Portal Orzeczeń Sądu Okręgowego w Lublinie

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 12 czerwca 2015 roku

Sąd Okręgowy w Lublinie VIII Wydział Pracy i Ubezpieczeń Społecznych

w składzie:

Przewodniczący – Sędzia SO Jolanta Węs

Protokolant – starszy sekretarz sąd. Alicja Machnio

po rozpoznaniu w dniu 2 czerwca 2015 roku w Lublinie

sprawy B. W.

przeciwko Zakładowi Ubezpieczeń Społecznych Oddziałowi w B.

o prawo do emerytury

na skutek odwołania B. W.

od decyzji Zakładu Ubezpieczeń Społecznych Oddziału w B.

z dnia 12 listopada 2013 roku znak (...)

I zmienia zaskarżoną decyzję i ustala B. W. prawo do emerytury od 16 października 2013 roku;

II zasądza od Zakładu Ubezpieczeń Społecznych Oddziału w B. na rzecz B. W. kwotę 60 zł (sześćdziesiąt złotych) tytułem zwrotu kosztów procesu.

Sygn. akt VIII U 32/14

UZASADNIENIE

Zakład Ubezpieczeń Społecznych Oddział w B. decyzją z dnia 12 listopada 2013 roku odmówił B. W. prawa do emerytury.

W uzasadnieniu swego stanowiska organ rentowy wskazał, iż na dzień 1 stycznia 1999 roku wnioskodawczyni nie udowodniła 15-letniego okresu pracy w warunkach szczególnych lub w szczególnym charakterze, wykonywanej stale i w pełnym wymiarze czasu pracy obowiązującym na danym stanowisku, a jedynie 13 lat, 5 miesięcy i 21 dni pracy tego rodzaju ( k. 21 akt ZUS).

Z powyższą decyzją nie zgodziła się B. W.. W dniu 6 grudnia 2013 roku wniosła odwołanie, domagając się zmiany zaskarżonej decyzji i uwzględnienia do zatrudnienia w warunkach szczególnych okresu pracy od dnia 1 października 1979 roku do dnia 30 kwietnia 1986 roku w Wojewódzkim Urzędzie (...) w C. Urzędzie (...) we W. (k. 2-3 a.s.).

Zakład Ubezpieczeń Społecznych Oddział w B. w odpowiedzi na odwołanie wniósł o jego oddalenie, uzasadniając jak w treści zaskarżonej decyzji (k. 4-5 a.s.).

Sąd Okręgowy ustalił i zważył, co następuje:

B. W. urodziła się w dniu (...) (bezsporne).

W dniu 16 października 2013 roku złożyła wniosek o ustalenie prawa do emerytury (k. 1-3 akt ZUS).

Do wniosku dołączyła świadectwo wykonywania prac w warunkach szczególnych z dnia 26 czerwca 2013 roku wystawione przez (...) S.A. w W. (k. 11 akt ZUS), z którego wynika, że była zatrudniona w tej Spółce od dnia 10 września 1978 roku do dnia 15 sierpnia 2004 roku, w tym w okresie od dnia 10 sierpnia 1978 roku do dnia 30 września 1979 roku stale i w pełnym wymiarze czasu pracy wykonywała pracę telefonistek central międzymiastowych i miejscowych w urzędach pocztowo-telekomunikacyjnych i telekomunikacyjnych wymienione w Wykazie A, Dziale VIII, poz. 19 załącznika do rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 7 lutego 1983 roku w sprawie wieku emerytalnego pracowników zatrudnionych w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze (Dz. U. Nr 8, poz. 43 ze zm.) na stanowisku telefonistki wymienionym w Wykazie A, Dziale VIII, poz. 19, pkt 1 załącznika nr 1 do zarządzenia nr 33 Ministra Łączności z 16 maja 1983 roku w sprawie prac wykonywanych w szczególnych warunkach w zakładach pracy resortu łączności (Dziennik Łączności Nr 3, poz. 32), oraz w okresie od 1 maja 1986 roku do dnia 31 grudnia 1998 roku wykonywała prace radiotelegrafistów, radiotelefonistów, telegrafistów i teletypistów oraz radiooperatorów kontroli emisji radiowej wymienionew Wykazie A, Dziale VIII, poz. 18 załącznika do rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 7 lutego 1983 roku w sprawie wieku emerytalnego pracowników zatrudnionych w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze (Dz. U. Nr 8, poz. 43 ze zm.) na stanowisku telegrafistki wymienionym w Wykazie A, Dziale VIII, poz. 18, pkt 8 załącznika nr 1 do zarządzenia nr 33 Ministra Łączności z 16 maja 1983 roku w sprawie prac wykonywanych w szczególnych warunkach w zakładach resortu łączności (Dziennik Łączności Nr 3, poz. 32).

Na podstawie powyższego dokumentu organ rentowy ustalił, że na dzień 1 stycznia 1999 roku wnioskodawczyni legitymuje się łącznym stażem pracy w wymiarze 20 lat, 4 miesięcy i 24 dni, w tym wykazała 13 lat, 5 miesięcy i 21 dni pracy w warunkach szczególnych (karta przebiegu zatrudnienia – k. 20 akt ZUS), a także przekazała środki zgromadzone na rachunku w otwartym funduszu emerytalnym, za pośrednictwem ZUS, na dochody budżetu państwa (część II pkt 2 wniosku o emeryturę – k. 2 akt ZUS).

Decyzją z dnia 12 listopada 2013 roku organ rentowy odmówił B. W. prawa do emerytury z uwagi na nieudowodnienie wymaganego 15-letniego okresu pracy w szczególnych warunkach (decyzja - k. 21 akt ZUS).

Spór w niniejszej sprawie sprowadzał się do ustalenia, czy B. W. stale i w pełnym wymiarze czasu wykonywała pracę w szczególnych warunkach od dnia 1 października 1979 roku do dnia 30 kwietnia 1986 roku w Wojewódzkim Urzędzie (...) w C. Urzędzie (...) we W. i czy w związku z tym legitymuje się co najmniej 15 letnim okresem takiej pracy na dzień 1 stycznia 1999 roku.

Z ustaleń Sądu wynika, że w dniu 24 czerwca 1978 roku B. W. ukończyła Policealne Studium Zawodowe przy Zespole Szkół Zawodowych nr (...) w L. i uzyskała uprawnienia do wykonywania zawodu pracownika eksploatacji pocztowo-telekomunikacyjnej (odpis dyplomu k. 6 cz. A a.o.). Z dniem 10 sierpnia 1978 roku wnioskodawczyni została zatrudniona w Wojewódzkim Urzędzie (...) w C. Urzędzie (...) we W. (następnie (...) S.A. w W.) na stanowisku telefonistki na czas określony do dnia 10 lutego 1979 roku, a od dnia 10 lutego 1979 roku na czas nieokreślony (umowy o pracę k. 1-2 cz. B a.o.). Od dnia 1 października 1979 roku otrzymała angaż na stanowisko asystenta (pismo pracodawcy k. 5 cz. B a.o.). Pomimo formalnego angażu na stanowisko asystenta wnioskodawczyni faktycznie wykonywała pracę telegrafistki. Sytuacja taka związana była z faktem, iż w tamtym czasie stanowisko telegrafisty powierzano jedynie osobom, które ukończyły stosowny kurs i zdały egzamin. Wnioskodawczyni zastępowała A. M. (2), która była telegrafistką, w czasie jej nieobecności w pracy związanej z urodzeniem dziecka w lipcu 1979 roku. Wymieniona pracownica korzystała bowiem z urlopu macierzyńskiego do końca października 1979 roku. Po powrocie do pracy przez A. M. (2) wnioskodawczyni wykonywała równocześnie obowiązki telefonistki i telegrafistki, w zależności od potrzeb pracodawcy, zastępując na wskazanych stanowiskach pracownice przebywające na zwolnieniach lekarskich, urlopach macierzyńskich i wychowawczych, w tym: B. S., która pracowała jako telegrafistka, U. S. i U. M., które pracowały jako telefonistki oraz ponownie A. M. (2), która od 15 maja 1980 roku przebywała na urlopie wychowawczym. Wnioskodawczyni jako telefonistka pracowała na jednym z 9 stanowisk pracy w słuchawkach w międzymiastowej centrali telefonicznej (ręcznej, a później półautomatycznej). Z kolei na stanowisku telegrafistki zajmowała się pisaniem na dalekopisach i przyjmowaniem telegramów z podległych placówek w innych miejscowościach. Do czynników szkodliwych na stanowisku telegrafisty należało narażenie na hałas pochodzący od pracujących dalekopisów, który powodował uratę słuchu oraz praca ze słuchawkami przez cały dzień w trakcie odbierania depesz. Z kolei praca na stanowisku telefonistki powodowała choroby krtani i gardła z uwagi na ciągłe mówienie (angaż k. 15, część B a.o., zeznania wnioskodawczyni k. 18v-19v, 64-64v a.s., zeznania świadków: J. K. k. 62v-63 a.s., A. M. (2) k. 63-63v a.s., B. S. k. 63v a.s., E. M. k. 63v-64 a.s.).

Od dnia 1 stycznia 1983 roku wnioskodawczyni formalnie otrzymała angaż na stanowisko starszego asystenta, bowiem w tym czasie nastąpiła reorganizacja urzędu i nastąpił podział, oddzielona została służba okienkowa, gdzie pracowały telefonistki, które obsługiwały rozmównice od telegrafu. Wówczas też wróciły do pracy dwie telegrafistki i pracowały już na telegrafie, w sumie pracowały już cztery telegrafistki i dwie asystentki wykonujące prace telefonistek. Asystentki dostały nowy zakres obowiązków, z którego wynikało, iż po godzinach urzędowania miały świadczyć usługi pocztowe. Wnioskodawczyni wówczas została zatrudniona jako starszy asystent i pracowała na rozmównicy, wykonując czynności telefonistki, tj. przyjmowała zamówienia na rozmowy, przyjmowała rozmowy, zamawiała międzymiastowe oraz kontrolowała czas rozmowy. Były to obowiązki telefonistki. Oprócz tego przyjmowała rachunki telefoniczne do zapłaty od abonentów, przyjmowała też przekazy MDT – telegraficzne, zaczęła też sprzedawać żetony. Ponadto wykonywała jeszcze w godzinach swojej pracy sprzedaż znaczków pocztowych oraz wypłaty środków finansowych z książeczek PKO. Te dodatkowe obowiązki wykonywała od 1 stycznia 1983 roku, wówczas podpisała znajdujący się w jej aktach zakres obowiązków.

Od dnia 1 maja 1986 roku wnioskodawczyni otrzymała angaż na stanowisko telegrafistki. W wyżej wymienionym zakładzie pracy pracowała do dnia 15 sierpnia 2004 roku (angaż k. 26 część B a.o., świadectwo pracy k. 7 a.o., zeznania wnioskodawczyni k. 18v-19v, 64-64v a.s., zeznania świadków: J. K. k. 62v-63 a.s., A. M. (2) k. 63-63v a.s., B. S. k. 63v a.s., E. M. k. 63v-64 a.s,,)

Sąd uznał za wiarygodne zeznania wnioskodawczyni odnośnie jej zatrudnienia od dnia 1 października 1979 roku do dnia 30 kwietnia 1986 roku w Wojewódzkim Urzędzie (...) w C. Urzędzie (...) we W., bowiem są wewnętrznie spójne, logiczne i znajdują potwierdzenie w dowodach z dokumentów oraz w zeznaniach świadków: J. K., A. M. (2). B. S. i E. M.. Należy podkreślić, iż przesłuchani w sprawie świadkowie nie mieli żadnego powodu, by relacjonować zdarzenia niezgodnie z ich rzeczywistym przebiegiem. Co istotne wszyscy świadkowie byli zatrudnieni wspólnie z wnioskodawczynią w powyżej wymienionym zakładzie pracy. Z uwagi na wspólny okres pracy z wnioskodawczynią w tym samym zakładzie, świadkowie mieli sposobność dokonania spostrzeżeń o okolicznościach, o których zeznawali, a ich stały i powtarzający się charakter utrwalił, co do zasady ich przebieg na tyle, iż mimo upływu czasu przedstawili poszczególne zdarzenia w pełni rzetelnie i spójnie. Z racji wykonywanych obowiązków pracowniczych widywali wnioskodawczynię, znali jej zakres obowiązków, wymiar czasu pracy, strukturę zakładu pracy i jakie rodzaje prac, które wykonywała w Wojewódzkim Urzędzie (...) w C. Urzędzie (...) we W..

Natomiast dokonując oceny dowodów zawartych w aktach osobowych podnieść trzeba, iż angaże wnioskodawczyni były sporządzane na bieżąco, lecz wskazywane w nich stanowiska pracy były nieadekwatne do faktycznego charakteru pracy wnioskodawczyni w spornym okresie, wynikającego z relacji świadków. Z danych zawartych w aktach osobowych wynika, że od dnia 1 października 1979 roku wnioskodawczyni wykonywała obowiązki asystenta (angaż k. 5 cześć B a.o.), a od dnia 1 stycznia 1983 roku (angaż k. 15 cześć B a.o.) do dnia 30 kwietnia 1986 roku (angaż k. 31 cześć B a.o.) obowiązki starszego asystenta. Przesłuchani na powyższą okoliczność świadkowie oraz wnioskodawczyni wskazywali jednoznacznie, że w okresie od 1 października 1979 roku do końca 1982 roku wykonywała zarówno obowiązki telefonistki, jak i telegrafistki i nie wykonywała żadnych innych prac. W świetle powyższego uznać należy, iż angaże nie odzwierciedlają rzeczywistego zakresu prac, jakie stale i w pełnym wymiarze czasu wykonywała wnioskodawczyni w okresie od dnia 1 października 1979 roku do dnia 31 grudnia 1982 roku.

Odwołanie B. W. od powyższej decyzji jest, w ocenie Sądu, zasadne i zasługuje na uwzględnienie.

Zgodnie z art. 184 ustawy z dnia 17 grudnia 1998 roku o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych (tekst jednolity: Dz. U. z 2015 roku, poz. 1440, ze zmianami) w zw. z § 4 rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 7 lutego 1983 roku w sprawie wieku emerytalnego pracowników zatrudnionych w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze, emerytura przysługuje ubezpieczonemu (Dz. U. z 1983 roku, Nr 8, poz. 43, ze zmianami), która łącznie spełnił następujące warunki:

1. osiągnął wiek emerytalny wynoszący 55 lat dla kobiet,

2. nie przystąpił do otwartego funduszu emerytalnego lub złożył wniosek o przekazanie środków zgromadzonych na rachunku w otwartym funduszu emerytalnym za pośrednictwem Zakładu Ubezpieczeń Społecznych na dochody budżetu państwa

3. w dniu wejścia w życie ustawy ( tj. 1 tycznia 1999 roku ) udowodnił okres składkowy i nieskładkowy wynoszący co najmniej 20 lat dla kobiet, w tym co najmniej 15 lat okresu zatrudnienia w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze wykonywanej stale i w pełnym wymiarze czasu pracy, obwiązującym na danym stanowisku pracy.

Dokonując oceny, czy pracę wykonywaną przez odwołującą się należy zakwalifikować jako pracę w szczególnych warunkach należy podkreślić, że wnioskodawczyni występując do organu rentowego o przyznanie świadczenia nie przedłożyła świadectwa pracy stwierdzającego wykonywanie pracy tego rodzaju za sporny okres. Taka sytuacja nie dyskwalifikuje prawa wnioskodawczyni do ubiegania się o emeryturę w obniżonym wieku emerytalnym. Sąd, w przeciwieństwie do organu rentowego, nie jest związany określonymi środkami dowodowymi, gdyż zgodnie z treścią art. 473 k.p.c. w postępowaniu przed sądem w sprawach z zakresu prawa pracy i ubezpieczeń społecznych nie stosuje się przepisów ograniczających dopuszczalność dowodu ze świadków i przesłuchania stron.

Dla oceny, czy pracownik pracował w szczególnych warunkach nie ma istotnego znaczenia nazwa zajmowanego przez niego stanowiska, tylko rodzaj powierzonej mu pracy. Praca w szczególnych warunkach to praca wykonywana stale (codziennie) i w pełnym wymiarze czasu pracy (przez 8 godzin dziennie, jeżeli pracownika obowiązuje taki wymiar czasu pracy) w warunkach pozwalających na uznanie jej za jeden z rodzajów pracy wymienionych w wykazie stanowiącym załącznik do rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 7 lutego 1983 roku (por. wyroki Sądu Najwyższego: z dnia 14 września 2007 roku, III UK 27/07, OSNP 2008 nr 21-22, poz. 325; z dnia 19 września 2007 roku, III UK 38/07, OSNP 2008 nr 21-22, poz. 329; z dnia 6 grudnia 2007 roku, III UK 66/07, LEX nr 483283; z dnia 22 stycznia 2008 roku, I UK 210/07, OSNP 2009 nr 5-6, poz. 75 i z dnia 24 marca 2009 roku). Pełne zatrudnienie w warunkach szczególnych pojmowane jest więc jako bezwzględna cecha tego zatrudnienia jako uprawniającego do świadczeń z ubezpieczenia emerytalnego. Możliwe jest przy tym łączenie prac o różnym charakterze polegające na wykonywaniu nie jednego, lecz kilku rodzajów prac w szczególnych warunkach, wymienionych w wykazie. W takim wypadku do czasu pracy w warunkach szczególnych zlicza się czas równolegle wykonywanych czynności tylko wtedy, gdy różne prace wszystkie łącznie lub każda z osobna odpowiadają pracom w szczególnych warunkach i wszystkie razem wykonywane są stale i w pełnym wymiarze czasu pracy (por. wyroki Sądu Najwyższego z 27 stycznia 2012 roku, II UK 103/11, niepubl. i 24 stycznia 2013 roku, III UK 47/12, niepubl.).

W oparciu o analizę zeznań wnioskodawczyni i świadków oraz danych wynikających z akt osobowych uznać należy, iż B. W. od dnia 1 października 1979 roku do dnia 31 grudnia 1982 roku (3 lata i 3 miesiące) była zatrudniona stale i w pełnym wymiarze czasu pracy w szczególnych warunkach. We wskazanym okresie wykonywała prace wymienione w wykazie A stanowiącym załącznik do rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 7 lutego 1983 roku w sprawie wieku emerytalnego pracowników zatrudnionych w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze (Dz. U. Nr 8, poz. 43 ze zm.), w Dziale VIII „W transporcie i łączności” pod poz. 18 tj. „Prace radiotelegrafistów, radiotelefonistów, telegrafistów i teletypistów oraz radiooperatorów kontroli emisji radiowej oraz pod poz. 19 tj. „Prace telefonistek central międzymiastowych i miejscowych w urzędach pocztowo-telekomunikacyjnych i telekomunikacyjnych”.

W stosowanym tu pomocniczo zarządzeniu nr 33 Ministra Łączności z 16 maja 1983 roku w sprawie prac wykonywanych w szczególnych warunkach w zakładach resortu łączności” (Dz. Urz. MŁ Nr 3, poz. 32) w załączniku nr 1 w Wykazie A, Dziale VIII, poz. 18, pkt 8 wskazano stanowisko „telegrafistki”, a pod poz. 19, pkt 1 stanowisko „telefonistki”.

Podsumowując wnioskodawczyni łącznie z okresem uznanym przez organ rentowy (13 lat, 5 miesięcy i 21 dni) wykazała 16 lat, 8 miesięcy i 21 dni zatrudnienia w warunkach szczególnych.

B. W. spełniła zatem przesłanki z art. 184 ustawy o rentach i emeryturach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych, to jest:

1)  ukończyła 55 lat w dniu(...)roku;

2)  udowodniła 20 lat zatrudnienia, w tym ponad 15 lat pracy w szczególnych warunkach, zgodnie z rozporządzeniem Rady Ministrów z dnia 7 lutego 1983 roku w sprawie wieku emerytalnego pracowników zatrudnionych w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze;

3)  złożyła wniosek o przekazanie środków zgromadzonych na rachunku w otwartym funduszu emerytalnym za pośrednictwem Zakładu Ubezpieczeń Społecznych na dochody budżetu państwa

Sąd Okręgowy, kierując się powyższymi wskazaniami, zmienił zaskarżoną decyzję ustalając wnioskodawczyni prawo do emerytury od dnia 16 października 2013 roku, to jest od dnia spełnienia wszystkich warunków do nabycia prawa do emerytury.

O kosztach procesu Sąd orzekł zgodnie z zasadą odpowiedzialności za jego wynik tj. art. 98 k.p.c. , zasądzając od Zakładu Ubezpieczeń Społecznych Oddział w B. na rzecz B. W. kwotę 60 złotych, na podstawie § 12 ust. 2 rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 28 września 2002 roku w sprawie opłat za czynności adwokackie oraz ponoszenia przez Skarb Państwa kosztów nieopłaconej pomocy prawnej udzielonej z urzędu (tekst jedn. Dz. U. z 2013 roku, poz. 461).

Mając powyższe na uwadze w oparciu o powołane wyżej przepisy oraz na mocy art. 477 ¹⁴ § 2 k.p.c. Sąd orzekł jak w sentencji.