustalenia faktyczne Sądu pierwszej instancji oraz ocenę zebranego w sprawie materiału dowodowego. Z uwagi na przesłuchanie wnioskodawczyni i uczestnika w postępowaniu apelacyjnym na okoliczność ich aktualnej sytuacji majątkowej i mieszkaniowej Sąd Okręgowy poczynił następujące dodatkowe ustalenia faktyczne:

J. S. otrzymuje emeryturę w wysokości 1.430 zł miesięcznie. Od lipca 2013 roku jest zatrudniona w sklepie na podstawie umowy zlecenia, uzyskując wynagrodzenie w kwocie 800 – 900 zł miesięcznie. Mieszka w lokalu przy ulicy (...) w L. (zeznania wnioskodawczyni J. S. k. 258v-259).

S. S. jest osobą bezrobotną bez prawa do zasiłku. Utrzymuje się z dochodów w wysokości 600 – 800 zł miesięcznie uzyskiwanych ze sprzedaży zbieranych materiałów wtórnych. Mieszka w lokalu przy ulicy (...) w L., ale często na 2 - 3 tygodnie wyjeżdża do miejscowości M., gdzie znajduje się zabudowana nieruchomość, której współwłaścicielami byli zmarli rodzice uczestnika. S. S. ma dwoje rodzeństwa – brata i siostrę. Nie toczyło się postępowanie o stwierdzenie nabycia spadku po rodzicach uczestnika. Przedmiotowa nieruchomość jest zabudowana domem i budynkiem gospodarczym. W domu nikt nie mieszka. Rodzeństwo S. S. ma zaspokojone potrzeby mieszkaniowe (zeznania uczestnika S. S. k.259; zeznania wnioskodawczyni J. S. k. 258v-259; zaświadczenie k.256; wypis z rejestru gruntów k. 257).

Powyższy stan faktyczny został ustalony w oparciu o niekwestionowane dowody z dokumentów (zaświadczenie i wypis z rejestru gruntów) oraz szczere i logiczne zeznania wnioskodawczyni i uczestnika, które Sąd Okręgowy obdarzył wiarą.

W związku z zarzutem naruszenia art. 233 § 1 k.p.c. wskazać należy, że przepis ten wyraża zasadę swobodnej oceny dowodów, stosownie do której sąd ocenia wiarygodność i moc dowodów według własnego przekonania, na podstawie wszechstronnego rozważenia zebranego materiału. Ocena wiarygodności i mocy dowodów jest podstawowym zadaniem sądu orzekającego wyrażającym istotę sądzenia, a więc rozstrzygania kwestii spornych w warunkach niezawisłości, na podstawie własnego przekonania sędziego, przy uwzględnieniu całokształtu dowodów przeprowadzonych w postępowaniu, jak również wszelkich okoliczności towarzyszących przeprowadzaniu tych dowodów mających znaczenie dla oceny ich mocy i wiarygodności. Własne przekonanie sądu musi być wynikiem logicznego powiązania wniosków z zebranymi w sprawie dowodami, a swobodna ocena odpowiadać warunkom określonym przez przepisy prawa procesowego.

Skuteczne postawienie zarzutu naruszenia art. 233 § 1 k.p.c. wymaga wykazania, że sąd uchybił zasadom logicznego rozumowania lub doświadczenia życiowego. Nie jest zaś wystarczające tylko przekonanie strony o innej niż przyjął sąd wadze (doniosłości) poszczególnych dowodów i ich odmiennej ocenie. Prawidłowe postawienie zarzutu naruszenia zasady swobodnej oceny dowodów nie może polegać więc tylko na przedstawieniu własnej, korzystnej dla skarżącego wersji zdarzeń. Konieczne jest bowiem wykazanie, że określone w art. 233 § 1 k.p.c. kryteria oceny wiarygodności i mocy dowodów zostały naruszone, co miało wpływ na wynik sprawy albo, że sąd pominął istotne dla sprawy dowody przy ustalaniu stanu faktycznego sprawy (tak też orzeczenia Sądu Najwyższego z dnia 16 grudnia 2005 roku w sprawie III CK 314/05, LEX nr 172176; z dnia 18 czerwca 2004 roku w sprawie II CK 369/03, LEX nr 174131; z dnia 15 kwietnia 2004 roku w sprawie IV CK 274/03, LEX nr 164852; z dnia 25 listopada 2003 roku, w sprawie II CK 293/02, LEX nr 151622). Jeżeli sąd odwoławczy stwierdzi, że z określonego materiału dowodowego sąd wyprowadził wnioski logicznie poprawne i zgodne z doświadczeniem życiowym, to ocena sądu nie narusza reguł swobodnej oceny dowodów (art. 233 § 1 k.p.c.) i musi się ostać, choćby w równym stopniu, na podstawie tego materiału dowodowego, dawały się wysnuć wnioski odmienne. Prawidłowe postawienie zarzutu naruszenia zasady swobodnej oceny dowodów wymaga też, przede wszystkim, wskazania dowodu (dowodów), do którego zarzut ten się odnosi (tak m.in. wyrok Sądu Najwyższego z dnia 28 kwietnia 2004 roku, sygn. akt V CK 398/03, LEX nr 174215; wyrok Sądu Najwyższego z dnia 23 stycznia 2001 roku, sygn. akt IV CKN 237/00, LEX nr 52528).

Apelacja wnioskodawczyni nie odpowiada wymienionym wyżej wymogom. Apelująca powołała się na konkretne argumenty jedynie w zakresie dotyczącym ustalenia wieku uczestnika (jak wynika z dokumentu na k. 30 oraz numeru PESEL uczestnika, S. S. urodził się w dniu (...), a zatem ma obecnie 56 lat) oraz nieustalenia, że w miejscowości M. znajduje się nieruchomość, której współwłaścicielami byli rodzice S. S.. W pozostałej części zarzut naruszenia art. 233 k.p.c. jest niezasadny. Uzasadnienie apelacji nie zawiera bowiem żadnych konkretnych argumentów, które czyniłyby zarzut naruszenia art. 233 § 1 k.p.c. skutecznym. Skarżąca nie wskazała, jakie kryteria oceny wiarygodności i mocy dowodów miały zostać naruszone, które dowody - zdaniem apelującej - zostały przez Sąd Rejonowy ocenione wadliwie oraz z jakich przyczyn ocena wskazanych dowodów miałyby być błędna. Apelująca wywodziła jedynie z całości materiału dowodowego odmienne od poczynionych przez Sąd Rejonowy wnioski, nie wskazując konkretnych przykładów zarzucanej dowolności oceny. Zdaniem Sądu Okręgowego ocena materiału dowodowego zgromadzonego w sprawie została dokonana i uzasadniona w sposób prawidłowy.

W szczególności zasadnie Sąd Rejonowy uznał, że wnioskodawczyni nie udowodniła, iż poczyniła nakład z majątku osobistego na majątek wspólny w kwocie 4.000 zł, która miała pochodzić z pożyczek zaciągniętych przed zawarciem związku małżeńskiego. Z żadnego dowodu poza zeznaniami J. S. tego rodzaju okoliczność nie wynika. Jednocześnie zaś wiarygodność zeznań wnioskodawczyni podważa fakt, że składając wyjaśnienia na rozprawie w dniu 15 marca 2012 roku (k. 34-35) nie potrafiła wskazać czy pożyczki na sfinansowanie wkładu budowlanego w łącznej kwocie 4.000 zł zaciągnęła przed zawarciem związku małżeńskiego. Istotne jest również, że zeznania wnioskodawczyni są sprzeczne z zeznaniami uczestnika, w świetle których na poczet wkładu przeznaczył środki z pożyczki od siostry oraz pożyczki udzielonej przez bank, co znajduje potwierdzenie w pozostałym materiale dowodowym, to jest zeznaniach świadka Z. K. oraz treści umowy o kredyt na kwotę 2.000 zł zawartej w dniu 10 listopada 1995 roku między S. S., a (...). Krótki odstęp czasu pomiędzy wezwaniem do zapłaty wkładu budowlanego (3 listopada 1995 roku), zawarciem umowy kredytu oraz przydziałem własnościowego prawa do lokalu (5 grudnia 1995 roku) przemawia za wiarygodnością zeznań uczestnika. Zeznania wnioskodawczyni, że S. S. przeznaczył tylko 1.800 zł na wkład budowlany nie zostały poparte żadnym innym wiarygodnym dowodem. Za taki bowiem nie można uznać zeznań M. W. – córki wnioskodawczyni, która wiedzę o tych faktach uzyskała od matki. Ponadto wnioskodawczyni dla wykazania nakładu z majątku osobistego winna była nie tylko udowodnić, że przeznaczyła na poczet wkładu środki z pożyczki, ale że pożyczki na ten cel spłaciła z majątku osobistego. Okoliczności tego rodzaju J. S. nie wykazała.

W konsekwencji nie zasługiwał też na podzielenie zarzut naruszenia zaskarżonym postanowieniem przepisu art. 45 § 1 k.r.o.

Niezasadny był także zarzut naruszenia art. 43 § 2 k.r.o. wskutek oddalenia wniosku o ustalenie nierównych udziałów w majątku wspólnym mimo, że nie można odmówić słuszności stanowisku apelującej jeśli chodzi o spełnienie w okolicznościach sprawy wymaganej powołanym przepisem przesłanki ważnych powodów.

Wprawdzie okoliczność, że małżeństwo zostało rozwiązane przez rozwód z wyłącznej winy S. S. nie przesądza w świetle orzecznictwa o istnieniu ważnych powodów w rozumieniu art. 43 § 2 k.r.o. (postanowienie Sądu Najwyższego z dnia 7 czerwca 2000 roku, sygn. akt III CKN 455/00, Legalis), to zdaniem Sądu Okręgowego przemawia za tym fakt, że uczestnik nadużywał alkoholu i dopuszczał się względem żony przemocy fizycznej oraz psychicznej i wyrokiem z dnia 19 stycznia 2007 roku Sądu Rejonowego w Lublinie, wydanym w sprawie IX K 1079/06 został skazany za czyn z art. 207 § 1 k.k. W ocenie Sądu drugiej instancji istnienia ważnych powodów nie można sprowadzać jedynie do „długotrwałej separacji faktycznej małżonków”. W świetle ugruntowanego orzecznictwa przy ocenie istnienia „ważnych powodów” w rozumieniu art. 43 k.r.o. należy mieć na uwadze całokształt postępowania małżonków w czasie trwania wspólności majątkowej w zakresie wykonywania ciążących na nich obowiązków względem rodziny, którą przez swój związek założyli (postanowienie Sądu Najwyższego z dnia 5 października 1974 roku, sygn. akt III CRN 190/74, LEX nr 7598). Piśmiennictwo zalicza do ważnych powodów względy natury etycznej, które sprawiają, że w danych warunkach równość udziałów małżonków w majątku wspólnym wyraźnie kolidowałoby z zasadami współżycia społecznego (Tomasz Sokołowski, Komentarz do art. 43 Kodeksu rodzinnego i opiekuńczego, LEX 2013.06.30; Magdalena Olczyk, Komentarz do zmiany art. 43 Kodeksu rodzinnego i opiekuńczego wprowadzonej przez Dz.U. z 2004 r., Nr 162, poz. 1691, stan prawny 2005.02.01, LEX).

Stosownie do treści art. 43 § 2 k.r.o. z ważnych powodów każdy z małżonków może żądać, ażeby ustalenie udziałów w majątku wspólnym nastąpiło z uwzględnieniem stopnia, w którym każdy z nich przyczynił się do powstania tego majątku. Zatem przesłanki ustalenia nierównych udziałów tj. ważne powody oraz różny stopień przyczynienia się każdego z małżonków do powstania majątku wspólnego muszą wystąpić kumulatywnie. Natomiast w stanie faktycznym sprawy nie wystąpiła wyraźna dysproporcja w przyczynieniu się każdego z małżonków do powstania majątku wspólnego. Postępowanie dowodowe wykazało bowiem, że oboje małżonkowie zgromadzili środki finansowe na poczet wkładu budowlanego w celu uzyskania przydziału własnościowego spółdzielczego prawa do lokalu mieszkalnego położonego przy ulicy (...) w L., stanowiącego jedyny składnik majątku wspólnego. Podnoszona przez wnioskodawczynię okoliczność niepartycypowania przez uczestnika w kosztach utrzymania mieszkania do 2006 roku nie stanowi zaś podstawy do ustalenia nierównych udziałów w majątku wspólnym.

Natomiast zasadny jest zarzut naruszenia zaskarżonym postanowieniem art. 14 ust. 4 ustawy z dnia 21 czerwca 2001 roku o ochronie praw lokatorów, mieszkaniowym zasobie gminy i o zmianie Kodeksu cywilnego (t.j. Dz. U. z 2005 r., Nr 31, poz. 266 ze zm., zwanej dalej „u.o.p.l.”).

Z treści art. 14 ust. 3 cytowanej ustawy wynika, że sąd w pierwszej kolejności powinien brać pod uwagę indywidualną sytuację danej osoby, a więc dotychczasowy sposób korzystania z lokalu i szczególną sytuację materialną oraz rodzinną osób zobowiązanych do jego opróżnienia, z tym że nie może orzec o braku uprawnienia do otrzymania lokalu socjalnego w stosunku do osób wymienionych w art. 14 ust. 4 u.o.p.l. Zarazem w art. 14 ust. 7 u.o.p.l. wyłączono stosowanie przepisu ust. 4 tego artykułu w stosunku do osób, które utraciły tytuł prawny do lokalu niewchodzącego w skład publicznego zasobu mieszkaniowego, z wyjątkiem osób, które były uprawnione do używania lokalu na podstawie stosunku prawnego nawiązanego ze spółdzielnią mieszkaniową albo z towarzystwem budownictwa społecznego. Jednakże, stosownie do art. 4 ustawy z dnia 17 grudnia 2004 roku o zmianie ustawy o ochronie praw lokatorów, mieszkaniowym zasobie gminy i o zmianie Kodeksu cywilnego oraz o zmianie niektórych ustaw (Dz. U. z 2004 r., Nr 281, poz. 2783), przepisu art. 14 ust. 7 u.o.p.l. nie stosuje się do umów o używanie lokali mieszkalnych, zawartych przed dniem l stycznia 2005 roku. W konsekwencji art. 14 ust. 7 u.o.p.l. nie znajdował zastosowania w niniejszej sprawie. W tym stanie rzeczy w stosunku do S. S., jako do osoby posiadającej status bezrobotnego, znajdował zastosowanie art. 14 ust. 4 pkt 5 ustawy o ochronie praw lokatorów, przewidujący – co do zasady – obligatoryjne pozytywne orzeczenie o uprawnieniu do lokalu socjalnego. Jednakże Sąd Rejonowy pominął, że przepis ten zawiera wyjątek, stanowiąc o braku nakazu orzeczenia o uprawnieniu do lokalu socjalnego, jeżeli osoby wymienione w art. 14 ust. 4 ustawy mogą zamieszkać w innym lokalu niż dotychczas używany.

Zdaniem Sądu drugiej instancji możliwość zamieszkania w innym lokalu niż dotychczas używany obejmuje także przypadek, gdy sytuacja majątkowa osoby zobowiązanej pozwala na zaspokojenie jej potrzeb mieszkaniowych w innym lokalu, choćby w chwili orzekania w przedmiocie opróżnienia lokalu uprawnienie do zamieszkiwania w innym lokalu jeszcze tej osobie nie przysługiwało.

Przenosząc powyższe na grunt niniejszej sprawy należy wskazać, że S. S. wprawdzie jest osobą bezrobotną bez prawa do zasiłku i utrzymuje się z niewielkiego dochodu z pracy dorywczej, jednakże ma możliwość zamieszkania w innym lokalu. W tym zakresie przede wszystkim wskazać należy, że na rzecz S. S. została zasądzona od J. S. tytułem spłaty kwota 95.000 zł, płatna w terminie 30 dni od uprawomocnienia się orzeczenia. Uczestnik będzie zatem w krótkim czasie dysponował środkami, których wielkość pozwala na zaspokojenie jego potrzeb mieszkaniowych na podstawie umowy najmu czy nawet w drodze kupna niewielkiego mieszkania L.. Dodatkowo wskazać należy, że uczestnik może zamieszkiwać w domu znajdującym się na nieruchomości położonej w miejscowości M., stanowiącej wcześniej własność jego zmarłych rodziców i której współwłaścicielem na skutek dziedziczenia jest obecnie S. S.. Nieistotne jest przy tym, że nie zostało przeprowadzone postępowanie o stwierdzenie nabycia spadku po rodzicach uczestnika, gdyż orzeczenie wydane w takim postępowaniu ma charakter deklaratoryjny. Uczestnik także obecnie faktycznie często przebywa w budynku na nieruchomości w M..

Sytuacja majątkowa uczestnika umożliwia mu więc zamieszkiwanie w innym lokalu, wobec czego w świetle powołanych przepisów nie zachodzą podstawy do pozytywnego orzeczenia o uprawnieniu uczestnika S. S. do lokalu socjalnego.

Konsekwencją przyznania w wyniku podziału majątku wspólnego spółdzielczego własnościowego prawa do lokalu położonego przy ulicy (...) w L. J. S. i orzeczenia o braku po stronie S. S. uprawnienia do lokalu socjalnego jest zmiana zaskarżonego postanowienia przez określenie terminu opróżnienia przedmiotowego lokalu i wydania go J. S.. Sąd Okręgowy określił ten termin na 7 miesięcy od uprawomocnienia się postanowienia, gdyż po otrzymaniu spłaty od wnioskodawczyni (30 dni od uprawomocnienia się orzeczenia) uczestnik winien dysponować stosownym czasem na znalezienie i przeniesienie swojego centrum życiowego do innego lokalu. Tak ustalony termin opróżnienia i wydania wnioskodawczyni przedmiotowego lokalu jest wystarczający, aby uczestnik mógł zaspokoić swoje potrzeby mieszkaniowe i nie jest zbyt długi, aby uznać to orzeczenie za uciążliwe w stosunku do wnioskodawczyni.

Należy również wskazać, że 30 - dniowy termin na dokonanie spłaty został prawidłowo ustalony przez Sąd Rejonowy i nie jest sprzeczny z zasadami współżycia społecznego. Wnioskodawczyni wprawdzie nie ma oszczędności, a uzyskiwane przez nią dochody w wysokości około 2.230 zł - 2.330 zł miesięcznie (emerytura i wynagrodzenie z umowy zlecenia) nie pozwalają na zgromadzenie w terminie 30 dni sumy 95.000 zł, ale decydujące znaczenie ma możliwość otrzymania przez wnioskodawczynię pożyczki w wysokości 95.000 zł. Na taką okoliczność powoływała się sama apelująca (zeznania k. 258v.).

Z tych wszystkich względów i na podstawie art. 386 § 1 k.p.c. oraz art. 385 k.p.c. w związku z art. 13 § 2 k.p.c. Sąd Okręgowy orzekł jak w postanowieniu.

Orzeczenie o kosztach postępowania odwoławczego uzasadnia art. 520 § 1 k.p.c. w zw. z art. 391 § 1 k.p.c. i art. 13 § 2 k.p.c. Nie zachodziły bowiem podstawy do odstąpienia od zasady, zgodnie z którą każdy uczestnik ponosi koszty postępowania związane ze swym udziałem w sprawie. W takiej sytuacji i zgodnie z ugruntowanymi poglądami judykatury wniosek uczestnika o zasądzenie od wnioskodawczyni kosztów postępowania apelacyjnego należało oddalić (postanowienie Sądu Najwyższego z dnia 28 października 2011 roku, sygn. akt I CZ 76/11, Legalis; postanowienie Sądu Najwyższego z dnia 9 grudnia 1999 roku, sygn. akt III CKN 497/98, OSNC 2000/6/116; uzasadnienie postanowienia Sądu Najwyższego z dnia 27 lipca 2010 roku, sygn. akt II CZ 54/10, OSNC - ZD 2011/2/33).

Na podstawie art. 113 ust. 1 ustawy z dnia 28 lipca 2005 roku o kosztach sądowych w sprawach cywilnych (t.j.Dz. U. z 2010 r., Nr 90, poz. 594 ze zm.) Sąd Okręgowy przejął na rachunek Skarbu Państwa część opłaty od apelacji, od której wnioskodawczyni była zwolniona.

Z tych wszystkich względów i na podstawie powołanych przepisów Sąd Okręgowy orzekł jak w sentencji postanowienia.