Portal Orzeczeń Sądu Okręgowego w Lublinie

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 9 maja 2016 roku.

Sąd Okręgowy w Lublinie VII Wydział Pracy i Ubezpieczeń Społecznych

w składzie: Przewodniczący: Sędzia S.O. Lucyna Stąsik-Żmudziak

Protokolant: st. sekretarz sąd. Małgorzata Gruza

po rozpoznaniu w dniu 9 maja 2016 roku w Lublinie

sprawy R. C.

przeciwko Zakładowi Ubezpieczeń Społecznych Oddziałowi w L.

o prawo do emerytury

na skutek odwołania R. C.

od decyzji Zakładu Ubezpieczeń Społecznych Oddziału w L.

z dnia 3 kwietnia 2015 roku znak (...)

zmienia zaskarżoną decyzję i ustala R. C. prawo do emerytury z tytułu pracy w warunkach szczególnych od dnia (...)

VII U 930/15

UZASADNIENIE

Decyzją z dnia 03.04.2015 r., Zakład Ubezpieczeń Społecznych, Oddział w L., odmówił R. C. prawa do emerytury na podstawie art. 184 ustawy z dnia 17 grudnia 1998 r. o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych (Dz. U. z 2013 r., poz. 1440 ze zm.).

W uzasadnieniu tego rozstrzygnięcia organ rentowy wskazał, że wnioskodawca, na dzień 01.01.1999 r. nie osiągnął okresu pracy w szczególnych warunkach z wymaganych 15 lat a jedynie 1 rok, 4 miesiące i 9 dni. ZUS nie uwzględnił jako pracy w szczególnych warunkach okresu zatrudnienia R. C.:

- od 01.04.1979r. do 30.11.1997r. w Zakładzie (...), ponieważ w świadectwie wykonywania pracy w szczególnych warunkach z dnia 25.08.1999r. podano że pracował na stanowisku spawacz w okresie od 01.07.1982r. do 05.01.1997r. i jednocześnie na stanowisku monter remontu kotłów w okresie od 05.02.1985r. do 30.11.1997r. Ponadto w w/w świadectwie wpisane jest stanowisko od 01.07.1982r. - 05.01.1997r. "spawacz", które nie jest zgodne z zarządzeniem nr 17 Ministra Górnictwa i Energetyki z dnia 12.08.1983r. oraz załącznikiem nr l do zarządzenia Nr 7 Ministra Górnictwa i Energetyki z dnia 21.02.1984r. póz. 9 " spawacz gazowy", poz. 10 "spawacz elektryczny"; oraz stanowisko od 02.05.1985r. do 30.11.1997r. "monter remontu kotłów", które nie jest zgodne z zarządzeniem nr 17 Ministra Górnictwa i Energetyki z dnia 12.08.1983r. oraz załącznikiem nr l do zarządzenia Nr 7 Ministra Górnictwa i Energetyki z dnia 21.02.1984r poz.29 "monter kotłów i urządzeń pomocniczych".

Dodatkowo w w/w świadectwie wpisane prace od 02.05.1985r. do 30.11.1997r. "prace przy remoncie i eksploatacji urządzeń elektroenergetycznych i cieplnych" nie są zgodne z pracami wymienionymi w Rozporządzeniu Rady Ministrów z dnia 07.02.1983r. z dnia 07.02. 1983r. w sprawie wieku emerytalnego pracowników zatrudniony w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze w Dz. II "prace przy wytwarzaniu przesyłaniu energii elektrycznej i cieplnej oraz przy montażu, remoncie i eksploatacji urządzeń elektroenergetycznych i cieplnych. (k. 10 ae).

W dniu 30.04.2015 r. R. C. wniósł odwołanie, z którego treści wynika, że domaga się zmiany powyższej decyzji i ustalenia mu prawa do emerytury. (k. 2-4as)

W odpowiedzi na odwołanie organ rentowy wniósł o jego oddalenie, powtarzając argumentację zawartą w uzasadnieniu zaskarżonej decyzji. (k.5-6as)

W toku dalszego postępowania każda ze stron podtrzymywała żądanie.

Sąd ustalił następujący stan faktyczny:

R. C., urodzony (...), w dniu (...)złożył wniosek o emeryturę, oświadczając, że nie jest członkiem otwartego funduszu emerytalnego i pozostaje w stosunku pracy.

Na staż zatrudnienia ubezpieczonego, zgodnie z dokumentami przedłożonymi przez niego wraz z wnioskiem emerytalnym oraz w związku z ustaleniem kapitału początkowego, składają się m.in. okresy pracy:

1)  od 20.02.1975 r. do 30.06.1976r. (1 rok, 4 miesięcy i 9 dni) w (...).

2)  W Zakładzie (...) SA (po przekształceniach w Zakładzie (...) SA a następnie od 01.04.2007r. (...) SA) w okresie od 01.04.1979r. do 30.11.1997r.wnioskodawca, będąc zatrudnionym na stanowisku ślusarza-spawacza, spawacza z uprawnieniami – monter remontu kotłów, ślusarz produkcyjny – monter remontu kotłów. (k.5ae t.I)

Na podstawie dokumentów złożonych do akt emerytalnych organ rentowy ustalił, że R. C. legitymuje się sumarycznym stażem emerytalnym, wynoszącym 26 lat, 1 miesiąc i 20 dni. Przyjął do okresów jako pracę w warunkach szczególnych 1 rok, 4 miesiące i 9 dni związanych z pracą na kolei. (karta przebiegu zatrudnienia, k. 33ae).

ZUS nie uwzględnił zatrudnienia od 01.04.1979r. do 30.11.1997r. w Zakładzie (...), dokumentowanych świadectwami wykonywania pracy w warunkach szczególnych wydanych tak przez (...) jak i (...) SA z uwagi na niespójność świadectw i ich wady formalne.

Następnie wydana została zaskarżona decyzja.

W trakcie wyjaśnień informacyjnych, złożonych na rozprawie, wnioskodawca oświadczył, że domaga się zaliczenia mu do stażu pracy w szczególnych warunkach okresu od 01.04.1979r. do 30.11.1997r, w którym był zatrudniony w Zakładzie (...) SA a następnie przekształconym w (...) SA.

Zakład zajmował się produkcją podzespołów i konstrukcji i części zamiennych do elektrowni. Produkowano m.in. wentylatory, podajniki, zawory, wężownice do kotłów, klapy, bijaki do młynów. Były to urządzenia o dużych gabarytach. Robiono części metalowe łączone za pomocą spawów. Generalnie podstawą istnienia zakładu był wydział remontowy, na którym regenerowano zużyte lub nowe podzespoły, które były potem montowane na obiektach. W większości podstawą działania była spawalnia, gdzie spawali spawacze, ale zdarzało się, że spawacz musiał sobie przygotować materiał do spawania, a więc przyciąć szlifierką albo na gilotynie, następnie dopasować i zespawać. Oprócz pracy na miejscu wykonywano również remonty na obiektach elektrowni, bo zlecenia opiewały na wykonanie części zamiennych oraz ich montaż na obiekcie.

W B. był zakład składający się z jednej hali produkcyjnej oraz obok była krajalnia, narzędziownia. Na hali produkcyjnej były działy, które przygotowywały materiał do spawania, który potem spawacze spawali. Materiał do spawania czyli detale przygotowywali ślusarze. Cięli na gilotynie blachy, zwijali rury, wstępnie montowali, heftowali punktowo, a spawacz z uprawnieniami spawał końcowo.

Wnioskodawca został zatrudniony w Zakładzie (...) oddział w B. 02 kwietnia 1979r., początkowo na stanowisku ślusarza. Przygotowywał elementy dla spawacza. Wycinał z metalu blachy za pomocą palnika acetylenowo-tlenowego, przywiercał, przyheftowywał – punktowo przyłapywał, żeby poszczególne elementy się trzymały. Czasami pracował palnikiem bez uprawnień spawacza. Zajmował się szlifowaniem elementów, cięciem, heftowaniem, robił wstępny montaż detali. Na tej hali byli zatrudnieni spawacze, wiertacze, ślusarze, szlifierze, tokarze, praserzy, kowale. Ślusarz zajmował się wierceniem, spawaniem, gięciem metali, żeby wygiąć blachę pracował przy piecach, żeby nagrzać blachę.

Uprawnienia spawacza wnioskodawca zdobył po ukończeniu kursu podstawowego II stopnia spawania gazowego, który odbył w okresie od 5.11.1979r. do 38.03.1980 r. Następnie przebył kurs spawania gazowego rur kotłowych w okresie od 7.01.1985r. do 15.02.1985r. i podstawowy kurs spawania elektrycznego 12.07.1986 r. Kolejne uprawnienie związane było ze spawaniem elektrycznym rur metodą (...) w okresie od 5.01.1987r. do 13.02.1987r., i spawanie elektryczne rur kotłowych od 9.01.1989 r. do 18.02.1989 r. Gdy uzyskał uprawnienia spawacza odpadł mu obowiązek przygotowywania materiałów dla spawacza.

Ze szczątkowych akt osobowych wynika angaż, że od 01.07.1982r. wnioskodawcy powierzono obowiązki ślusarza- spawacza. Był członkiem jednej z brygad remontowych, pracował na hali przy remoncie urządzeń kotłowych, albo wyjeżdżał na delegacje do pracy remontowych w elektrowniach i ciepłowniach. Zasadniczo wnioskodawca pracował na spawalni, a w razie potrzeby wyjeżdżał w delegacje przechodząc na wydział remontowy. Spawał rurociągi ciśnieniowe, zarówno na powierzchni, jak i powyżej poziomu ziemi.

Z elektrowni przychodziły uszkodzone elementy, część elementów ze względu na zużycie i korozję należało wyciąć i w to miejsce wstawić i wspawać nowe. Niektóre urządzenia były wykonywane jako nowe na podstawie dokumentacji technicznej. Urządzenia, które przychodziły to kanały spalin, elementy kotła, wężownica, elementy podajników węgla. Urządzenia były gabarytowo duże, bo pochodziły z elektrowni w S., K. i P.. Początkowo oddział w B. był oddziałem Zakładu (...) i w nim remontowano te urządzenia elektrowni, a potem po przekształceniu stał się samodzielną jednostkę nadal wykonując to samo. Oprócz pracy na miejscu wykonywano również remonty na obiektach elektrowni, bo zlecenie opiewało na wykonanie części zamiennych oraz ich montaż na obiekcie. Wnioskodawca wyjeżdżał na montaż tych elementów na obiektach w Polsce i wykonywał tam prace spawacza.

Spawał gazowo i elektrycznie oraz migomatem za pomocą argonu. Robił wirniki, klapy, podajniki węgla, filtry powietrza, wykonywał także nowe elementy. Praca była bardzo ciężka i uciążliwa. Na hali czasami spawało jednocześnie 20 spawaczy naraz. Brakowało ekranów ochronnych. Pracowali w huku, w dymie, w hałasie. Wentylatory nie nadążały ściągać dymu. Wnioskodawca pracował w pełnym wymiarze czasu pracy, po 8 godzin. Dostawał mleko, zwiększone były środki higieny. Mieli posiłki regeneracyjne. Pracował w fartuchach spawalniczych, drelichach, getrach, rękawicach spawalniczych, okularach i maskach.

Po uzyskaniu uprawnień związanych ze spawaniem rur kotłowych kierowany był do remontów kotłów na elektrociepłowniach np. w L. na W., w (...). Remonty były w sezonach letnich, w okresie od kwietnia do października, kiedy była przerwa w sezonie grzewczym i kiedy zamykane były bloki. Przy remontach kotłów wycinano stare podzespoły i wstawiano nowe. Jako spawacz miał za zadanie wspawać rurociągi, kryzy - czyli zwężenia rurociągów. Kocioł jest potężnym urządzeniem, który ma oprzyrządowanie, a więc rury, wężownice. Tak więc wykonując remont kotła spawał się nie tylko same elementy kotła, ale również oprzyrządowanie kotła.

Przede wszystkim wykonywał wówczas spawanie gazowe, ponieważ miał uprawnienia do spawania rur ciśnieniowych bez ograniczenia na ciśnienie. Na remontach kotłów trzeba było wejść na kocioł i przygotowane przez montera styki zespawać i postawić pieczątkę przy styku. Szkodliwość pracy przy remontach kotłów polegała na tym, że kocioł był brudny w siarce, sadzy. Przy włączaniu palnika do spawania podnosił się pył, kurzyło się. Jako spawacz cały czas był zgięty, w dymie.

Charakter pracy wnioskodawcy nie uległ zmianie do końca zatrudnienia, pomimo przekształceń zatrudniających go zakładów. Tak samo wnioskodawca spawał na hali elementy jak i montował (wspawowywał) je na obiektach oraz uczestniczył jako spawacz przy remontach kotłów na elektrociepłowniach. W okresie zatrudnienia przez pół roku w 1990 roku pracował w ramach delegacji jako spawacz na kontrakcie w Niemczech przy budowie Zakładów (...).

Zatrudnienie w Zakładach (...) zakończyło się 31.07.1995r. a następnie w tym samym charakterze było kontynuowane w przekształconym Zakładzie (...) Spółka Akcyjna w B. w okresie od 01.08.1995r. do 30.11.1997r.

Dowód: Zeznania wnioskodawcy k. 25v-26vas w zw. z 41as i 42vas, zeznania świadków: K. J. k. 26v-27as, M. N. k.27v-28as, J. W. k. 41v-42vas, akta osobowe k. 17as. Opis zapisów w książeczce spawacza k. 41v as.

Na podstawie przedstawionych dowodów sąd ustalił, że R. C. co najmniej w okresie od 01.07.1982r. (od momentu powierzenia mu angażem stanowiska ślusarza-spawacza, mimo już wcześniej posiadanych uprawnień do marca 1980r. uprawnień spawania gazowego) do 31.07.1995r., w czasie zatrudnienia w Zakładach (...) a następnie w przekształconym Zakładzie (...) Spółka Akcyjna w B. w okresie od 01.08.1995r. do 30.11.1997r. stale i w pełnym wymiarze wykonywał prace w warunkach przy spawaniu elektrycznym i gazowym przy remoncie urządzeń elektroenergetycznych oraz jednocześnie od maja 1985r. jako spawacz posiadający dodatkowo uprawnienia spawacza gazowego rur kotłowych prace przy remoncie i eksploatacji urządzeń elektroenergetycznych i cieplnych.

W sumie w związku z zatrudnieniem wnioskodawcy w tych jednostkach w omawianym wyżej charakterze wnioskodawca wykonywał pracę w warunkach szczególnych przez okres co najmniej 15 lat i 5 miesięcy.

Powyższe ustalenie zostało oparte na wszystkich przeprowadzonych dowodach, w zakresie, w jakim wynikające z tych dowodów treści, prowadziły do spójnych wniosków.

Każdy z dowodów, na których oparto te ustalenia dokonane przez Sąd, zasługiwał na walor wiarygodności.

Powołane dokumenty, zwłaszcza akta osobowe, aczkolwiek bardzo szczątkowe zostały sporządzone w przepisanej formie, przez odpowiednio umocowane osoby oraz bezpośrednio w czasie, kiedy miały miejsce stwierdzone nimi okoliczności. Ich treść, ani prawdziwość nie były kwestionowane przez żadną ze stron. Również nie była kwestionowana wartość dowodowa zapisów w książeczce spawacza. W oparciu o nią Sąd ustalił w sposób nie budzący wątpliwości, że wnioskodawca niemal od początku zatrudnienia posiadał uprawnienia spawacza gazowego, które uzyskał po roku zatrudnienia w Zakładzie (...) i kolejne uprawnienia specjalistyczne w zakresie spawania zdobywał w kolejnych latach. Cyklicznie poddawany był rozlicznym egzaminom spawalniczym i w związku z tym kierowany był nie tylko do pracy na hali jako spawacz przy produkcji elementów na potrzeby elektrowni i elektrociepłowni ale także jako specjalistyczny spawacz do prac remontowych na obiektach elektrowni i elektrociepłowni oraz do remontów kotłów ciepłowniczych.

Świadkowie, jako osoby, które były zatrudnione razem z R. C. w spornym okresie, mogli nabyć dostateczną wiedzę na temat faktów, co do których zeznawali. Ich zeznania były precyzyjne, wewnętrznie spójne oraz zgodne z zeznaniami samego wnioskodawcy. K. J. i M. N. pracowali z wnioskodawcą w spornych okresach jako ślusarze-spawacze i wykonywali identyczny rodzaj pracy. J. W. pracował Zakładzie (...) poczynając od podstawowego stanowiska jako majster zmianowy w zakładzie remontowym i w tym okresie podlegały mu wszystkie brygady remontowe, które przebywały na zmianie. W tym sensie był bezpośrednim przełożonym wnioskodawcy pracującym w danej brygadzie. W kolejnym okresie zajmował się marketingiem i pracował w dziale przygotowania produkcji i wówczas, chociaż miał pracę biurową to z racji swoich obowiązków nadal współpracował z działem produkcji i remontów. Ostatecznie został dyrektorem technicznym. Tak więc przez cały swój okres zatrudnienia miał bezpośrednią styczność z działem remontów stąd doskonale orientował się w zakresie pracujących tam pracowników.

Z tego też względu zeznania te były wiarygodne i stanowiły podstawę ustalonego stanu faktycznego. Przede wszystkim zaś Sąd uznał za wiarygodne zeznania samego wnioskodawcy. R. C. bardzo dokładnie wyjaśnił Sądowi przebieg jego pracy zawodowej, jej charakter, wynikające z tego obowiązki, warunki pracy. Zeznania te w całości korespondowały z zeznaniami świadków oraz dokumentacją osobową.

Sąd zważył, co następuje:

Odwołanie zasługuje na uwzględnienie.

Zgodnie z art. 184 ustawy z dnia 17 grudnia 1998 r. o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych (Dz. U. z 2009 r., nr 153, poz. 1227 ze zm.) ubezpieczonym urodzonym po dniu 31 grudnia 1948 r. przysługuje emerytura po osiągnięciu wieku przewidzianego w art. 32, 33, 39 i 40 tej ustawy, jeżeli w dniu wejścia w życie ustawy (tj. 1 stycznia 1998 r.) osiągnęli:

1) okres zatrudnienia w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze wymaganym w przepisach dotychczasowych do nabycia prawa do emerytury w wieku niższym niż 60 lat - dla kobiet i 65 lat - dla mężczyzn oraz

2) okres składkowy i nieskładkowy, o którym mowa w art. 27, tj. co najmniej 20 lat dla kobiet i 25 lat dla mężczyzn.

Emerytura, o której mowa, przysługuje pod warunkiem nieprzystąpienia
do otwartego funduszu emerytalnego albo złożenia wniosku o przekazanie środków zgromadzonych na rachunku w otwartym funduszu emerytalnym, za pośrednictwem Zakładu, na dochody budżetu państwa.

W myśl art. 32 ust. 2 powołanej ustawy za pracowników zatrudnionych
w szczególnych warunkach uważa się pracowników zatrudnionych przy pracach
o znacznej szkodliwości dla zdrowia oraz o znacznym stopniu uciążliwości lub wymagających wysokiej sprawności psychofizycznej ze względu na bezpieczeństwo własne lub otoczenia.

Z kolei na gruncie ust. 4 tego artykułu przesłankę wieku oraz rodzaje prac lub stanowisk oraz warunki, na podstawie których wskazanej kategorii osób przysługuje prawo do emerytury, ustala się na podstawie przepisów dotychczasowych, którymi w tym przypadku są – w myśl art. 195 w zw. z art. 194 ustawy – przepisy rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 7 lutego 1983 r. w sprawie wieku emerytalnego pracowników zatrudnionych w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze (Dz. U. z 1983 r., nr 8, poz. 43 ze zm., dalej: „rozporządzenie”). Rozporządzenie to stosuje się do pracowników wykonujących prace w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze, które są wymienione w jego przepisach oraz w załączonych do niego wykazach.

Zgodnie z § 2 ust. 1 rozporządzenia okresami pracy uzasadniającymi prawo do świadczeń na zasadach określonych w rozporządzeniu są okresy, w których praca w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze była wykonywana stale i w pełnym wymiarze czasu pracy obowiązującym na danym stanowisku pracy.

Dodatkowo na podstawie § 1 ust. 2 rozporządzenia właściwi ministrowie, kierownicy urzędów centralnych oraz centralne związki spółdzielcze w porozumieniu z Ministrem Pracy, Płac i Spraw Socjalnych wydały zarządzenia określające w podległych im i przez nich nadzorowanych zakładach pracy stanowiska, na których wykonywane były prace w szczególnych warunkach.

Praca wykonywana przez wnioskodawcę w spornych okresach, przyjętych bezspornie jako praca wykonywana w warunkach szczególnych od 01.07.1982r. do 31.07.1995r., w czasie zatrudnienia w Zakładach (...) a następnie w przekształconym Zakładzie (...) Spółka Akcyjna w B. w okresie od 01.08.1995r. do 30.11.1997r., odpowiada pracom wymienionym w załączonym do rozporządzenia wykazie A, dziale II - W energetyce - Prace przy wytwarzaniu i przesyłaniu energii elektrycznej i cieplnej oraz przy montażu, remoncie i eksploatacji urządzeń elektroenergetycznych i cieplnych oraz określone w dziale XIV – prace różne, poz.12 - Prace przy spawaniu i wycinaniu elektrycznym, gazowym, atomowowodorowym

R. C. ukończył 60 lat w dniu (...)nie przystąpił
do otwartego funduszu emerytalnego oraz na dzień 01.01.1999 r. osiągnął sumaryczny staż ubezpieczeniowy, wynoszący 26 lat, 1 miesiąc i 20 dni.

Ponadto, jak udało się ustalić w niniejszym postępowaniu, wnioskodawca
na dzień 01.01.1999 r. osiągnął łączny staż pracy w szczególnych warunkach, wynoszący co najmniej 16 lat, 9 miesięcy i 9 dni.

Odnośnie powyższego ustalenia, należy podkreślić, że nastąpiło ono w zgodzie z art. 473 k.p.c. W myśl tego przepisu sąd rozpoznający sprawę z zakresu ubezpieczeń społecznych, przy ustalaniu spornych okoliczności może korzystać z wszelkich środków dowodowych, zarówno zeznań świadków, przesłuchania stron jak też wszelkiego rodzaju zaświadczeń i dokumentów prywatnych, które można oceniać na równi ze świadectwem pracy, jeżeli go brak lub jego treść jest niedostateczna. Wszakże w jednym i drugim przypadku chodzi o dokumenty prywatne (por. uzasadnienie wyroku Sądu Najwyższego z dnia 16 czerwca 2011 r., III UK 213/10). Regulacja przewidziana w powołanym przepisie ma pierwszeństwo przed instrukcyjną normą wynikającą z § 2 ust. 2 powołanego rozporządzenia, zgodnie z którą okresy pracy w szczególnych warunkach stwierdza zakład pracy, na podstawie posiadanej dokumentacji, w świadectwie wykonywania prac w szczególnych warunkach, wystawionym według wzoru stanowiącego załącznik do przepisów resortowych.

Wnioskodawca spełnił więc wszystkie przesłanki nabycia przedmiotowego świadczenia i dlatego od tego dnia złożenia wniosku, tj. od (...) sąd, uwzględniając odwołanie i zmieniając zaskarżoną decyzję, ustalił mu sporne świadczenie (art. 100 ust. 1 ustawy emerytalnej).

Mając powyższe na względzie, na podstawie powołanych przepisów oraz art. 477 ¹⁴ § 2 k.p.c., orzeczono, jak w wyroku.