Portal Orzeczeń Sądu Okręgowego w Lublinie

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 26 września 2016 roku

Sąd Okręgowy w Lublinie VII Wydział Pracy i Ubezpieczeń Społecznych

w składzie: Przewodniczący Sędzia S.O. Grażyna Cichosz

Protokolant sekretarz sądowy Anna Łempicka

po rozpoznaniu w dniu 26 września 2016 roku w Lublinie

sprawy K. K.

przeciwko Zakładowi Ubezpieczeń Społecznych Oddziałowi w L.

o prawo do emerytury

na skutek odwołania K. K.

od decyzji Zakładu Ubezpieczeń Społecznych Oddziału w L.

z dnia 12 stycznia 2016 roku znak: (...)

zmienia zaskarżoną decyzję i ustala K. K. prawo do emerytury od dnia (...) roku.

Sygn. akt VII U 297/16

UZASADNIENIE

Decyzją z dnia 12 stycznia 2016 roku Zakład Ubezpieczeń Społecznych Oddział w L. odmówił K. K. przyznania prawa do emerytury, gdyż wnioskodawczyni nie udokumentowała 15-letniego okresu ubezpieczenia.

Odwołanie od powyższej decyzji wniosła K. K. domagając się jej zmiany i przyznania prawa do emerytury. Wskazała, że pracowała w gospodarstwie rolnym swoich rodziców po ukończeniu 16 roku życia od dnia (...) roku do dnia (...)

Organ rentowy wniósł o oddalenie odwołania podtrzymując argumentację zawartą w zaskarżonej decyzji.

Sąd Okręgowy ustalił i zważył, co następuje:

K. K. urodzona w dniu (...) w dniu (...)roku złożyła wniosek o emeryturę. Nie jest członkiem otwartego funduszu emerytalnego. Przed organem rentowym udowodniła 13 lat, 9 miesięcy i 16 dni okresów składkowych i nieskładkowych (okoliczności bezsporne).

Wnioskodawczyni w dniu(...)roku podjęła zatrudnienie po raz pierwszy, miała wówczas (...)lat. Do tego czasu mieszkała z rodzicami i pomagała im w prowadzeniu gospodarstwa rolnego. Rodzice wnioskodawczyni byli władającymi gospodarstwo rolne o powierzchni 6,16 ha ( k.33 akt ZUS), zaś od 1974 roku stali się właścicielami tego gospodarstwa rolnego położonego w J. L.. W gospodarstwie hodowano 2 krowy, konia, świnie i drób. Nie wykorzystywano maszyn. Wszelkie konieczne czynności wykonywane były ręcznie. Wnioskodawczyni siała zboże, ziemniaki, truskawki i wykonywała wszystkie konieczne prace rolnicze, które była w stanie samodzielnie wykonać jako młoda dziewczyna. Codziennie pracowała w gospodarstwie w wymiarze co najmniej 8 godzin. Praca w gospodarstwie była jedynym dochodem dla wnioskodawczyni (zeznania wnioskodawczyni – k. 12v, 13, zeznania R. K. – k. 18v, zeznania R. G. – k. 18v-19).

Powyższy stan faktyczny ustalony został na podstawie powołanych dowodów. Dokumenty znajdujące się w aktach sprawy nie budziły wątpliwości Sądu. Nie były one również kwestionowane przez strony. Przesłuchani w sprawie świadkowie, siostra wnioskodawczyni R. K. oraz sąsiad R. G. potwierdzili okoliczność pracy wnioskodawczyni w gospodarstwie rodziców we wskazanym okresie. Świadkowi mieli bezpośrednią możliwość poczynienia stosownych zastrzeżeń odnośnie pracy wnioskodawczyni w gospodarstwie rolnym rodziców. Zeznawali zgodnie, spójnie i logicznie zarówno co do samego faktu pracy wnioskodawczyni jak i charakteru wykonywanych czynności rolniczych. Ponadto zeznania wnioskodawczyni były bardzo szczegółowe, pozbawione jakichkolwiek sprzeczności i korelowały z zeznaniami przesłuchanych świadków. Sąd obdarzył je wiarą w całości.

Odwołanie K. K. jako zasadne zasługuje na uwzględnienie.

Zgodnie z art. 27 ustawy z dnia 17 grudnia 1998 roku
o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych (tekst jednolity: Dz. U. z 2013 roku, poz. 1440 ze zm.) kobietom urodzonym przed dniem 1 stycznia 1949 r. przysługuje emerytura, jeżeli spełniły łącznie następujące warunki:

1) osiągnęły wiek emerytalny wynoszący 60 lat;

2) mają okres składkowy i nieskładkowy wynoszący co najmniej 20 lat dla kobiet .

Wedle art. 28 powołanej ustawy kobietom urodzonym przed dniem 1 stycznia 1949 r., które nie osiągnęły okresu składkowego i nieskładkowego, o którym mowa powyżej, przysługuje emerytura, jeżeli spełniły łącznie następujące warunki:

1) osiągnęły wiek emerytalny wynoszący 60 lat;

2) mają okres składkowy i nieskładkowy wynoszący co najmniej 15 lat.

Zgodnie z art. 10 ust. 1 pkt. 3 ustawy o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych, przy ustalaniu prawa do emerytury oraz obliczaniu jej wysokości uwzględnia się również, traktując je jak okresy składkowe, przypadające przed 1 stycznia 1983 roku okresy pracy w gospodarstwie rolnym po ukończeniu 16 roku życia.

Zarówno w orzecznictwie Sądu Najwyższego jak i w judykaturze ustawy panuje pogląd, że osobą, która ubiega się o zaliczenie okresu pracy w gospodarstwie rolnym do stażu ubezpieczenia, musi spełnić kryteria pojęcia domownika, określonego w art. 6 ustawy z dnia 20 grudnia 1990 roku o ubezpieczeniu społecznym rolników (tekst jednolity Dz.U. z 1998 roku Nr 7, poz. 25 ze zm.). Domownik to osoba bliska rolnikowi, która ukończyła 16 lat, pozostaje z rolnikiem we wspólnym gospodarstwie domowym lub zamieszkuje na terenie jego gospodarstwa albo w bliskim sąsiedztwie, stale pracuje w tym gospodarstwie rolnym i nie jest związana z rolnikiem stosunkiem pracy. Osoba taka powinna wykonywać pracę w gospodarstwie rolnym w wymiarze nie niższym niż połowa ustawowego czasu pracy pracowników, tj. minimum 4 godziny dziennie (wyroki Sądu Najwyższego z 2 lutego 1997roku II UKN 96/96, OSNP 1997/23/473, z 13 listopada 1998roku II UKN 299/98, 10 maja 2000roku II UKN 535/99, Lex 49141).

Stałość pracy w gospodarstwie rolnym nie zawsze jest równoznaczna z codziennym wykonywaniem czynności rolniczych, co może być uwarunkowane wielkością tego gospodarstwa, czy rodzajem produkcji rolniczej, ale pozostawania w ciągłej gotowości do wykonywania tej pracy również w zależności od sytuacji. Stąd też warunkiem jest zamieszkiwanie w pobliżu tego gospodarstwa, co zapewnia dyspozycyjność takiej osoby do pracy w tym gospodarstwie, w każdej chwili.

Co do zasady nie ma przeszkód w uwzględnieniu okresu pracy w gospodarstwie rolnym rodziców także w czasie wakacji szkolnych, z tym, że wymiar czasu tej pracy winien przekraczać połowę pełnego wymiaru czasu pracy. Nie ulega przy tym wątpliwości, że doraźna pomoc wykonywana zwyczajowo przez dzieci osób zamieszkałych na terenach wiejskich nie stanowi pracy w gospodarstwie rolnym, o której mowa w art. 10 ust. 1 pkt 3 u.e.r.f.u.s. Fundamentalnego zatem znaczenia nabiera ustalenie czy w zgłoszonym przez odwołującego okresie jego praca była wykonywana w koniecznym rozmiarze, czy nie miała ona charakteru li tylko zwyczajowej pomocy świadczonej przez dzieci rodzicom (wyrok SA w Łodzi z dnia 9 września 2014 roku, III AUa 2480/13, LEX nr 1527052; wyrok SA w Krakowie z dnia 4 czerwca 2014 roku, III AUa 2222/13, LEX nr 1483741; wyrok SN z dnia 3 czerwca 2014 roku, III UK 180/13, LEX nr 1483963).

Z ustalonego stanu faktycznego jednoznacznie wynika, że wnioskodawczyni pracowała w gospodarstwie rolnym swoich rodziców co najmniej przez 4 godziny dziennie. Zaliczeniu podlega jednak okres od dnia ukończenia 16 roku życia tj. (...)(8 lat, 2 miesiące i 20 dni). Po doliczeniu tego okresu do uwzględnionego stażu ubezpieczeniowego 13 lat, 9 miesięcy i 16 dni, wnioskodawczyni legitymuje się łącznym okresem składkowym i nieskładkowym w wymiarze 15 lat.

Sąd nie ma wątpliwości, że wnioskodawczyni, która ukończyła tylko szkołę podstawową do dnia pierwszego zatrudnienia w wieku(...)lat utrzymywała się z dochodów osiąganych w gospodarstwie rolnym rodziców, w którym wspólnie z nimi pracowała.

Wnioskodawczyni spełniła zatem łącznie wszystkie wymagane warunki do nabycia prawa do emerytury na podstawie art. 28 ustawy emerytalnej.

Wobec spełnienia wszystkich z wymaganych przesłanek do nabycia prawa do emerytury K. K. należało ustalić to prawo od dnia (...) roku – tj. od dnia złożenia wniosku o emeryturę.

W tym stanie rzeczy, na podstawie powołanych przepisów oraz art. 477 ¹⁴ § 2 k.p.c. Sąd Okręgowy orzekł jak w wyroku.