Portal Orzeczeń Sądu Okręgowego w Lublinie

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 21 października 2015 roku

Sąd Okręgowy w Lublinie VII Wydział Pracy i Ubezpieczeń Społecznych

w składzie:

Przewodniczący – Sędzia SO Danuta Dadej - Więsyk

Protokolant p. o. prot. sądowego Katarzyna Sawicka

po rozpoznaniu w dniu 21 października 2015 roku w Lublinie

sprawy A. C.

przeciwko Zakładowi Ubezpieczeń Społecznych Oddziałowi w L.

o prawo do emerytury

na skutek odwołania A. C.

od decyzji Zakładu Ubezpieczeń Społecznych Oddziału w L.

z dnia 14 listopada 2014 roku znak (...)

zmienia zaskarżoną decyzję i ustala A. C. prawo do emerytury począwszy od dnia (...) roku.

Sygn. akt VII U 2506/14

UZASADNIENIE

Decyzją z dnia 14 listopada 2014 roku, znak:(...) Zakład Ubezpieczeń Społecznych Oddział w L. odmówił A. C. prawa do emerytury na podstawie art. 184 ustawy z dnia 17 grudnia 1998 roku o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych (Dz. U. z 2013 roku, poz. 1440 ze zm.) oraz rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 7 lutego 1983 roku w sprawie wieku emerytalnego pracowników zatrudnionych w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze (Dz. U z 1983 r., Nr 8, poz. 43 ze zm.), z uwagi na to, że na dzień 1 stycznia 1999 roku wnioskodawca nie udowodnił co najmniej 15 - letniego okresu pracy w warunkach szczególnych, wykonywanej stale i w pełnym wymiarze czasu pracy obowiązującym na danym stanowisku. W uzasadnieniu organ rentowy wskazał, że wnioskodawca nie przedłożył żadnych innych świadectw wykonywania prac w szczególnych warunkach z wyłączeniem okresu zatrudnienia uznanego przez Zakład za pracę tak kwalifikowaną (decyzja – k. 46 akt rentowych).

W odwołaniu A. C. nie zgodził się ze wskazaną decyzją, wnosząc o uwzględnienie w stażu pracy w szczególnych warunkach okresu zatrudnienia w Gospodarstwie (...) w L. od dnia 4 marca 1996 roku do dnia 24 maja 1999 roku, na uzasadnienie podnosząc okoliczność pracy na stanowisku traktorzysty stale i w pełnym wymiarze czasu pracy (odwołanie – k. 2 – 2v. akt sądowych).

W odpowiedzi na odwołanie organ rentowy wnosił o jego oddalenie, podnosząc argumenty, które legły u podstaw zaskarżonej decyzji, jednocześnie wskazując, iż ze świadectwa pracy z dnia 25 maja 1999 roku oraz wpisów z legitymacji ubezpieczeniowej wynika, że w okresie podanym przez ubezpieczonego wykonywał on pracę na stanowisku pracownika fizycznego, nie zakwalifikowanej w pkt 8 powołanego świadectwa pracy jako wykonywanej w szczególnych warunkach (odpowiedź na odwołanie – k. 3 – 3v. a.s.).

Sąd Okręgowy ustalił, co następuje:

A. C., urodzony (...), w dniu(...)roku złożył wniosek o emeryturę, w którego treści zawarł oświadczenie o tym, że nie jest członkiem otwartego funduszu emerytalnego. Na podstawie dokumentów znajdujących się w aktach organ rentowy uznał za udowodniony na dzień 1 stycznia 1999 roku łączny okres podlegania ubezpieczeniom w wymiarze 25 lat, tj. 24 lat, 4 miesięcy i 1 dnia okresów składkowych – w tym 3 lat, 11 miesięcy i 15 dni pracy w gospodarstwie rolnym rodziców oraz 3 miesięcy i 4 dni okresów nieskładkowych. Do stażu pracy w szczególnych warunkach organ rentowy uwzględnił okres zatrudnienia ubezpieczonego w Państwowym Gospodarstwie (...) we W. od dnia 1 sierpnia 1979 roku do dnia 30 kwietnia 1992 roku, w wymiarze 12 lat, 8 miesięcy i 24 dni, po wyłączeniu z tego stażu okresów niezdolności do pracy przypadających po dniu 14 listopada 1991 roku, spowodowanych chorobą, za które wypłacono zasiłek chorobowy (okoliczności bezsporne).

W okresie od dnia 1 czerwca 1978 roku do dnia 30 kwietnia 1992 roku A. C. był zatrudniony w Państwowym Przedsiębiorstwie (...) we W., przed ustaniem zatrudnienia na stanowisku traktorzysty.

Od dnia 4 marca 1996 roku został zatrudniony w Gospodarstwie (...) w L. na podstawie umowy o pracę w pełnym wymiarze czasu pracy na stanowisku pracownika fizycznego. Faktycznie skarżący wykonywał pracę na terenie gospodarstwa położonego we W., zakupionym przez T. W. od Państwowego Przedsiębiorstwa (...). Nadto pracodawca posiadał drugie gospodarstwo rolne położone w L.. Do zakresu obowiązków na zajmowanym stanowisku należała obsługa ciągnika (...) wykorzystywanego podczas prac w polu oraz w sadzie. W ramach prac polowych zajmował się sianiem ziarna i nawozów oraz orką w okresie wiosennym i jesiennym na polu o powierzchni około 30 ha, co zajmowało od tygodnia do dwóch. W sadzie, który miał powierzchnię około 110 ha zajmował się koszeniem trawy między rzędami drzew, co miało miejsce codziennie i trwało około 10 godzin, i było przeprowadzane w okresie od maja do września, zwoził jabłka w okresie zbioru owoców, co miało miejsce od września do listopada. W okresie od grudnia do marca zajmował się cięciem gałęzi specjalną maszyną, ciągnioną przez ciągnik, które następnie spychał na pryzmę przy wykorzystaniu doczepionych do ciągnika wideł oraz wywożeniem pociętego w ten sposób drewna z sadu, co trwało od 8 do 10 godzin na dobę, wyrywał stare drzewa przy wykorzystaniu ciągnika, uczestniczył w tzn. nasadzeniach, w ramach których jeździł traktorem do którego był zamontowany specjalny świder, który robił otwory pod drzewka, w okresie zimowy również odśnieżał sad w celu uzyskania dojazdu do drzewek, w okresie letnim wykonywał przy wykorzystaniu ciągnika opryski drzewek, co zajmował od jednego do dwóch dni i było przeprowadzane co trzeci dzień. Wykonywał również czynności związane z podczepieniem maszyny. W gospodarstwie było 6 ciągników i opisane obowiązki wykonywało 3 traktorzystów. Zdarzało się również, że ubezpieczony pomagał przy usuwaniu uszkodzeń w ciągniku lub innej maszynie, czy zasadniczo zajmował się jeden zatrudniony w gospodarstwie mechanik. Polecenia służbowe ubezpieczony otrzymywał od T. W., a w razie jego nieobecności od R. Z..

W dniu 6 września 1996 roku ubezpieczony doznał wypadku przy pracy. Wykonując pracę związaną z transportem jabłek z sadu do magazynu, co należało do jego codzienny obowiązków, przy otwieraniu drzwi magazynu doznał uszkodzenia palców lewej ręki.

W okresie zatrudnienia we wskazanym podmiocie ubezpieczony był niezdolny do pracy i nie świadczył jej od dnia 6 września 1996 roku do dnia 31 października 1996 roku, od dnia 27 lutego 1998 roku do dnia 28 lutego 1998 roku, od dnia 2 marca 1998 roku do dnia 7 marca 1998 rok, od dnia 4 maja 1998 roku do dnia 24 maja 1998 roku oraz od dnia 2 grudnia 1998 roku do dnia 4 grudnia 1998 roku.

Stosunek pracy ubezpieczonego ustał w wyniku rozwiązania umowy o pracę ze skutkiem na dzień 24 maja 1999 roku.

(protokół ustalenia okoliczności i przyczyn wypadku przy pracy – k. 3 akt dot. wypadku; świadectwa pracy – k. 18, 27 a.r.; zeznania A. C. – k. 27v., 49v. a.s.; zeznania świadka A. Z. – k. 28 – 28v. a.s.; zeznania świadka R. Z. – k. 28v. – 29 a.s.; zeznania świadka T. W. – k. 44v. – 45 a.s.)

Przystępując do oceny dowodów osobowych należy stwierdzić, że przesłuchani w sprawie świadkowie to osoby obce dla ubezpieczonego. Świadek A. Z. pozostawał w zatrudnieniu w Gospodarstwie (...) w L. w okresie od 1996 roku do 1998 roku na stanowisku pracownika fizycznego i wykonywał wszystkie prace sadownicze. Okoliczności te w ocenie Sądu usprawiedliwiają wniosek o tym, że świadek posiada wiedze na temat zatrudnienia ubezpieczonego we wskazanym podmiocie w okresie objętym sporem. Świadek zeznał, że skarżący zajmował się ładowanie widłami zamocowanymi do ciągnika i wywożeniem gałęzi w związku z przecinaniem sadu, co miało miejsce od grudnia do marca, i w ciągu doby zajmowało od 8 do 10 godzin. Zeznał, że ubezpieczony nie zajmował się przecinaniem gałęzi przy użyciu sekatora. Świadek zeznał, że skarżący pracował również przy orce, sianiu, w zimie przy odśnieżaniu w związku z koniecznością zapewnienia dojazdu do drzewek, opryskami. Zeznał świadek nadto, że ubezpieczony nie zajmował się zrywaniem jabłek. Świadek R. Z. pozostawał w zatrudnieniu w Gospodarstwie (...) w L. w okresie od dnia 5 września 1995 roku do dnia 24 maja 1999 roku na stanowisku pracownika fizycznego. Zeznał, że zasadniczo nie pracował z ubezpieczonym w sadzie oraz na polu, ponieważ sam pracował przy pielęgnacji i zbiorze aronii. Wspólnie razem pracowali tylko czasami ale nie przypomina sobie w jakich okresach ani przy jakich czynnościach. Natomiast świadek w imieniu pracodawcy podczas jego nieobecności wydawał polecenia służbowe co do wykonania czynności innych niż związane z obsługą ciągnika, tj. pomocy przy naprawie uszkodzonego ciągnika czynności te , jak wynika z zeznań świadka miały miejsce sporadycznie. Wskazane okoliczności w ocenie Sądu usprawiedliwiają wniosek o tym, że świadek posiada niezbędne wiadomości dotyczące wykonywania przez ubezpieczonego w okresie objętym sporem czynności związanych bezpośrednio z obsługą ciągnika. Świadek T. W. był właścicielem Gospodarstwa (...) i przełożonym ubezpieczonego, któremu w czasie obecności w gospodarstwie wydawał polecenia służbowe. Wskazane okoliczności w ocenie Sądu usprawiedliwiają wniosek o tym, że świadek posiada niezbędne wiadomości dotyczące rzeczywistego zakresu obowiązków ubezpieczonego i warunków w jakich były wykonywane w okresie objętym sporem. Świadek zeznał, że skarżący jako osoba, która umiał jeździć ciągnikiem pracował jako traktorzysta i wykonywał czynności związane z opryskami, oraniem, koszeniem trawy w sadzie między rzędami drzewek, przecinaniu, spychaniu i zwożeniu gałęzi drzewek w okresie zimowym, zwożeniu jabłek w okresie zimowym, układaniem ręcznie i przy wykorzystaniu wózka widłowego załadowanych jabłkami skrzynek i palet w magazynie. Świadek zeznał, że zasadniczo skarżący zajmował się obsługą ciągnika. Wskazani świadkowie szczegółowo opisali zakres obowiązków skarżącego oraz warunki w jakich były one wykonywane. Zeznania świadków są logiczne, wzajemnie się uzupełniają oraz korelują z zeznaniami ubezpieczonego, wobec czego Sąd uznał je za wiarygodne. Również organ rentowy nie podniósł okoliczności które mogłyby godzić w wiarygodność ich zeznań.

Sąd dał również wiarę zeznaniom ubezpieczonego w zakresie w jakim opisywał zakres swoich obowiązków wykonywanych w okresach objętych sporem, z uwagi na ich zasadniczą zgodność z zeznaniami świadków, uznanymi za wiarygodne. Natomiast nie mogą stanowić podstawy do ustaleń zeznania ubezpieczonego w zakresie w jakim wskazywał, że nie wykonywał żadnych innych czynności poza jeżdżeniem ciągnikiem. W tym bowiem zakresie pozostawały w sprzeczności z uznanymi za wiarygodne z wyżej wskazanych względów zeznaniami świadków R. Z. i T. W.. Nadto wskazaną ocenę zeznań skarżącego w tym zakresie usprawiedliwia treść protokołu wypadku w pracy jakiego doznał ubezpieczony w dniu 6 września 1996 roku, z którego treści wynika, że skarżący doznał uszkodzenia palców lewej ręki w związku z rozładunkiem jabłek w magazynie.

Stan faktyczny Sąd ustalił również w oparciu o powołane dowody z dokumentów. Ich autentyczność w toku procesu nie była kwestionowana przez strony. Ich forma oraz treść nie wzbudziła ponadto wątpliwości co do ich autentyczności z urzędu, wobec czego zostały one uznane za wiarygodne w całości i jako takie stanowiły pełnowartościowe źródło informacji o okolicznościach faktycznych w sprawie. Z tym jednakże zastrzeżeniem, że nie zasługiwało na wiarę świadectwo pracy z dnia 25 maja 1999 roku w zakresie w jakim dokument ten potwierdzał zatrudnienia ubezpieczonego na stanowisku pracownika fizycznego. W tym zakresie pozostaje bowiem w sprzeczności z pozostałym materiałem dowodowym w sprawie, tj. z wiarygodnymi zeznaniami skarżącego i świadków z których wynika, że w okresie objętym sporem pracował jako traktorzysta ciągnika(...)

Sąd Okręgowy zważył, co następuje:

Odwołanie A. C. jest zasadne i zasługuje na uwzględnienie.

Do okoliczności spornej w rozpoznawanej sprawie, biorąc pod uwagę treść zaskarżonej decyzji oraz treść odwołania, należy możliwość zakwalifikowania okresu zatrudnienia ubezpieczonego w Gospodarstwie (...) w L. od dnia 4 marca 1996 roku do dnia 24 maja 1999 roku, jako pracy w szczególnych warunkach, celem ustalenia czy ubezpieczony legitymuje się 15 – letnim okresem tak kwalifikowanej pracy.

Zgodnie z art. 24 ust. 1 b pkt 20 ustawy z dnia 17 grudnia 1998 roku o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych (tekst jednolity: Dz. U. z 2013 roku, poz. 1440) – zwaną dalej ustawą emerytalną, ubezpieczonym urodzonym po dniu 31 grudnia 1948 roku przysługuje emerytura po osiągnięciu wieku emerytalnego, wynoszącego dla mężczyzn urodzonych po dniu 30 września 1953 roku co najmniej 67 lat. Ubezpieczony nie ukończył wyżej wymienionego wieku, zatem nie spełnia warunków niezbędnych do ustalenia mu prawa do emerytury w oparciu o powołany przepis.

Natomiast w myśl art. 46 w związku z art. 32 ustawy emerytalnej ubezpieczonym urodzonym po dniu 31 grudnia 1948 roku, a przed dniem 1 stycznia 1969 roku będącym pracownikami zatrudnionymi w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze przysługuje emerytura w wieku niższym niż wskazany, jeżeli nie przystąpili do otwartego funduszu emerytalnego i warunki do uzyskania emerytury określone w tych przepisach spełnią do dnia 31 grudnia 2008 roku. Przy czym wiek emerytalny, rodzaje prac lub stanowisk oraz warunki, na podstawie, których wymienionym osobom przysługuje prawo do emerytury, ustala się na podstawie przepisów dotychczasowych. Według § 4 rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 7 lutego 1983 roku w sprawie wieku emerytalnego pracowników zatrudnionych w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze (Dz. U. Nr 8, poz. 43 ze zm.) – zwanego dalej rozporządzeniem Rady Ministrów, pracownik, który wykonywał prace w szczególnych warunkach, wymienione w wykazie A, nabywa prawo do emerytury, jeżeli osiągnął wiek emerytalny wynoszący 60 lat dla mężczyzn oraz ma wymagany okres zatrudnienia, w tym, co najmniej 15 lat pracy w szczególnych warunkach. A. C. do dnia 31 grudnia 2008 roku nie osiągnął wymaganego przez cytowany przepis wieku emerytalnego 60 lat.

Jednakże zgodnie z przepisem art. 184 ust. 1 i 2 ustawy emerytalnej, mężczyznom urodzonym po dniu 31 grudnia 1948 roku przysługuje emerytura po osiągnięciu wieku przewidzianego w art. 32, 33, 39 i 40, jeżeli w dniu wejścia w życie ustawy osiągnęli okres zatrudnienia w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze wymaganym w przepisach dotychczasowych do nabycia prawa do emerytury w wieku niższym niż 65 lat oraz okres składkowy i nieskładkowy wynoszący co najmniej 25 lat. Emerytura przysługuje pod warunkiem nieprzystąpienia do otwartego funduszu emerytalnego albo złożenia wniosku o przekazanie środków zgromadzonych na rachunku w otwartym funduszu emerytalnym, za pośrednictwem Zakładu, na dochody budżetu państwa.

Przepis art. 32 ust. 2 ustawy emerytalnej stanowi, że za pracowników zatrudnionych w szczególnych warunkach uważa się pracowników zatrudnionych przy pracach o znacznej szkodliwości dla zdrowia oraz o znacznym stopniu uciążliwości lub wymagających wysokiej sprawności psychofizycznej ze względu na bezpieczeństwo własne lub otoczenia. Wiek emerytalny, o którym mowa w ust. 1, rodzaje prac lub stanowisk oraz warunki, na podstawie, których osobom wymienionym w ust. 2 przysługuje prawo do emerytury, ustala się na podstawie przepisów dotychczasowych (art. 32 ust. 4 ustawy).

Zgodnie z § 2 ust. 1 rozporządzenia Rady Ministrów okresami pracy uzasadniającymi prawo do świadczeń na zasadach określonych w rozporządzeniu są okresy, w których praca w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze jest wykonywana stale i w pełnym wymiarze czasu pracy obowiązującym na danym stanowisku pracy.

Według przepisu § 3 rozporządzenia Rady Ministrów okres zatrudnienia wymagany do uzyskania emerytury, zwany dalej „wymaganym okresem zatrudnienia", uważa się okres wynoszący 20 lat dla kobiet i 25 lat dla mężczyzn, liczony łącznie z okresami równorzędnymi i zaliczanymi do okresów zatrudnienia.

Natomiast przepis § 4 ust. 1 rozporządzenia Rady Ministrów stanowi, że pracownik, który wykonywał prace w szczególnych warunkach, wymienione w wykazie A, nabywa prawo do emerytury, jeżeli spełnia łącznie następujące warunki:

1) osiągnął wiek emerytalny wynoszący: 55 lat dla kobiet i 60 lat dla mężczyzn,

2) ma wymagany okres zatrudnienia, w tym, co najmniej 15 lat pracy w szczególnych warunkach.

Jednocześnie przepis § 1 ust. 2 rozporządzenia Rady Ministrów stanowi, że właściwi ministrowie, kierownicy urzędów centralnych oraz centralne związki spółdzielcze w porozumieniu z Ministrem Pracy, Płac i Spraw Socjalnych ustalają w podległych i nadzorowanych zakładach pracy stanowiska pracy, na których są wykonywane prace w szczególnych warunkach, wymienione w wykazach A i B.

Sumując powyższe, aby nabyć prawo do emerytury A. C. musiał spełnić łącznie następujące przesłanki:

1)  osiągnąć obniżony do 60 lat wiek emerytalny;

2)  nie przystąpić do otwartego funduszu emerytalnego;

3)  na dzień i stycznia 1999 roku udowodnić:

a)  co najmniej 15 - letni okres wykonywania prac w szczególnych warunkach lub
w szczególnym charakterze oraz

b)  staż pracy w wymiarze co najmniej 25 lat.

Bezspornym jest, że ubezpieczony w dniu wydania zaskarżonej decyzji ukończył wymagane 60 lat, na dzień 1 stycznia 1999 roku legitymuje się 25 - letnim stażem pracy oraz że nie jest członkiem otwartego funduszu emerytalnego.

Przechodząc do oceny, czy ubezpieczony spełnia warunek legitymowania się co najmniej 15 – letnim stażem pracy w warunkach szczególnych należy wskazać, że skarżący występując do organu rentowego o przyznanie świadczenia emerytalnego wymaganego przez prawo dokumentu w postaci świadectwa pracy w szczególnych warunkach nie przedłożył, na co wskazał organ rentowy w uzasadnieniu zaskarżonej decyzji. W ocenie Sądu Okręgowego taka sytuacja nie może dyskwalifikować możliwości ubezpieczonego ubiegania się o przedmiotowe świadczenie. Należy mieć bowiem na uwadze, że brak wystawienia wskazanego dokumentu nie stanowi wystarczającej podstaw do przyjęcia, że pracownik nie wykonywał pracy w takich warunkach. Obowiązek sporządzenia dokumentacji w tym zakresie obciąża pracodawcę, w związku z czym wyciąganie wobec pracownika jakichkolwiek negatywnych konsekwencji braku jej sporządzenia byłoby dla niego nazbyt krzywdzące. Należy mieć na uwadze fakt, że w postępowaniu sądowym nie znajdują zastosowania ograniczenia w zakresie dopuszczalnych źródeł dowodowych, ustanowione na potrzeby postępowania przed Zakładem, a wynikających z rozporządzenia Ministra Pracy i Polityki Społecznej z dnia 11 października 2011 roku w sprawie postępowania o świadczenia emerytalno – rentowe (Dz. U. z 2011 roku, Nr 237, poz. 1412). Zasadniczym bowiem celem postępowania sądowego jest rozstrzygnięcie sprawy po dostatecznym, wszechstronnym wyjaśnieniu jej okoliczności spornych. Ułatwia to art. 473 k.p.c., który wprost stanowi, iż w postępowaniu przed sądem w sprawach z zakresu prawa pracy i ubezpieczeń społecznych nie stosuje się przepisów ograniczających dopuszczalność dowodu ze świadków i przesłuchania stron.

Powyższe oznacza, że każdy fakt może być dowodzony wszelkimi środkami, które Sąd uzna za pożądane, a ich dopuszczenie za celowe (uchwała Sądu Najwyższego z dnia 10 marca 1984 r., sygn. III UZP 6/84; wyrok Sądu Najwyższego z dnia 21 września 1984 r., sygn. III UZP 48/84wyrok Sądu Najwyższego z dnia 25 lipca 1997 r., sygn. II UKN 186/97; wyrok Sądu Apelacyjnego w Białymstoku z dnia 29 stycznia 2013 r., sygn. III AUa 808/12). Z przedstawionym poglądem i wynikającymi z niego wnioskami Sąd Okręgowy w pełni się zgadza.

Nadto należy podnieść, że w sytuacji braku wymaganego świadectwa pracy w warunkach szczególnych wystawionego przez pracodawcę, sąd może prowadzić postępowanie dowodowe zmierzające do ustalenia, czy praca wykonywana przez stronę, była wykonywana w warunkach wymaganych przepisami rozporządzenia, czy ubezpieczony zajmował któreś ze stanowisk pracy wymienionych w załącznikach nr 1 lub 2 do rozporządzenia Rady Ministrów (wyrok Sądu Apelacyjnego w Katowicach z dnia 4 listopada 2008 roku, sygn. III AUa 3113/08).

Przeprowadzone postępowanie dowodowe, w którym Sąd oparł się na dokumentach znajdujących się w aktach Zakładu, jego zeznaniach złożonych w trybie art. 299 k.p.c. oraz zeznaniach świadków, pozwoliło ustalić w sposób pewny, że ubezpieczony wykonywała stale i w pełnym wymiarze czasu pracę w warunkach szczególnych w okresie zatrudnienia w Gospodarstwie (...) w L. od dnia 4 marca 1996 roku do dnia 31 grudnia 1998 roku, w wymiarze 2 lat, 9 miesięcy i 28 dni.

Z poczynionych ustaleń wynika, że we wskazanym okresach skarżący, zatrudniony na stanowisku pracownika fizycznego rzeczywiście zajmował się obsługą ciągnika (...), wykorzystywanego podczas prac w polu oraz w sadzie. W ramach prac polowych zajmował się sianiem ziarna i nawozów oraz orką w okresie wiosennym i jesiennym na polu o powierzchni około 30 ha, co zajmowało od tygodnia do dwóch. Natomiast w sadzie, który miał powierzchnię około 110 ha, zajmował się koszeniem trawy między rzędami drzew, co miało miejsce codziennie i trwało około 10 godzin, i było przeprowadzane w okresie od maja do września, zwoził jabłka w okresie zbioru owoców do magazynu, co miało miejsce od września do listopada, w okresie od grudnia do marca zajmował się cięciem gałęzi specjalną maszyną, ciągnioną przez ciągnik, które następnie spychał na pryzmę przy wykorzystaniu doczepionych do ciągnika wideł oraz wywożeniem pociętego w ten sposób drewna z sadu, co trwało od 8 do 10 godzin na dobę, wyrywał stare drzewa przy wykorzystaniu ciągnika, uczestniczył w tzn. nasadzeniach, w ramach których jeździł traktorem do którego był zamontowany specjalny świder, który robił otwory pod drzewka, w okresie zimowy również odśnieżał sad w celu uzyskania dojazdu do drzewek, w okresie letnim wykonywał przy wykorzystaniu ciągnika opryski drzewek, co zajmował od jednego do dwóch dni i było przeprowadzane co trzeci dzień oraz wykonywał również czynności związane z podczepieniem maszyny. Wskazane czynności odpowiadają rodzajowi pracy opisanemu w wykazie A, Dział VIII „W transporcie i łączności”, poz. 3 „Prace kierowców ciągników, kombajnów lub pojazdów gąsienicowych”, stanowiącym załącznik do rozporządzenia Rady Ministrów.

Dokonując wskazanej oceny charakteru prawnego okresu objętego sporem Sąd miał na uwadze, że ubezpieczony w ramach zwożenia jabłek z sadu do magazynu zajmował się również załadunkiem napełnionych nimi palet i skrzynek w sadzie na przyczepę oraz sporadycznymi naprawami ciągnika. Ich zaistnienie nie miało jednak wpływu na wyłączenie możliwości zakwalifikowania okresu objętego sporem jako pracy w szczególnych warunkach mając na uwadze wypracowany w orzecznictwie pogląd, zgodnie z którym wykonywanie czynności funkcjonalnie i bezpośrednio związanych z pracami zaliczanymi do prac w szczególnych warunkach nie wykluczają spełnienia warunku wskazanego w § 2 ust. 1 Rozporządzenia Rady Ministrów, .tj. jej świadczenia w sposób stały i w pełnym wymiarze czasu pracy (wyrok Sądu Apelacyjnego w Białymstoku z dnia 22 października 2013 roku, sygn. III AUa 177/13). Oznacza to, że jeżeli celem pracy traktorzysty jest zwiezienie jabłek z sadu, to sporadyczna pomoc przy ich załadunku i wyładunku jest indyferentna z punktu widzenia prawa do wcześniejszej emerytury. Ze wskazanym poglądem Sąd orzekający w pełni się zgadza.

Należy również wskazać, że dokonując wskazanej oceny okresu objętego sporem jako okresu pracy wykonywanej w szczególnych warunkach, określonych w powołanym wyżej wykazie, dziale i pozycji rozporządzenia Rady Ministrów, Sąd miał na uwadze, że w tym okresie zdarzało się, że ubezpieczony pomagał przy usuwaniu uszkodzeń w ciągniku lub innej maszynie, czy zasadniczo zajmował się jeden zatrudniony w gospodarstwie mechanik, co miało miejsce w kanałach, ostrzył jakieś detale na szlifierce. W ocenie Sądu wskazane okoliczności nie mogły wyłączać możliwości zakwalifikowania okresów objętych sporem jako okresów pracy w warunkach szczególnych z uwagi na wypracowany w orzecznictwie pogląd, który Sąd Okręgowy podziela, zgodnie z którym, w spornych przypadkach - uwzględnienie okresów wykonywania pracy szkodliwej wymaganej do przyznania emerytury w niższym wieku emerytalnym - następuje po ustaleniu rzeczywistego zakresu obowiązków oraz wykonywania bezpośrednio i stale szkodliwego zatrudnienia, tyle że ocena prawna tych ustaleń powinna być racjonalna, bez stosowania "aptekarskiej" miary lub "stopera w ręku", a okoliczność incydentalnego wykonywania innych prac na wyraźne polecenie nie wyklucza zaliczenia tego zatrudnienia do stażu pracy w szczególnych warunkach wymaganego do przyznania emerytury w niższym wieku emerytalnym (wyrok Sądu Najwyższego z dnia 22 kwietnia 2009 roku, II UK 333/08; wyrok Sądu Apelacyjnego w Łodzi z dnia 16 stycznia 2014 roku, III AUa 491/13; wyrok Sądu Apelacyjnego w Łodzi z dnia 21 sierpnia 2013 roku, III AUa 1769/12). W rozpoznawanej sprawie powołany pogląd ma zastosowanie z uwagi na okoliczności niewielkiego wymiaru świadczonej przez ubezpieczonego pracy przy remontach, który uzasadnia przyjęcie wniosku o jego incydentalności w zestawieniu z wymiarem pracy świadczonej w charakterze kierowcy ciągnika. Jak bowiem ustalono czynności wyżej opisane zdarzały się rzadko i nie trwały długo.

Należy zauważyć, że działanie organu rentowego, polegające na wyłączeniu niemal z urzędu ze stażu pracy w warunkach szczególnych okresów niezdolności do pracy, przypadających po dniu 14 listopada 1991 roku do dnia 31 grudnia 1998 roku, a wynikających z dokumentacji znajdującej się w aktach Zakładu, należy uznać za wadliwe. Stosownie bowiem do ugruntowanego w orzecznictwie poglądu, z którym Sąd Okręgowy w pełni się zgadza, do okresu pracy w szczególnych warunkach, o jakich mowa w § 4 ust. 1 pkt 3 rozporządzenia Rady Ministrów, wlicza się okresy zasiłku chorobowego w czasie trwania tego stosunku pracy, przypadające po dniu wejścia w życie ustawy z dnia 17 października 1991 roku o rewaloryzacji emerytur i rent, o zasadach ustalania emerytur i rent oraz o zmianie niektórych ustaw (uchwała Sądu Najwyższego z dnia 27 listopada 2003 roku, III UZP 10/03; wyrok Sądu Apelacyjnego w Gdańsku z dnia 23 października 2012 roku, III AUa 1401/12). Z tych względów należało przy ustalaniu stażu pracy w warunkach szczególnych uwzględnić przypadające w okresie po dniu 14 listopada 1991 roku a do dnia 31 grudnia 1998 roku w okresie zatrudnienia ubezpieczonego okresy pobierania zasiłku chorobowego od dnia 6 września 1996 roku do dnia 31 października 1996 roku, od dnia 27 lutego 1998 roku do dnia 28 lutego 1998 roku, od dnia 2 marca 1998 roku do dnia 7 marca 1998 rok, od dnia 4 maja 1998 roku do dnia 24 maja 1998 roku oraz od dnia 2 grudnia 1998 roku do dnia 4 grudnia 1998 roku. Miało to wpływ na wymiar uwzględnionego przez Zakład okresu pracy w szczególnych warunkach, który w związku z powyższym powinien wynosić 12 lat i 9 miesięcy, nie zaś 12 lat, 8 miesięcy i 24 dni.

Nie podlegał natomiast zaliczeniu do stażu pracy w szczególnych warunkach okres zatrudnienia ubezpieczonego po dniu 31 grudnia 1998 roku.

Jak wynika z poczynionych ustaleń A. C. legitymuje się ogólnym stażem pracy wynoszącym ponad 25 lat, ukończył 60 lat życia, nie jest członkiem otwartego funduszu emerytalnego oraz pracował w warunkach szczególnych ponad wymagany co najmniej 15 – letni okres, tj. przez 15 lat, 6 miesięcy i 28 miesiące, biorąc pod uwagę ustalony w niniejszym postępowaniu wymiar 2 lat, 9 miesięcy i 28 dni oraz uwzględniony przez organ rentowy w wymiarze 12 lat, 8 miesięcy i 24 dni. Tym samym ubezpieczony spełnia wszystkie warunki do ustalenia mu prawa do emerytury z tytułu pracy w warunkach szczególnych od dnia (...) roku, tj. od dnia złożenia wniosku o świadczenie, stosownie do art. 129 ust. 1 w związku z art. 100 ustawy emerytalnej. W tym bowiem dniu spełniał wszystkie warunki do ustalenia prawa do emerytury.

Mając powyższe na uwadze Sąd Okręgowy zmienił zaskarżoną decyzję i na mocy wyżej wskazanych przepisów oraz art. 477 ¹⁴ § 2 k.p.c. orzekł jak w sentencji.